Het onmogelijke gebeurt dan toch: na Merkel zet ook Seehofer een stap opzij

De Duitse christendemocratie verandert van gezicht. Angela Merkel stopt straks als voorzitter van de CDU en Horst Seehofer zal hetzelfde doen bij de Beierse zusterpartij CSU. Seehofer dreigde er eerder wel eens meer mee, maar volgend jaar wordt het dus écht. Het gevolg van de historisch slechte uitslag van de CSU bij de deelstaatverkiezingen in Beieren midden oktober. De CSU haalde "maar" 37 procent. Tien procent minder dan vijf jaar gelden, de abslote meerderheid kwijt en de slechtste uitslag in ruim 60 jaar. Zonder Merkel en Seehofer gaat Duitsland een nieuw politiek tijdperk in. Seehofer mag dan net als Merkel een christendemocraat zijn, hij blijft in de herinnering als de meest vijandelijke vriend van Merkel.   

Seehofer was al sinds 2008 voorzitter van zijn partij de CSU, de "Christlich-Soziale Union". Beieren is een buitenbeentje in de Duitse christendemocratie. In de rest van het land komt de CDU van Merkel op, in Beieren de CSU, van oudsher rechtser dan de zusterpartij.  Denk aan de historische CSU-leider Franz-Josef Strauss.  Sterke man Seehofer cumuleerde nogal wat, hij werd in 2008 ook minister-president van Beieren.  De grootste Duitse deelstaat, en met zijn 13 miljoen inwoners ook één van de meest bevolkte. Seehofer verhuisde een half jaar geleden naar Berlijn, waar hij minister van "binnenlandse zaken, bouw en heimat" werd in het kabinet Merkel IV.  Maar we kennen hem toch als de man die zich niet liet muilkorven. Al helemaal niet door Angela Merkel.

Het meest sprekende meningsconflict met de kanselier ging over de vluchtelingen. In volle zomer 2015 zei Merkel dat Duitsland grote aantallen vluchtelingen wel aankon.  "Wir schaffen das".  Seehofer liet hij aan de pers weten dat hij het anders zag. Jaren daarvoor had hij het al gehad over een "migratiestop voor moslims".  En als minister van binnenlandse zaken kwam het dit jaar tot een openlijke botsing met Merkel.  Met de hete adem van de rechts-populistische AfD in de nek pleitte Seehofer voor een migratiestop, Merkel ging niet verder dan strengere grenscontroles. 

Met het vertrek van Seehofer als partijleider lijkt ook het einde in zicht van zijn politieke carrière. Als minister-president in Beieren is hij opgevolgd door Markus Söder. Die blijft ook na de verkiezingen op post trouwens, al heeft hij een coalitie moeten sluiten met de "Freie Wähler" - de vrije kiezers. Söder lijkt ook de grote favoriet om het tot partijleider van de CSU te schoppen. Wanneer precies Seehofer opstapt is nog niet duidelijk. Söder wil weer meer een centrumkoers gaan varen. "Franz-Josef Strauss zou de (populistische) AfD bestreden hebben, dat moeten wij dus ook doen" vindt hij. Seehofer blijft intussen wel op post als minister van binnenlandse zaken. Toch nog niet helemaal Schluss dus.  Seehofer blijft seehoferen, tot op het eind.