Kranten waarschuwen voor onbestuurbaarheid op federaal niveau: “Moeten we dit het nieuwe normaal vinden?”

Onze eigen editorialist Jan Segers staat te kijken van “de vanzelfsprekendheid waarmee de federale regering de bevoegdheden in een wip herschikt en overgaat tot de orde van de dag”. Dit is een nageboorte van Michel I. Een restregering. Hij roept de premier op ermee te stoppen. Een coalitie van MR, Open Vld en CD&V haalt amper 52 van de 150 zetels in de Kamer en vertegenwoordigt welgeteld 31% van de kiezers. Niet eens één op de drie. “Moeten we dat het nieuwe normaal vinden?” Angst om naar een verkiezingscampagne over migratie en identiteit te gaan, is de voornaamste reden waarom de restregering voortdoet.” 

Het minderheidskabinet Michel II staat voor een wankel avontuur, luidt het in De Morgen. Cadeaus van andere partijen moeten niet verwacht worden. "Als paniek en onenigheid toeslaan, kunnen het lange maanden worden in een onbehaaglijk klimaat", zegt Bart Eeckhout. Maar hij ziet ook lichtpunten: er werd door de regeringstoppers met gemeende sympathie afscheid genomen van Jan Jambon. Misschien heeft deze regering wel gevonden wat ze zo ontbeerde: eendracht.

Opmerkelijk vindt de hoofdredacteur alvast de bedaarde, zakelijke aanpak van Maggie De Block op haar nieuwe departement Asiel en Migratie. De Open Vld-minister wil snel de crisis bij de opvang van kandidaat-asielzoekers ontzenuwen. Die crisis is in grote mate "een politieke schijncrisis" doelbewust geregisseerd door Theo Francken. De Block zal een streng en bijwijlen hardvochtig beleid voeren, maar wel eentje dat de contouren respecteert van de Europese en Belgische aanpak.

Bart Brinckman vraagt zich in De Standaard af of het federale niveau nog bestuurbaar blijft. "Een gepolariseerde campagne rond het identiteitsthema kan de voorbode vormen van een uiterst moeilijke federale formatie." De perceptieoorlog leidt tot niets, behalve tot het oeverloos naar elkaar doorschuiven van de verantwoordelijkheid, luidt het. Het experiment met een minderheidsregering vraagt een grote maturiteit van de regering en de oppositie. "Zij moeten zich hoeden voor packagedeals, waarbij alles aan alles gekoppeld wordt, waardoor niets mogelijk wordt." Brinckman stelt zich de vraag of na de volgende stembusgang regionale meerderheden gewoon worden samengevoegd tot een federaal kabinet. "Alvast één partij juicht dat toe als een nieuwe stap naar het confederalisme.”

De val van de regering heeft een paar dingen duidelijk gemaakt, maar brengt verder geen zoden aan de dijk, weet Kris Vanmarsenille in de Gazet van Antwerpen. De premier heeft een machtiging om het VN-pact te steunen in Marrakesh en New York, "daarna wordt het sukkelen". Michel probeert met onder meer de focus op klimaat de oppositiepartijen te charmeren en rekent voor een aantal andere beslissingen op N-VA, "maar of hij op die manier nog echt kan besturen, is hoogst onzeker. De minste onenigheid kan leiden tot een nieuwe crisis". De Wever gebruikt de val van de regering om zijn verkiezingscampagne kracht bij te zetten. Hij moet immers munt kunnen slaan uit deze crisis en daar kan hij maar beter zo snel mogelijk mee beginnen. "Het gevaar is niet denkbeeldig dat het politieke circus nog even duurt.”

Het onvermijdelijke is gebeurd, stelt Timmie Van Diepen vast in Het Belang van Limburg. Het kibbelkabinet Michel I valt finaal in gekibbel uit elkaar. Wat een historische herstelregering moest worden, zonder de PS, draaide niet uit zoals gehoopt. In de plaats van echt beleid van Michel II krijgen we de komende zes maanden een bikkelharde campagne. De Wever wil het lek op rechts dichten, maar "het blijft afwachten hoeveel kiezers het origineel boven de kopie verkiezen". Hoe ver wil en kan de partij nog gaan om Vlaams Belang-kiezers (opnieuw) aan zich te binden, zonder daarbij de centrumrechtse, neoliberale socio-economische vleugel en de flamingante onderstroom voor het hoofd te stoten? Ook Van Diepen vreest het scenario van onbestuurbaarheid. "Misschien was het N-VA daar 'in the end' ook om te doen? Of mogen we na een surrealistische week als de vorige zo wantrouwig niet worden?”

Evident wordt het werk van Michel II niet, maar "de nieuwe situatie bespaart ons wel een pak hypocrisie", weet Liesbeth Van Impe in Het Nieuwsblad. Zonder crisis zouden de ministers de komende maanden vooral campagne voeren door te beweren dat ze nog heel hard aan het werk waren. Besturen tot het bittere eind, het blijft een goede slogan. Dat kan nu niemand met enige ernst volhouden. "Het is een regering van kleine en acute zaken". Het palmares van Michel is niet leeg, maar er is minder belangrijk werk afgeleverd dan je had mogen hopen. De regering is ten onder gegaan zoals ze geleefd heeft: in een totale perceptieoorlog. "Ze blonk uit in communicatie tegen zichzelf.”

Het zegt veel over de bestuurbaarheid van België dat een premier die nog kan steunen op 52 van de 150 Kamerzetels zondag zei geen vervroegde verkiezingen af te roepen, omdat het land dan helemaal niet meer te regeren valt, dixit Bart Haeck van De Tijd. Nog veelzeggender is dat hij wellicht gelijk heeft. Michel begeeft zich op onbekend terrein. Hij moet voor iedere beslissing medestanders vinden. Bovendien is het niet duidelijk wat voor een partij de N-VA is of wordt. De 'window of opportunity' die er was om sociaal-economisch herstel te boeken is nu afgesloten. Volgens Haeck hebben de lokale verkiezingen van 14 oktober "alle demonen van de Belgische politiek weer tot leven gewekt" Het Vlaams Belang is terug en de kloof tussen het rechts stemmende Vlaanderen en het links stemmende Wallonië is groter dan ooit. Deze minderheidsregering zou wel eens langer aan de macht moeten blijven dan we denken, besluit Haeck.