Alles wat je moet weten over de vertrouwensstemming tegen Theresa May

Graham Brady, voorzitter van het zogenaamde ‘1922 Committee’, maakte deze ochtend bekend dat minstens 15 procent van de commissieleden hem een brief heeft bezorgd waarin gevraagd werd naar een vertrouwensstemming  over May.

In de commissie zitten alle Conservatieve fractieleden die geen regeringsfunctie hebben. Zij vormen de bewakers van de partij en moeten het werk van de premier in de gaten houden. De premier moet zelfs elke week verantwoording afleggen aan het comité. 

De 1922 Committee werd in 1922 opgericht na de parlementsverkiezingen van 1922. Pas na de Tweede Wereldoorlog verwierf de groep de machtige rol binnen de partij die het vandaag heeft. De commissie heeft een bestuur van 18 leden dat de wekelijkse vergaderingen organiseert. Ze kregen de bijnaam “mannen in pak” of “mannen in grijze pakken” na het ontslag van premier Margaret Thatcher in 1990. De uitdrukking refereert aan een delegatie die een leider discreet laat weten dat zijn of haar tijd voorbij is.

Om te kunnen winnen, moet May de steun van op zijn minst 158 collega’s behalen - de helft van de 315 conservatieve parlementsleden in het Britse Lagerhuis, plus één. Als dat gebeurt kan ze met een gerust hart blijven regeren, want dan is ze een jaar lang immuun voor een volgende leiderschapsverkiezing. De stemming die vandaag plaatsvindt, kan namelijk meer één keer per jaar plaatsvinden.

Als May niet voldoende steun krijgt, zal ze zich moeten terugtrekken als leider van de partij en automatisch moeten aftreden als premier. De Conservatieven moeten dan een nieuwe leider en premier kiezen.

Er is een derde optie: May wint, maar slechts met een paar stemmen. Dat zal ze twee keer moeten nadenken over de vraag of zij echt genoeg steun heeft in het parlement. Daarop kan ze overwegen om toch ontslag te nemen. Daarop kan toch ook een nieuwe verkiezing georganiseerd worden.

May zou dus ontslag kunnen nemen als een substantieel deel van haar achterban tegen haar stemt en de Conservatieve Partij openlijk verdeeld blijkt te zijn. Honderd stemmen tegen May zouden volstaan om haar tot ontslag te dwingen, ook al zou ze in dat geval de stemming technisch gesproken overleven. Om goed te functioneren, zal ze dus de steun van zeker 200 collega’s nodig hebben.

Als het tot een nieuwe  leiderschapsverkiezing komt, bepaalt ook de 1922 Committee het tijdschema van de verkiezing.

Om aan de race deel te nemen, moeten toekomstige leiders worden voorgedragen door twee andere Conservatieve parlementsleden.

Als er meer dan twee kandidaten willen meedoen, dan wordt het deelnemersveld teruggebracht naar twee rivalen, met een serie stemrondes waarbij de kandidaat met de laagste score afvalt. Vervolgens kunnen de partijleden over het hele land voor een van de twee kandidaten stemmen. Kandidaten kunnen zich terugtrekken tussen de rondes. Als ze dat, uiteraard op één na, allemaal zouden doen, dan wordt de enige overgebleven kandidaat meteen de nieuwe leider.

Als er, zoals nu het geval is, geen nieuwe algemene verkiezingen plaatsvinden, wordt de winnaar ook meteen premier van het land. Momenteel zijn er zes prominente Conservatieven – onder wie Boris Johnson, Michael Gove en Sajid Javid – die graag hun intrek nemen in 10 Downing Street.