“Ik heb er spijt van dat ik bijna heel mijn leven mijn vader heb gehaat om totaal verkeerde redenen”

Lees ook: Jean-Pierre Van Rossem, de man die hebzucht tot kunst wist te verheffen

***

Jean-Pierre Van Rossem is er na zijn recente veroordeling tot twee jaar celstraf volledig klaar mee. Met een docureeks op VIER en dit laatste interview neemt de voormalige beursgoeroe, econometrist, F1-teambaas, oplichter, schrijver en schilder afscheid van het publieke leven. “Ik ben een klootzak geweest. Maar wel een interessante klootzak.”

In een bescheiden en somber appartementje in het Vlaams-Brabantse Kapelle-op-den-Bos zit Jean-Pierre Van Rossem aan de keukentafel, die vol medicatie staat. Op het aanrecht, in rechte rijen, tientallen lege blikjes Cola Zero en flessen Cécémel. De kamer is verduisterd, de geur weeïg. In één hoek van de living staat een schildersezel, in de andere tientallen afgewerkte doeken, de meeste van Ferrari’s.

Maar ook met schilderen is hij opgehouden, zegt Van Rossem. “Soms werk ik nog een doek bij, maar dat is het. Ik kijk tv en ik slaap. Het is gewoon op.”

Van Rossem spreekt traag, met veel pauzes tussen zijn zinnen. Zijn veroordeling tot twee jaar effectieve gevangenisstraf, 12.000 euro boete en de verbeurdverklaring van 390.000 euro hebben er serieus ingehakt. Na een onderzoek van acht jaar veroordeelde de rechtbank Van Rossem vorige week voor valsheid in geschrifte, witwassen, belastingfraude en oplichting. Onderzoek had uitgewezen dat Van Rossem, die officieel maar een klein pensioen heeft, en zijn partner en ex-partner er een dure levensstijl op nahielden: etentjes in sterrenrestaurants, dure villa’s en reizen naar Venetië, Miami en Zürich, waar steevast de plaatselijke juwelier werd bezocht.

Wie is Jean-Pierre Van Rossem? 

* geboren in 1945 in Brugge
 

* liep in de jaren 70 veroordelingen op wegens het uitschrijven van ongedekte cheques
 

* bedacht Moneytron, een econometrisch model dat het koersverloop op de beurs zou kunnen voorspellen. Het leverde hem 800 miljoen dollar op, die hij o.m. spendeerde aan Ferrari’s en een eigen F1-raceteam, Onyx
 

* richtte de partij R.O.S.S.E.M. op; in 1991 verkozen als parlementslid
 

* kreeg in 1995 vijf jaar cel wegens het Moneytron-schandaal
 

* werd onlangs opnieuw veroordeeld (tot twee jaar celstraf) voor oplichting, witwassen en fraude
 

Dit wordt uw laatste interview, zei u aan de telefoon.

Jean-Pierre Van Rossem: “Ik denk het wel. Als ge bijna 75 jaar zijt en er komt een pipo van het gerecht op u af die maar in één ding geïnteresseerd is – namelijk zoveel mogelijk geld bijeenharken voor de staat zonder enig bewijs, tenzij zijn eigen vermoeden dat er nog ergens zwart geld moet zitten bij Van Rossem – dan is dat vechten tegen de bierkaai.”

Uw advocaat heeft aangekondigd dat hij in beroep gaat tegen het vonnis.

“Ik ga niet meer in beroep. Ik ben het beu, ik put mezelf uit. Ik kom voortdurend in serieuze ademnood. Als het op is, is het op. Het interesseert me allemaal niet meer. De ambitie is totaal weg.”

“Naar de gevangenis? No way’” poneerde u vorige week nog.

