To veggie or not to veggie: hoe gezond is vegetarisch broodbeleg?

Sanne Mouha, erkend diëtiste en medewerkster van het één-programma ‘Over eten’, begint al meteen met een genuanceerd antwoord op onze meest prangende vraag - mogen we eigenlijk nog wel charcuterie eten?!: “Als jij morgen bij het ontwaken enorm veel zin hebt in een boterham met ham of salami, mag je die gerust eten. Let alleen op dat je niet overdrijft. Onderzoek heeft namelijk uitgewezen dat een teveel aan charcuterie gezondheidsrisico’s inhoudt. Zo heb je bijvoorbeeld een verhoogd risico op het krijgen van darmkanker als je veel vleeswaren eet. Hoe dat precies komt, is nog niet bekend, maar de kans is heel groot dat het te maken heeft met het verwerkingsproces dat charcuterie ondergaat voor het in de winkelrekken komt. Nu, je loopt pas een verhoogd risico als je echt véél vleeswaren consumeert, en het is voor alle duidelijkheid ook niet zeker dat je er effectief darmkanker van krijgt. Maar als je dagelijks zes boterhammen met charcuterie eet, en je doet dat jaren aan een stuk, dan heb je wél een verhoogd risico.” 

Nochtans kregen we in het verleden altijd te horen dat vleeswaren zoals kipfilet en filet de saxe véél gezonder waren dan bijvoorbeeld vlees- of eiersalade. Hoe zit dat dan precies? “Je moet op vlak van beleg een onderscheid maken tussen de begrippen ‘gezond’ en ‘caloriearm’. Salades zijn niet per se ongezonder dan charcuterie, maar bevatten wél veel meer calorieën, omdat er veel vetstoffen aan worden toegevoegd. De algemene richtlijn is dat je het best kan kiezen voor broodbeleg dat niet meer dan 280 calorieën bevat per 100 gram.”

Kies je voor een vegetarisch of veganistisch dieet, dan moet je volgens Sanne Mouha vooral opletten dat je genoeg vitamine B12 en voldoende eiwitten binnenkrijgt. “En net daar wringt het schoentje bij vegetarisch beleg”, klinkt het. “Want dat bevat vaak amper tot geen eiwitten. Ben je vegetariër of veganist? Kies dan zo vaak mogelijk voor eiwitrijk beleg, zoals hummus. Maar er zijn ook tal van voordelen aan vegetarisch beleg, en dan vooral aan vegetarische spreads. Zo bevatten ze meer vezels dan de niet-vegetarische varianten. De verklaring is simpel: ze worden meestal gemaakt van groenten. Een traditionele vleessalade bevat bijvoorbeeld maar 0,6 gram vezels, terwijl sommige paprikaspreads er maar liefst 6 gram van bevatten. Dat is tien keer zoveel.” 

Als je evenwichtig wil eten en géén overtuigde vegetariër bent, is het volgens Mouha belangrijk om erop te letten dat je voldoende afwisselt tussen vegetarisch en beleg met vis of vlees. In het laatste geval kies je beter voor vers vlees of restjes daarvan, dan voor charcuterie. “Eet je elke dag boterhammen? Zorg er dan gewoon voor dat je dat van alles in huis hebt - magere charcuterie, vegetarisch beleg, kaas, confituur ... - en wissel elke dag af. Of eet een boterham met kaas, eentje met iets vegetarisch en eentje met vlees. Ook vis kan je perfect op je boterham leggen. Het belangrijkste is dat je varieert!”