Satirische film over beleg van Leningrad YouTube-hit in Rusland, autoriteiten spreken van ‘heiligschennis’
Russen kijken massaal naar een film die nooit had mogen verschijnen van hun volksvertegenwoordigers. De regisseur van de satirische film Feestdag zag door politieke druk zo weinig kans op een bioscoopvertoning dat hij besloot om de productie op een andere manier te verspreiden: hij zette de hele film op YouTube.
Sinds de online première op 2 januari hebben een miljoen Russen de film van 75 minuten bekeken. Daarmee is Feestdag een veelbekeken film geworden in de Russische kerstvakantie, die woensdag afliep.
Feestdag gaat over een gebeurtenis die onschendbaar verklaard is door het Kremlin: de strijd tegen de nazi’s in de Grote Vaderlandse Oorlog, zoals de Tweede Wereldoorlog in Rusland bekendstaat. Voor president Poetin is de zwaarbevochten overwinning een van de belangrijkste thema’s om de bevolking te verenigen. Kritische noten over de strijd zijn ongewenst.
In Feestdag is te zien hoe een elitair gezin in Leningrad uitbundig Oud en Nieuw viert tijdens het beleg van de stad (nu Sint-Petersburg). Terwijl hun stadgenoten omkomen van de honger, zitten de gezinsleden te schransen rond een feestelijk gedekte tafel. De champagne wordt ontkurkt, er is gebraden kip, haring, verse groente. Allemaal te danken aan ‘kameraad Stalin’, die de vader van het gezin beloond zou hebben voor diens werk aan een biologisch wapen. Het enige ongemak is dat de huishoudster er niet is en de moeder zelf de kip moet plukken.
Heiligschennis
“Heiligschennis”, zei een parlementariër toen hij van de film hoorde. “Een nazi-film”, sprak een ander. Een licentie voor een bioscoopvertoning leek onhaalbaar. Vorig jaar was The death of Stalin immers al verboden. De bevolking moest beschermd worden tegen de Engelstalige film die de spot drijft met de machtsstrijd na de dood van Stalin in 1953. “Een westers plan om Rusland te destabiliseren”, klonk het binnen het ministerie van Cultuur.
De online verspreiding van Feestdag wordt gezien als een testcase voor films waar het Kremlin niet op zit te wachten. Het is de bedoeling dat de kosten voor de film (45.000 euro) terugverdiend worden door donaties. Aan het eind van Feestdag vraagt regisseur Aleksej Krasovsky kijkers om geld over te maken.
De online verspreiding van Feestdag wordt gezien als een testcase voor films waar het Kremlin niet op zit te wachten
Elite
Russische cultuurdeskundigen hebben Feestdag al vergeleken met samizdat, ondergrondse publicaties van schrijvers in de Sovjet-Unie. Zij vermoeden dat de weerstand van de autoriteiten tegen de film niet te maken heeft met trots op de overwinning in de oorlog. De regisseur zou een pijnlijker beeld tentoonstellen: buiten heeft de bevolking het steeds zwaarder, binnen eet de elite de buik steeds voller.