Wie de diagnose van kanker krijgt, heeft geen idee waar hij of zij het best behandeld wordt. Tot nu mag elk ziekenhuis elke behandeling uitvoeren. Daar komt vanaf juli volgend jaar verandering in, althans voor slokdarm- en pancreaskanker. Minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open VLD) heeft immers beslist dat complexe slokdarm- en pancreaschirurgie ­alleen nog mag worden uitgevoerd in ziekenhuizen die jaarlijks minstens twintig van dergelijke operaties uitvoeren. De reden is duidelijk: de kans om te over­leven, is merkelijk hoger in een ziekenhuis met veel ervaring dan die in een ziekenhuis met weinig ervaring. ‘Dit zal levens redden’, zegt De Block.

Van de 55 ziekenhuizen die in 2014 mensen met slokdarm­kanker opereerden, waren er 33 die vier of minder operaties per jaar uitvoerden. Slechts in drie vonden er meer dan twintig operaties plaats (UZ Gent, UZ Leuven en het Brusselse Erasmusziekenhuis). In 2017 ging het om vier ziekenhuizen. Van de 55 ziekenhuizen die in 2017 pancreaskanker opereerden, haalden maar acht ziekenhuizen de drempel.

Acht ziekenhuizen

Ziekenhuizen die een erkenning willen, moeten die aanvragen bij het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (Riziv). Welke dat worden, is nog onbekend. Wel staat al vast dat het UZ Leuven en UZ Gent erbij zijn, want zij halen nu al vlot de lat. Maar er zijn ook ­samen­werkingsverbanden tussen ziekenhuizen mogelijk. Voor slokdarmkanker kunnen twee ziekenhuizen samenwerken. Als ze elk minimaal tien ingrepen per jaar doen, kunnen ze een erkenning krijgen. De Block schat dat mensen met slokdarmkanker maximaal in acht ziekenhuizen terecht zullen kunnen, voor pancreaskanker in maximaal veertien. Na een jaar volgt een evaluatie.

‘De beslissing is een zeer belangrijke stap in de hervorming van het ziekenhuislandschap. En het resultaat van een jarenlang proces met experts, ziekenhuiskoepels en de syndicaten’, zegt Marc Peeters van het Universitair Ziekenhuis Antwerpen en voorzitter van het College voor Oncologie. ‘Het is ook onderbouwd door ­cijfermateriaal dat onomstreden aantoonde dat er een verband is ­tussen het aantal operaties en de mortaliteit.’

De Block kondigt eenzelfde oefening voor andere kankers aan.

Hoe meer operaties, hoe hoger de kans om te overleven

Voor slokdarmkanker sterft ­gemiddeld 3,9 procent van de patiënten binnen de dertig dagen na de ingreep en 9,3 procent binnen de negentig dagen. In ziekenhuizen met minstens twintig ingrepen per jaar ligt dat respectievelijk op 1,3 en 5,2 procent. Dat blijkt uit cijfers van de Stichting Kankerregister voor 2008-2015.

Voor pancreaschirurgie lag het gemiddelde sterftecijfer in die periode op 3,9 procent na dertig dagen en 7,8 procent na negentig dagen tegenover 1,7 en 5,6 procent in ziekenhuizen met minstens twintig ingrepen.