“Waarom blijven vechten? Vijf maanden geleden is mijn vriendin Nora overleden na een vervanging van haar hartklep. Gestorven door een fout van de verpleegster die toen ze een katheter moest verwijderen, een slagader heeft doorboord. Toen ze dat ontdekt hadden, was het te laat. Ze hebben Nora nog overgebracht van het UZ in Jette naar Gasthuisberg in Leuven, maar ze is niet meer bij bewustzijn gekomen. (verward) Wat was ik nu aan het uitleggen?”

Dat u zich bij het vonnis neerlegt.

“Nora had pas een Volkswagen cabrio gekocht met alles erop en eraan, op een paar duizend euro na volledig geleend bij de bank. Wat doet die onderzoeker? Een maniak, niet normaal. Op de dag dat Nora wordt opgenomen voor haar hart, laat hij haar auto aanslaan. Nog voor het vonnis er is, wordt de auto verkocht. Toen mijn zaak voorkwam, was Nora al dood. Ze kon dus niet meer veroordeeld worden. Dat geld van die auto zou moeten terugkomen, maar het gerecht blijft tegenwerken. Die auto stond godverdomme op haar naam!”

Waarom wordt die dan aangeslagen?

“Maar álles is aangeslagen! Zowel van mijn vorig lief (de Russische Ljudmilla Zaïkina, red.) als van Nora, met het idee: het kan niet dat die zoveel geld hebben. Ljudmilla reed met een Porsche, maar die was van haar overleden echtgenoot. Als ze geld uitgaf, dan was dat haar geld. Maar men heeft het allemaal op mijn naam gesmeten. Ik had het zogezegd aan haar gegeven.

“Enig bewijs daarvan bestaat niet, alleen vermoedens. En dan zou ik in beroep heel dat circus opnieuw moeten doorlopen? Weer een advocaat betalen, wat betekent dat ik opnieuw moet beginnen te schilderen. Ik zie dat niet meer zitten.”

Hoe is het met uw gezondheid? We zitten hier al tien minuten en u hebt nog geen sigaret opgestoken.

“Ik ben op 8 mei gestopt met roken. Ik heb het eens uitgeteld: ik moet in mijn leven ongeveer 3,8 miljoen sigaretten gerookt hebben. Ik rookte gemakkelijk acht pakken per dag, de ene sigaret na de andere. Dat zijn meer dan tweehonderd sigaretten per dag.

“Normaal moest mijn rechterbeen afgezet worden vanaf de lies. Alle aders waren verstopt. Maar ik heb een geniale chirurg gevonden, die me zei: ‘Van Rossem, uw been moet eraf. Ik ga een inspanning doen om het te redden, maar dan eis ik van u een even zware inspanning. Ge stopt nu met roken.’ Twaalf uur heeft die operatie geduurd. Dat is niet zonder gevolgen gebleven: ik had een briljant geheugen, maar ’t is allemaal naar de kloten.”

2018 was niet uw jaar: eerst ­overleed uw vader, daarna uw vriendin, kort na uw operatie. En dan wordt u ook nog eens veroordeeld, na een onderzoek dat acht jaar aansleepte.

“Mijn zus is ook nog gestorven. Nee, ’t was niet... (plots) Moet je een cola hebben? Dat is het enige wat ik heb. Cola Zero. Ik kan je geen koffie geven, want het koffiezetapparaat is aangeslagen door de deurwaarder.”

En de microgolfoven niet?

“Nee, die is niet van mij. Hier staat niets meer dat van mij is, behalve mijn schilderijen. Alles in dit ap­partement is van mijn jongste zoon Youri, hij woon­de hier met zijn lief. Nadat ze me alles hebben afgepakt, is hij verhuisd zodat ik hier kon intrekken.”

Ooit bezat u een fortuin: u beschikte over 800 miljoen dollar, een F1-team, honderden Ferrari’s, twee jachten, een vliegtuig. Hoe ga je van zo’n rijkdom naar nul?

