Ondanks zware dobber die nog wacht is Britse premier May tevreden over brexit: “Onze beste dagen liggen voor ons”

De scheidingsakte regelt onder meer de rechten van burgers aan beide kanten van het Kanaal en de afrekening. Van de Britten wordt verwacht dat ze een dikke 40 miljard euro betalen om hun lidmaatschapsverplichtingen na te komen. Het akkoord zorgt er ook voor dat er geen harde grens komt tussen Ierland en het Britse Noord-Ierland. Het Europese en het Britse parlement moeten de deal nog goedkeuren.

Premier May zal het brexitakkoord de komende weken “met heel haar hart” verdedigen, in het Britse parlement en daarbuiten, zo zei ze op een persconferentie. “Vandaag markeert het begin van dat cruciale nationale debat.” De parlementsleden hebben nu “de plicht” om de brexit waar te maken en deze deal is daarvoor de “best mogelijke” en “enige mogelijke”.

Het parlement zal nog voor kerstmis stemmen over het scheidingsverdrag en de verklaring over de toekomstige relatie met de EU. “Een van de belangrijkste stemmingen ooit. Het is in het nationaal belang om erachter te staan”, sprak May. “Hiervan zal afhangen of we samen een betere toekomst tegemoet gaan, of de deur openen naar nog meer verdeeldheid en onzekerheid. Het Britse volk wil geen geruzie meer over brexit. Deze deal zet ons op koers voor de toekomst. Onze beste dagen liggen voor ons.”

Het akkoord betekent volgens May “controle over onze eigen grenzen, ons geld en onze eigen wetten”. Een einde aan de vrije beweging van personen voor altijd, aan de grote jaarlijkse bedragen voor Brussel en aan de zeggenschap van het Europees Hof van Justitie, stelde May in het vooruitzicht. “Dat is wat de bevolking wil en dat is wat wij leveren.”

De deal is goed voor boeren en vissers krijgen grotere quota, vervolgde de premier. “Het VK zal weer een onafhankelijke kuststaat zijn. We zullen nieuwe handelsdeals met landen in de hele wereld kunnen sluiten.” De integriteit van het VK blijft intact: er komt geen harde grens in Ierland en de status van Gibraltar gaat niet veranderen, besloot de premier. 

May was het met Europees Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker eens dat het akkoord niet heronderhandeld kan worden indien de parlementsleden de deal neersabelen. Op vragen wat er dan wel zou kunnen gebeuren, en of ze ontslag zou nemen, antwoordde de eerste minister niet. Wel sloot ze opnieuw uitdrukkelijk de deur voor een tweede referendum.

De Britten verlaten de Europese Unie op 30 maart. Daarna kunnen de onderhandelingen over de toekomstige relatie beginnen. Die moet, als het aan beide partijen ligt, zo hecht mogelijk worden. Het akkoord voorziet in een overgangsperiode tot 31 december 2020, waarin de EU-wetgeving blijft gelden voor de Britten en zij ook financieel blijven bijdragen. Die transitieperiode kan tot twee jaar worden verlengd.

De buitengewone top van vandaag in Brussel wordt geleid door Donald Tusk. Na amper een halfuur tweette de Europese president dat de regeringsleiders van de EU-landen het licht op groen zetten voor de boedelscheiding.

In het tweede bedrijf van de top schoof de Britse premier Theresa May aan. Zij sprak met de Europese leiders over de volgende stappen in het echtscheidingsproces. 

Voor aanvang van de extra top benadrukte Europees hoofdonderhandelaar Michel Barnier dat “iedereen” nu zijn verantwoordelijkheid moet opnemen. Het akkoord is een “noodzakelijke stap” om vertrouwen te bouwen tussen de EU en het VK na de brexit. 

Barnier benadrukte dat hij altijd “met het VK” onderhandeld heeft, “nooit ertegen”. “Europa en het Verenigd Koninkrijk zullen bondgenoten, partners en vrienden blijven.”

