Deense barbaren, sluwe oer-Vlamingen en vrome kunstliefhebbers: Bart Van Loo schrijft boek over de Bourgondiërs
Bart Van Loo bracht zijn passie voor geschiedenis, cultuur en Frankrijk samen in het boek "De Bourgondiërs. Aartsvaders van de Lage Landen". De turf van 600 bladzijden swingt met zwier doorheen ruim 1000 jaar geschiedenis. Niet toevallig staat Filips de Goede op de cover. "Wij zijn de nakomelingen van de Bourgondiërs", zei Bart van Loo in "De wereld vandaag" op Radio 1. Straks is hij te gast in "De Afspraak" op Canvas.
Bart Van Loo heeft heel Frankrijk afgereisd en beschreven, maar na al die tochten en expedities kwam hij tot de vaststelling dat hij nog altijd "hier" woont, dat onze landschappen hem vertrouwd zijn. Hij wilde daar in een boek een verklaring voor zoeken en kwam onvermijdelijk uit bij de Bourgondiërs.
Ik stelde vast dat mijn voeten nog altijd hier staan, in de Polders, de Kempen...
Game of Thrones
In de middeleeuwen was Europa een lappendeken van kleine vorstendommen. Bourgondische hertogen waren de katalysator van een chemische reactie die leidde tot een stabiele en welvarende staat, die zich uitstrekte van Groningen tot onder Metz, en die het een eeuw uitzong. Het begon in 1369 met het huwelijk van Filips de Stoute met Margaretha van Male, de dochter van een Vlaamse graaf.
Maar de Bourgondiërs gingen al veel langer mee, ze behoorden tot de barbaarse horden die vanaf 406 het Romeinse rijk onder de voet liepen. Ze waren afkomstig van een Deens eiland. De vrouw van Clovis, die zich tot het katholicisme bekeerde, was Bourgondisch. Op heel wat belangrijke ogenblikken stonden de Bourgondiërs paraat. Ze stuitten de opmars van de Vikingen en waren instrumentaal bij de stichting van de grote kloosterorden, op de latere Bourgondische grond.
Ik heb 2 bibliotheken ingeslikt en vermalen en al die grote en kleine informatie begon ik met elkaar te associëren
Bart Van Loo las een stapel kronieken uit die tijd, en pluisde de boekhouding van de Bourgondiërs uit. Hij bekent dat hij wel er wel eens aan gedacht heeft om het hele verpletterende project op te geven. Maar hij is een man met een missie: hij wilde inzicht geven in de evolutie van geloof en kunst tijdens de Bourgondische periode. Filips de Stoute steunde de armste van alle kloosterorden, de kartuizers, om na zijn dood te bidden voor zijn zieleheil.
Rond 1400 verliet de katholieke iconografie de kerken en kapellen om binnen te dringen bij de mensen thuis. De Bourgondiërs plaatsten heiligenbeelden op de kast, ze hingen kruisen aan de muur. Kunst in de brede zin van het woord was enorm belangrijk en Filips de Stoute ontpopte zich tot de eerste mecenas in de geschiedenis.
Wij bestaan als Lage Landen voor het eerst als kunstexperiment
Onwaarschijnlijke erfenis
De Bourgondiërs hebben een drievoudige nalatenschap. Vooreerst creëerden ze een stabiel staatkundig geheel. Dat gebeurde met oorlogen, maar ook met huwelijken. Ze maakten van Brugge het centrum van de toenmalige wereld, zeker op financieel gebied. Het ging er weelderig aan toe. De term "bourgondisch" en "bourgondiërs" in de betekenis van levensgenieters en fijnproevers komt daar vandaan. Tenslotte hebben ze de kunst van de Vlaamse Primitieven mogelijk gemaakt. Filips de Goede was erbij toen Van Eyck de panelen van "Het Lam Gods" de eerste keer opende.
Vlaanderen was het pars pro toto van Bourgondië. Onze regio fungeerde als motor van het Bourgondische rijk.
Voor Bart Van Loo ligt de kiem van dit boek 30 jaar geleden, toen hij chromo's van Artis-Historia verzamelde en de boekenreeks "'s Lands Glorie" verslond. Hij zag daar een aangrijpende afbeelding van de dood van Karel de Stoute in Nancy. Met "De Bourgondiërs, Aartsvaders van de Lage Landen" is de cirkel rond.
Van Loo trekt nu op tournee omdat, zoals hij zegt: "ik wil ons oerverhaal vertellen". Vanaf februari komt er een achtdelige reeks op Klara en een podcast.
Beluister hier het gesprek met Bart Van Loo in "De wereld vandaag":
Bekijk hieronder het gesprek met Bart Van Loo in "De afspraak":
