Met de fiets naar Polen om het klimaat te redden: “Met technische oplossingen alleen gaan we het niet redden”
“Als wij zo zot zijn om in de winter naar Polen te fietsen, dan moeten ze toch beseffen dat er iets grondig mis is?” Vrijdag vertrekken vier Vlamingen op fietstocht naar Katowice, waar zondag de internationale klimaattop doorgaat. “Met technische oplossingen alleen gaan we het niet redden.”
1.100 kilometer, zo ver is het van Bonn naar Katowice, oftewel van de stad waar vorig jaar de klimaattop plaatsvond naar de plek waar het dit jaar te doen is. “Katowice ligt in wat je het Poolse Ruhrgebied kan noemen, heel industrieel. Een leuke plek voor een klimaattop”, glimlacht Toby Lauwerier (36). Het zal bovendien best koud worden onderweg, met hier en daar ook sneeuw. Maar zoals deze geoefende fietsers zeggen: “Voorlopig ziet het er goed uit.”
Toby Lauwerier en Lander Wantens (27) zijn de helft van een vierkoppige delegatie die vrijdag de lange fietstocht aanvatten om het akkoord van Bonn te overhandigen aan de Belgische onderhandelaars in Polen. Een symbolische geste, uiteraard, die hen moet aansporen om te ijveren voor een ambitieus klimaatbeleid. “Zie ons als het verlengstuk van de grote klimaatmars in Brussel.”
“Maar wat ik ook wil vertellen, is het verhaal van natuurbeleving en de ontdekking van de wereld”, legt Lauwerier uit. “Fietsen is een goede manier om je omgeving te leren appreciëren en er zorg voor te dragen. Meer dan een stevig klimaatakkoord is er een transitie van de geesten nodig. Met louter technische oplossingen gaan we het niet redden. We moeten op een andere manier naar de wereld kijken.”
‘Fietsen is een goede manier om je omgeving te leren appreciëren en er zorg voor te dragen’
De twee heren zijn van het type dat al als kind bezorgd toekeek naar hoe wij omgaan met het milieu. Ze kochten lidkaarten van Greenpeace en WWF en spoorden hun ouders aan om te sorteren. Vandaag zijn ze allebei professioneel aan de slag in de milieusector. Wantens was tijdens de afgelopen verkiezingen lijsttrekker voor Groen in Aalst. Ze letten op hun vleesconsumptie, vermijden vliegvakanties en mobiliteit is voor hen bijna een synoniem voor ‘fiets’.
Kleine stappen
Hoe frustrerend is het dan als het gros van de Belgen in een recente enquête van Humo aangeeft erg ongerust te zijn over de klimaatverandering, maar toch niet bereid is om zelf veel te ondernemen? Lauwerier denkt dat het sowieso meer een kwestie is van evolutie dan revolutie. Op het vlak van mobiliteit valt er bij hem bijvoorbeeld weinig aan te merken, maar zijn persoonlijke afvalberg kan nog een pak kleiner. “Ik koop nog redelijk veel plastiek. Ik ben me ervan bewust dat het beter kan, maar het gaat met kleine stappen.”
“Je kan gefrustreerd zijn, of je kan zelf een manier zoeken om iets te doen”, vindt Wantens. “Ik leg mijn vrienden niets op, maar ik probeer zelf het goede voorbeeld te geven en hen te inspireren. Zodat ze zelf af en toe vegetarisch eten of eens wat vaker de fiets nemen.”
Nog een voorbeeld: Lauwerier is ook een van de mensen achter de recente campagne Zomer Zonder Vliegen, die mensen bewust wil maken van de klimatologische impact van vliegreizen. “We proberen uit te leggen dat de alternatieven veel leuker en spannender zijn. Goed, Polen is niet het meest exotische vakantieoord. Maar onze tocht wordt wel een gigantisch avontuur. Niet omdat het ver en koud is, maar omdat we dit samen ondernemen, met ons vieren.”
‘We willen tonen dat er rijkdom zit in de reisalternatieven’
Wantens knikt: “Fietsvakanties zijn een totaal andere manier van reizen dan met de auto zo snel mogelijk van A naar B rijden.” Het is dat wat deze heren bedoelen met die mentaliteitswijziging. Minder rampspoed, meer oplossingen. “Mensen niet constant met het idee opzadelen dat goed doen voor het milieu per definitie gelijkstaat met dingen opgeven, maar tonen dat er rijkdom zit in de alternatieven.”
Voortrekkersrol
In die Humo-enquête gaven mensen ook aan dat ze initiatieven verwachten van de industrie en de politiek. Zou het kunnen dat het draagvlak voor ingrijpende oplossingen groter is dan politici denken? Wantens is overtuigd van wel. “Er nog nooit zoveel te doen geweest over plastiek als de laatste maanden. Er is geen politieke consensus over statiegeld, maar de bevolking is er wel voor. Dat toont toch aan dat die kwesties enorm leven? Die mentaliteit kan een sterke druk van onderuit creëren die de politiek stimuleert om iets te doen. Ik verwacht ook echt veel van de klimaatmars.”
“Toch vind ik het echt niet altijd makkelijk om optimistisch te blijven”, geeft Lauwerier toe. Wetenschappers geven aan dat door overstromingen of woestijnvorming de bewoonbare oppervlakte steeds kleiner zal worden en mensen wereldwijd op de vlucht zullen slaan om leefbaarder oorden op te zoeken. Natuurlijk baart hen dat zorgen. “Als vier zotten tijdens de winter naar Polen fietsen, dan is dat toch een duidelijk signaal?”, zegt Wantens. Hij wil een ambitieuzer België dat niet gedwee en minimaal de Europese normen volgt en gas terug neemt als het ‘te veel’ doet, maar een voortrekkersrol speelt.
‘Je kan maar hopen dat er niet eerst een ramp moet gebeuren voor er echte hervormingen komen’
“Lange tijd was de klimaatverandering hier een ver-van-ons-bedshow. Maar de gevolgen laten zich stilaan voelen”, weet hij. “De hitte en de droogte van afgelopen zomer zorgden ervoor dat landbouwers hun aardappelen uit Duitsland moesten invoeren zodat ze hun klanten niet zouden verliezen. Twee jaar geleden was het dan weer een hele natte zomer. Dat zijn momenten waarop het Rampenfonds inspringt, maar die kosten blijven maar stijgen. Je kan maar hopen dat er niet eerst een ramp moet gebeuren voor er echte hervormingen komen.”
En dan, na ons gesprek, stapt Wantens met zijn fiets de trein op naar Antwerpen, daar woont zijn vader. Vandaar zal hij terugfietsen naar Aalst, in het donker. “Hoe ver is dat, zestig kilometer? Goed om te wennen aan de kou.”
Volg de vier fietsers via claimtheclimate-fastlane.weebly.com of hun Facebook-pagina: Claim the Climate Fast Lane Katowice