Twitterbot houdt vliegtuigen van dictators in de gaten in Genève

"Een vliegtuig van een dictator is geland op de luchthaven van Genève: Boeing 737 gebruikt door de overheid van Koeweit, op 18 oktober 2016 om 16.56 uur." Sinds april verschijnen tweets als deze met de regelmaat van de klok op GVA Dictator Alert.

Dat laatste is een Twitteraccount dat vliegbewegingen in de buurt van de luchthaven van Genève nauwlettend in de gaten houdt en automatisch een tweet plaatst als een toestel landt of vertrekt waarvan is geweten dat het in handen is van een dictator of een corrupt regime.

De zogenoemde Twitterbot is een idee van onderzoeksjournalist François Pilet. Een tijd geleden werkte hij aan een stuk over Teodoro Obiang Nguema Mbasogo, de man die al meer dan dertig jaar met harde hand de scepter zwaait in Equatoriaal-Guinea.

Voor dat artikel hield hij alle trips bij die Obiang met het vliegtuig naar Genève maakte. Hij gebruikte hiervoor de data die een vliegtuigspotter verzamelde aan de hand van antennes die hij in de buurt van de luchthaven had opgesteld. Die antennes vangen de unieke signalen op die elk toestel uitzendt. Zo wist Pilet precies wanneer Obiang in Genève arriveerde of de stad weer verliet.

Pilet besloot hierop de data van verschillende vliegtuigspotters te verzamelen en aan te wenden voor een Twitterbot die de vliegbewegingen van tal van "verdachte" toestellen registreert. Intussen heeft hij vliegtuigen geïdentificeerd van een twintigtal autoritaire regimes, waaronder die van Azerbeidzjan, Bahrein, Qatar, Rusland en Saudi-Arabië. Telkens een van die toestellen in de buurt van de luchthaven van Genève komt, schiet de Twitterbot in actie.

Met zijn Twitterbot hoopt Pilet licht te laten schijnen op wat hij "een erg geheime wereld" noemt. Hij erkent dat de dictators een legitieme reden kunnen hebben om naar Genève te reizen. De stad is immers een zenuwcentrum van verschillende internationale organisaties, waaronder de VN.

Maar even goed kunnen de dictators Genève aandoen om belastingen te ontduiken of om geld wit te wassen. Door hun vliegpatronen bij te houden, hoopt hij onderzoeksjournalisten een instrument in handen te geven dat nuttig kan zijn voor diepgravend onderzoek. Op termijn wil hij ook gegevens van privévliegtuigen en zelfs jachten verzamelen.

"Ik denk dat elke keer we een vliegtuig uit pakweg Equatoriaal-Guinea zien, we ons vragen moeten stellen", zegt Pilet. "Waarom is deze man her? Kom hij voor diplomatieke redenen? Of komt hij hier geld verstoppen dat hij van zijn volk heeft gestolen?"

Hij heeft dan ook een duidelijke boodschap voor dictators die menen dat ze in volledige anonimiteit kunnen doen en laten wat ze willen. "Wanneer ze aankomen in Genève, denken ze dat ze verborgen zijn. Ik vind het een leuk idee dat telkens het voorste wiel van hun vliegtuig het tarmac in Genève raakt, een tweet verschijnt die zegt: "Hallo, hier ben je dan. En nu weet iedereen dat"."