OPINIE. “De kloof tussen zij die hebben en niet-hebben kan kleiner. Echt waar”

Vandaag leven nog steeds miljoenen mensen onder de absolute armoedegrens, vooral in ontwikkelingslanden. Ze leveren dagelijks een strijd voor drinkbaar water, voedsel en hebben vaak nauwelijks een dak boven hun hoofd.

Maar ook in rijkere landen is er nog teveel armoede. Onze levensstandaard ligt natuurlijk een pak hoger. Dat mede dankzij onze sociale zekerheid. Een ingenieus systeem dat in de laatste dagen van de tweede wereldoorlog werd ingesteld toen de sociale gesprekspartners met de regering afspraken maakten om de mensen in te dekken.

Het grootste deel van de bevolking raakte zo verzekerd tegen risico’s die tot armoede kunnen leiden: ziekte, invaliditeit, werkloosheid, arbeidsongevallen, noem maar op. Iedereen maakt wel eens wat mee. De sociale zekerheid is er om je op te vangen. Het is een zeer goed systeem dat we moeten koesteren, maar zoals alles kan het ook beter.

Uitkeringen behoren het risico op armoede te verkleinen. Ze doen dat ook voor een stuk. Maar wat blijkt nu? Dat verkleinen van het armoederisico gebeurt minder effectief dan vroeger. In ons land en Europa zien we nu dat ze steeds minder efficiënt zijn om armoede aan te pakken. Ons land doet het minder goed. 3 jaar geleden stonden we nog op plaats 7. Vandaag is dat plaats 10.

En als je kijkt naar de beleidsdaden, dan voorspel ik niet veel goeds. De regering-Michel nam in haar regeerakkoord de belofte op om de uitkeringen op te trekken tot de armoedegrens. Staatssecretaris voor Armoedebestrijding Zuhal Demir (N-VA) gooide eind 2017 deze belofte in de prullenbak. De kloof tussen uitkeringsgerechtigden en werkenden stijgt, want de regering gebruikte slechts 60% van de welvaartsenveloppe om de uitkeringen aan te passen.

Elke 2 jaar geeft de aanpassing van de welvaartsenveloppe aanleiding tot beknibbelen op de sociale uitgaven. De regering ziet dit als post die kan dienen om de gaten in de begroting op te vullen. Gevolg: zij verminderde de enveloppe met maar liefst 40%.

Dat komt gezinnen, alleenstaanden en gepensioneerden niet ten goede. Het kan niet dat 1 Belg op 6 nog altijd moet rondkomen met een inkomen onder de Europese armoedegrens.

Armoede is een virus dat geen grenzen kent en alles aantast. Dat moeten we bestrijden. Keihard. We moeten méér inspanningen doen om armoede de wereld uit te helpen én om mensen in armoede als volwaardige burgers op te nemen in onze samenleving.

Drie dingen die we kunnen doen. Ten eerste lijkt het me essentieel om alle minimumuitkeringen op te trekken tot minstens boven de armoedegrens. Vandaag liggen 90% van al deze uitkeringen onder die grens. Kun je het geloven? Ten tweede, de precarisering van jobs, de toenemende onzekerheid, moet aangepakt worden. Een betere combinatie van loon en uitkering, waarbij de uitkering niet te snel wegvalt of afneemt als men loon verdient. Ten derde, de volgende federale regering moet binnen Europa mee ijveren voor een bindende richtlijn rond gegarandeerde en waardige minima in de sociale uitkeringen en Europese normen voor minimumlonen. Want een goed leven begint met een redelijk loon. Voor ons is dat minimaal 14 euro per uur of 2.300 euro bruto per maand. Dat willen we graag voor iedereen, ook voor de jongeren onder de 21 jaar.

Dat is allemaal niet heel erg moeilijk. Kiezen voor een sociaal beleid, een beleid waar de mensen op de eerste plaats komen, is een keuze. Maar wel een politieke keuze die van levensbelang kan zijn. Een keuze die het verschil kan maken voor duizenden gezinnen. Voor mannen, vrouwen, kinderen, gepensioneerden en alleenstaanden die vandaag nog te veel aan hun lot worden overgelaten.

De boutade wordt zeker door deze regering vaak gebruikt dat men geen sociaal paradijs bouwt op een economisch kerkhof, waarmee deze regering de talrijke cadeaus aan de bedrijven goedpraat. Hopelijk is men zich er ook van bewust dat men geen economisch paradijs bouwt op een sociaal kerkhof. Als de ingeslagen weg verdergezet wordt, zetten de werkgevers een duurzaam sociaal model op het spel voor gewin op korte termijn en zullen ze daar later ongetwijfeld de prijs voor betalen.