“Dat is de gokker in mij. Ten tijde van Moneytron (zijn beursbeleggingsbedrijf, red.) beheerde ik 80 miljard dollar van klanten, waarvan niets op papier stond. Dat heeft gemarcheerd, twaalf jaar lang. Tot 2014 leefde ik als God in Frankrijk, want er was nog geld over van Moneytron.”

Op een Zwitserse rekening, zo liet u vorig jaar in Humo optekenen.

“Maar neen! Dat geld lag in contanten in schoendozen, in de garage van een vriendin. Ik heb daarvan geleefd van 1991 tot 2014.”

In 23 jaar maak je toch geen 800 miljoen dollar op?

“Wel als je Van Rossem bent.”

U klaagt dat u veroordeeld bent zonder bewijs, maar bij witwassen geldt de omgekeerde bewijslast.

(gooit de handen in de lucht) “Hoe kan ik bewijzen dat ik niet gefraudeerd heb?”

Uw levensstijl kwam niet overeen met de middelen waarover u beschikt: een pensioen van 1.280 euro per maand.

“Maar godverdomme! Ik schreef thesissen aan de lopende band! En ik heb negen doctoraten geschreven! Een doctoraat kostte tussen 200.000 en 250.000 euro, een thesis tussen de 10.000 en 15.000 euro. Trouwens: dat ik ze schreef, wil niet zeggen dat de studenten niet moesten meewerken. Ze moesten dingen opzoeken, uitproberen.”

Zelf was u een briljant student. Er stond u een mooie carrière te wachten aan de universiteit.

“Een keurig leven als prof, dat zou niets voor mij zijn. Bovendien heb ik fouten gemaakt: ik heb mijn eigen doctoraat voor geen geld verkocht aan de zoon van een textielbaron.”

Hoe rol je van zo’n veelbelovende toekomst in de criminaliteit?

“Het is misgelopen toen ik naar de VS ben gegaan. Na mijn studies aan de Universiteit Gent kon ik econometrie studeren aan de University of Pennsylvania. Om mijn studiegeld te betalen, werkte ik ’s nachts in bars, waar ik in contact kwam met drugs.

“Mijn tweede grote interesse is de literatuur. Schrijvers zoals Baudelaire en Eugène Nielen Marais, een Zuid-Afrikaan die op coke schreef, heb ik altijd zeer bewonderd. Ik wilde dat ook meemaken. Op den duur ben ik zelfs gaan spuiten.”

U schakelde over op heroïne, waarvan u afkickte tijdens een celstraf wegens het uitschrijven van ongedekte cheques.

“Die straf heb ik tot de laatste dag uitgezeten. Toen ik buitenkwam, hadden ze in Gent een prof informatica nodig. Ik maakte kans om benoemd te worden, maar typisch Van Rossem: het interesseerde me allemaal niet. Ik ben in een boekenwinkel een fantastische vrouw tegengekomen die getrouwd was met een industrieel. Ze had een prachtige jurk aan, een vrouw met klasse. Ik dacht: dat zie ik wel zitten. Met haar ben ik getrouwd.

“Maar dat was mijn eerste vrouw niet, mijn eerste huwelijk was een weddenschap: ik zat met vrienden op de tram die me uitdaagden. Als ik met de eerste vrouw die ik tegenkwam een maand later kon trouwen, kreeg ik zoveel bakken bier. Er zit niets serieus in mij.”

Moneytron is een vehikel uit het pre-internettijdperk. Zou dat nu nog kunnen, mensen zo voor de zot houden en uitgaan van hun naïviteit?

“Ik heb niemand voor de zot gehouden.”

Ouders van welgestelde studenten kwamen met hun zwart geld naar uw repetitiebureau omdat u woekeropbrengsten beloofde. Daarom bent u nepaandelen gaan uitschrijven.

