Hij vond de Titanic maar zijn zoektocht moest de Russen afleiden van een andere ‘top secret’ missie

“Jij laat mij doen wat ik wil, als ik doe wat jij wil.” Dat was bondig samengevat de deal die Robert Ballard sloot met het hoofd van de Naval Operations van het Amerikaanse leger, Ronald Thunman. Ballard was bij de Navy gaan aankloppen voor geld om zijn eigen vanop afstand bestuurbare onderwater-robot te financieren. Hij wou daarmee onder andere naar het wrak van het onzinkbaar geachte luxeschip Titanic speuren. De Titanic was op haar eerste reis op 15 april 1912 gezonken.

Ballard mocht van Thunman, op voorwaarde dat hij eerst twee onderzeeërs van de Amerikaanse Navy zou vinden: de Thresher en de Scorpion. Een geheime opdracht omdat de Navy niet wou dat de Russen hen vóór zouden zijn. Het was begin jaren 80, de Koude Oorlog was nog volop aan de gang. De twee duikboten waren in de jaren 60 gezonken in de Atlantische Oceaan en mochten niet in Russische handen vallen.

Achter Ballards publiek gemaakte speurtocht naar de Titanic zat dus een uiterst geheime missie verscholen. Die vond plaats in 1985 en duurde langer dan verwacht. Toen Ballard eindelijk de Scorpion had gevonden, had hij nog maar twaalf dagen over voor zijn persoonlijke doel: de Titanic. Bij het in kaart brengen van de Scorpion had Ballard naar eigen zeggen gelukkig wel iets belangrijks geleerd: “Kijk naar het spoor van brokstukken”. Zo vond de onderwaterarcheoloog ook het wrak van de Titanic. En dat in amper acht dagen tijd, terwijl anderen vóór hem er zelfs in zestig dagen niet in geslaagd waren. Ballard had toen nog vier dagen de tijd om wat overbleef van de Titanic te filmen.

De historische vondst gaf Robert Ballard en zijn team een dubbel gevoel. Eerst waren ze dolblij, maar dan kwam het besef dat hen “als met een klik van de schakelaar” beschaamd achterliet: “We stonden te dansen op het graf van anderen”. Ze maakten toen de plechtige belofte om niets mee te pakken van het schip en het met het gepaste respect te behandelen.

Na de aanvaring van de Titanic tegen een ijsberg even na middernacht op 15 april 1912 zonk het schip in minder dan drie uur. 1.522 van de 2.200 opvarenden verdronken. Het wrak, met drie grote scheepsdelen, ligt op de bodem van de oceaan op bijna 4 kilometer diepte.

Vier jaar na de Titanic kon dr. Robert Ballard in 1989 ook nog de Bismarck, het beruchte Duitse oorlogschip, traceren. Het lag 4,7 kilometer diep op de zeebodem, op zo’n 650 kilometer ten westen van Brest.