Lukt het Trump het Khashoggi-dossier te sluiten?
Het lijkt erop dat president Trump het dossier-Khashoggi graag wil sluiten. Woensdag liet hij er tegenover verslaggevers geen twijfel over bestaan hoe dan ook zaken te willen blijven doen met trouwe bondgenoot Saudi-Arabië. Dan helpt het niet als de kroonprins te boek staat als de opdrachtgever voor de moord op journalist Jamal Khashoggi in het Saudische consulaat in Istanbul. Geeft Turkije Trump de kans de Khashoggi-affaire af te sluiten?
De Saudi’s “helpen me met iets heel belangrijks”, zei de Amerikaanse president: het onder controle houden van de olieprijs. “Ik ga niet de wereldeconomie vernietigen door stomme dingen te doen met Saudi-Arabië.” Al tijdens zijn bezoek aan Riyad in mei 2017 liet hij zijn gastheren weten: “Ik wil dat jullie ongelooflijk veel spullen bestellen.”
En het bericht vorige week dan dat kroonprins Mohammad bin Salman volgens de CIA wel degelijk achter de moord zat? Klopt niet, zei Trump. De prins “haat het nog meer dan ik” dat Khashoggi is vermoord. “Misschien moet de wereld wel verantwoordelijk worden gesteld, want de wereld is een akelige plek.”
Lees ook: ‘Republikeinen verdeeld over Trumps gevlei van Saudische kroonprins: “Dit is Saudi-Arabië first”’.
Niet zonder reden stelde Mevlut Cavusoglu, de Turkse minister van Buitenlandse Zaken, vrijdag vast dat Trump “een oogje dicht wil doen” voor de waarheid over de moord, wat er verder ook uit het onderzoek zou mogen komen.
Het merkwaardige is echter dat we straks, als het stof is neergedaald, wellicht zullen achterblijven met het donkerbruine vermoeden dat ook de Turkse regering zelf een oogje heeft dichtgeknepen voor de waarheid.
De Turken hebben namelijk van het begin af aan de affaire-Khashoggi gebruikt voor een meesterlijk staaltje geopolitieke koehandel. Gedoseerd lieten ze via Turkse – en Amerikaanse – kranten details lekken over wat zich in het consulaat heeft afgespeeld en wat er met Khashoggi’s lichaam is gebeurd.
Zo hielden ze het vuurtje van de internationale verontwaardiging brandende. En steeds hielden ze daarbij de optie open dat kroonprins Mohammed in eigen persoon verantwoordelijk was.
Amerikaanse concessies
Daarmee zette Ankara zowel Washington als Riyad onder druk. Het is wel zeker dat de Khashoggi-moord wordt gebruikt om vooral bij de Amerikanen concessies af te dwingen. Die gaan met name over de Amerikaanse steun voor de Koerdische strijders in Noord-Syrië. Ook is er gedoe over een in de VS veroordeelde bankier, over de levering van JSF-toestellen en over de uitlevering van Fethullah Gülen.
Is er inmiddels een deal tussen Ankara en Washington? Vermoedelijk niet. Volgens Turkije-kenner Joost Lagendijk “zijn we nog niet aan het einde van het spel”.
Vandaar dat de Turkse pers pikante details blijft druppelen. Vrijdag schreef de krant Hürriyet over injectienaalden waarmee het bloed uit Khashoggi’s lichaam werd gezogen en afgevoerd via een badkuip. Een dag eerder was er het bericht dat de Saudische kroonprins zijn broer Khalid, ambassadeur van zijn land in de VS, telefonisch opdracht zou hebben gegeven de kritische journalist “het zwijgen op te leggen”.
Afspraken tussen Turkije en Saudi-Arabië, bijvoorbeeld over een economische afkoopsom? Wie weet. In ieder geval liet minister Cavusoglu vrijdag weten dat president Recep Tayyip Erdogan geen enkel bezwaar heeft tegen een ontmoeting met kroonprins Mohammed, mocht de laatste daar behoefte aan hebben. De staatslieden bezoeken beiden de G20-top volgende week in Buenos Aires.
Reisverbod
Vooralsnog stellen alleen enkele Europese landen een daad. Duitsland, Finland en Denemarken schorten hun wapenverkopen op. Frankrijk stelt een reisverbod in tegen de achttien Saudische functionarissen die in eigen land vastzitten wegens de moord. Een loos gebaar.
Als het daar bij blijft, en de kroonprins blijft buiten schot, komen alle betrokkenen met de schrik vrij. Het dossier-Khashoggi kan dan inderdaad worden gesloten. Maar uiteindelijk is het niet Trump die daarover beslist. Dat is collega Erdogan.