“Ik ben geen crimineel van inborst, totaal niet. Ik ben iemand die risico’s durft te nemen. Als je mij 100 miljoen geeft en je wilt dat het opbrengt, dan weet Van Rossem verdomd goed wat hij ermee moet doen: hij gaat gokken. Ik heb regelmatig gegokt op de beurs en veel geld gewonnen. Mocht ik een crimineel zijn geweest, dan leefde ik nu niet meer. Dan hadden ze mij al lang kapotgemaakt.”

Ik betwijfel of het er ooit echt is geweest. Uw fortuin, de luxe. Soms lijkt het alsof u deed dat u het had, maar het zou er evengoed niet geweest kunnen zijn. Een goed gespeelde illusie.

“Je mag twijfelen zoveel je wilt. Er was nog veel meer.”

‘Jean-Pierre Van Rossem is een verstandig man, maar als er nu één fantast is, dan is hij het wel’, zo zei uw advocaat Peter Callebaut in De Tijd na uw veroordeling.

(bromt) “Wacht tot ik hem zie! Hij kan godverdomme naar zijn schilderij fluiten. Heeft hij dat echt gezegd? Waar is mijn telefoon, godverdomme? (begint in zijn gsm te scrollen) Heb jij zijn nummer? Ik moet het per abuis gewist hebben.

“Hij heeft geluk dat ik de centen niet bijeen krijg om Hans Rieder te betalen. Die is honderd keer briljanter. Callebaut heeft 8 miljoen frank bij mij belegd. Met de opbrengst heeft hij zijn villa gezet.”

‘Fabulieren’ is toch uw tweede natuur? Dat hebt u geleerd van uw grote held, Hugo Claus.

“Ik heb een fantastisch leven gehad. Denk je dat ik ooit heb kunnen dromen dat ik honderd Ferrari’s zou bezitten? Maar het is allemaal gebeurd.

(tegen zichzelf) “Godverdomme, nu ga ik zeker niet in beroep. Dan ga ik maar naar de gevangenis. Dan kost Van Rossem dagelijks 150 euro aan de Belgische staat.”

Hoe zit het met uw politieke plannen? U zou in 2019 opkomen voor de parlementsverkiezingen, samen met de Hammense spoedarts Stijn Naudts.

“Niet meer. Ik kan niet blijven vechten tegen de staat die alle macht heeft.”

Pijnlijke vaststelling voor een anarchist.

“Ja. In ieder geval: van mijn centen hebben ze niets kunnen pikken.”

Hebt u spijt van iets?

“Dat ik bijna heel mijn leven mijn vader heb gehaat om totaal verkeerde redenen. Voor mijn eerste communie liet hij mijn lievelingskonijn Kaduin slachten. Daarmee is het begonnen. Volslagen irrationeel. De laatste drie jaren van zijn leven heb ik mijn vader echt leren kennen: ’t was de meest zachtzinnige man die er was.”

Hoe is de band met uw kinderen?

“Met Youri zeer goed. Dat is de enige zonnestraal in mijn leven. We zijn allebei supporter van Cercle Brugge, elke match bekijken we hier samen op tv. Met Piki heb ik geen contact meer. Op een bepaald moment is hij gewoon weggebleven, terwijl hij hier maar een paar straten verder woont.”

Hoe zit het met uw euthanasieplannen? Vorig jaar kondigde u aan dat u zich erover had laten informeren.

“Ik heb een vriend die dokter is, hij was bereid om alle papieren in te vullen om euthanasie te plegen, maar ik heb het zo gelaten. Als je geleefd hebt zoals ik, is er veel kapot. Ik zal vanzelf wel creperen.”

U zat toen heel diep. In een interview met Radio 2 verontschuldigde u zich zelfs voor uw bestaan.

“Dat is al vier, vijf jaar zo. Als Youri er niet meer was, dan was ik al lang dood. Dan had ik een taxi gebeld en gevraagd mij naar het kanaal te brengen.”

In het gastenboek van Radio 2 schreef u na het interview: ‘Ik ben een viscerale klootzak die geen aandacht verdient’.