Europees Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker had op een persconferentie na afloop van de top samen met Donald Tusk een boodschap voor de Britse parlementsleden die nog over de brexit moeten stemmen. “Dit is de enige mogelijke deal.” Wie denkt dat hij een betere deal kan krijgen door deze te verwerpen, zal “binnen seconden” ontgoocheld zijn, klonk het waarschuwend richting het Britse Lagerhuis. 

Volgens Juncker zal het Verenigd Koninkrijk nooit een derde land worden zoals de andere derde landen waar de EU relaties mee onderhoudt. “Een scheiding is altijd moeilijk. Maar hier zal er altijd wat liefde blijven hangen.” Europees president Donald Tusk voegde eraan toe dat Brussel en Londen vrienden blijven “tot het einde der tijden”.

Juncker zei bij aankomst al dat vandaag “een trieste dag, een tragedie” is, maar dat de deal “de best mogelijke is”.

Ook volgens premier Charles Michel is het akkoord het beste wat het Verenigd Koninkrijk uit de brand kon slepen. Michel hoopt dan ook dat het Britse parlement de deal zal steunen.

Volgens de Nederlandse premier Mark Rutte kan er van een heronderhandeld akkoord geen sprake zijn als het Britse parlement de deal neersabelt. “Dit is het enige dat op de tafel ligt, meer kunnen we niet doen”, zei hij bij aankomst in Brussel. Ook premier May is het daarmee eens.

De Britse premier May roept de rivaliserende ‘Leave’ en ‘Remain’-kampen alvast op om de strijdbijl te begraven en het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de EU te gebruiken als het startpunt van een nieuwe periode van “nationale hernieuwing en verzoening”. Ze doet dat in een open brief die ze eerder vandaag op Twitter publiceerde.

“29 maart volgend jaar, de dag waarop de brexit gepland is, moet het moment markeren waarop we de labels van ‘Leave’ (Vertrekken) en ‘Remain’ (Blijven) voorgoed terzijde schuiven en we opnieuw samenkomen als een volk”, schrijft May in de brief, die ook aan de media werd bezorgd en op een speciaal daarvoor opgerichte regeringswebsite is gepubliceerd.

De premier schrijft dat “het land nu moet doorgaan met de brexit”, zodat de ministers zich daarna kunnen concentreren op wat ‘echt’ belangrijk is in het dagelijks leven van de mensen, zoals “het verbeteren van de nationale dienst voor gezondheidszorg NHS, het bouwen van meer huizen en het bestrijden van onrechtvaardigheid.”

May schrijft verder haar brexitdeal “met hart en ziel te verdedigen”.

Met de open brief probeert May volgens de media de bevolking ertoe aan te zetten de druk op hun eigen parlementsleden op te voeren om tijdens de cruciale stemming volgende maand haar brexitdeal te accepteren. 

Sinds een paar dagen wendt May zich regelmatig tot het grote publiek en het bedrijfsleven, wat een nieuwe strategie lijkt. Britse media vermoeden dat ze zo de druk wil verhogen op het parlement in Londen, dat het akkoord nog moet goedkeuren. Die stemming vindt normaal gezien midden december plaats.

Zeker is dat May alle steun kan gebruiken. Binnen Mays eigen partij zweren zowel ‘Leavers’ als ‘Remainers’ om het plan weg te stemmen, net zoals verschillende ex-ministers die onder May gediend hebben. Zij voorspellen dat het plan in de huidige vorm nooit door het parlement raakt.

Ook de Noord-Ierse DUP, die May aan een regeringsmeerderheid helpt, is kritisch. Partijleider Arlene Foster zei gisteren tijdens een partijcongres dat de partij niet achter de 585 pagina dikke scheidingsakte kan en wil staan.

Zelfs de voormalige brexitminister David Davis verwacht dat de deal in haar huidige vorm niet door het Britse parlement raakt: “In deze situatie is het ‘no deal or new deal’”: geen deal of een nieuwe deal.