“Ik ben een klootzak geweest, maar wel een interessante klootzak. Ik heb gruwelijk veel fouten gemaakt en verkeerde beslissingen genomen.”

U hebt ook gruwelijk veel plezier gemaakt. De periode van de ‘onkuisheden’ in de legendarische dancing Boccaccio, de pitspoezen, de vrouwen.

“Iedereen schijnt te denken dat ik met al die vrouwen in bed ben gedoken, maar dat is niet waar. Ik kwam gewoon goed overeen met hen.”

Wat zochten de vrouwen bij u, denkt u?

“Wijsheid. Iemand die hen kan uitleggen hoe het heelal is ontstaan of hoe de relativiteitstheorie van Einstein werkt (waarna een onbegrijpelijk verhaal volgt over een gat in een plank en een pen die erdoor schiet). Er zijn vrouwen die van nature intelligent zijn en in zulke gedachtespelletjes kunnen meegaan. Nora was zo iemand, een schat van een vrouw. Ze was 34, veertig jaar jonger dan ik. Ze had een jaar lang geld gespaard om mij op een diner te trakteren in de Villa Lorraine (een sterrenrestaurant in Brussel, red.).”

Zij leefde toch van een werkloosheidsvergoeding?

“Maar daarnaast verdiende ze nog een frank: ze leefde van het artistieke. Ik maakte schilderijen voor haar, die zij verkocht als werk van ‘Nora+JP’. Tijdens het diner heeft ze een fles wijn besteld van 1.500 euro. De onderzoeker vindt dat bonnetje – maandenlang heeft die kerel in ons oud papier en karton liggen snuffelen dat we buitenzetten bij het vuilnis – en automatisch gaat men ervan uit dat Van Rossem dat heeft betaald. Maar de factuur van dat etentje staat op Nora’s naam.”

Wel pijnlijk dat uw poetsvrouw u op uw 73ste in Dag Allemaal beschuldigt van seksuele intimidatie.

“Maar dat is een scharminkel! Zo lelijk als de nacht! Iedereen die mij én haar kent weet dat daar niets van aan is.”

Waarom zou zij u beschuldigen?

“Omdat ik kwaad op haar ben, na een zware ruzie over mijn auto. Uit wraak heb ik haar naaktportret geschilderd. Daar staat ’t, tussen de Ferrari’s.”

Hoeveel vraagt u eigenlijk voor een schilderij?

(wijst naar een doek met een Ferrari erop) “Hier vraag ik 3.000 euro voor. Het werk op de ezel (een stadsgezicht, red.) zal voor minder weggaan. Slechts twee dagen aan gewerkt, het trekt op geen kloten.”

Is het zo dat u zich financieel overeind houdt nu het Moneytron-geld op is?

“Ja. Als ik op Facebook aankondig dat ik de eerste Ferrari GTO schilder, de eerste in een rij van 36 die gemaakt zijn in 1962 en 1963, dan zet ik dat stuk op 4.000 euro. Een week later is dat verkocht. Ferrari GTO’s zijn mythische auto’s. Ze kostten destijds 18.000 dollar. Deze auto (wijst naar schilderij) is verkocht voor 75 miljoen dollar. Noem mij iets dat zoveel opbrengt in zo’n korte tijd? Niks! Geen bitcoins, niks de kloten.”

Over opbrengen gesproken: belegt u nog op de beurs?

“Geld verdienen interesseert me niet meer.”

Raar om dat van een ex-miljardair te horen.

“Mocht Nora er nog zijn, dan had ik een incentive.

(plots) “Nu heb je alles gevraagd wat je moest weten, toch? Ik heb geen dingen verteld die onwaar zijn. Maar nu is het op. Bij de dood van Nora is ook mijn leven gestopt.”

Van Rossem, eerste aflevering van tweedelige docureeks, dinsdag 4 december, 20.35 uur, VIER.

‘