Analyse: ook premier Michel betreedt het strijdtoneel

Stadslucht maakt vrij, en berglucht ook. Of dat geldt toch voor premier Michel. Vanop het Wereld Economisch Forum in het Zwitserse Davos, waar ’s werelds elite deze week verzamelen blaast, heeft de premier zich voor het eerst uitgesproken over de verkiezingen in mei. De analyse van Michel: de N-VA en de PS zijn een gevaarlijk stukje theater aan het opvoeren. Hij verwijst daarmee naar de aankondiging van de Franstalige socialisten om het federaal niveau te heroveren (de ‘reconquista’) en de reactie van de Vlaams-nationalisten daarop om “iedereen naar het front te sturen” om dat te verhinderen. Bart De Wever wil de Vlaamse regering straks opeisen. Jan Jambon is kandidaat-premier.

Michel herkent dit ondertussen klassieke een-tweetje. In de maanden voor de verkiezingen zijn de N-VA en de PS beste vijanden. Door elkaar te demoniseren maken de Vlaams-nationalisten en Franstalige socialisten zich, elk aan hun kant van de taalgrens, incontournabel als tegengewicht voor de ander. Michel wil hier een stokje voor steken. “PS is de beste electorale agent van de N-VA. Omgekeerd is N-VA de beste electorale agent van de PS”, zegt Michel. Maar de kiezer moet beseffen dat beide partijen niet tot een onderhandelde oplossing kunnen komen. “Er is enerzijds de blokkering en anderzijds de MR, die vooruit wil. Vergis u niet: de as N-VA-PS, dat is de as van de shutdown.”

Onbestuurbaarheid

Om zijn punt in de verf te zetten, haalt premier Michel er de uitspraken van zijn ex-collega, voormalig vicepremier Jambon, bij. Die vertelde vorige week dat de huidige onbestuurbaarheid “weleens goed kan zijn”, omdat het tot confederalisme kan leiden. “Ik ben bijzonder gechoqueerd dat sommigen de laatste dagen pleiten voor een vorm van onbestuurbaarheid. Ik vind dat bijzonder raar, en ongelooflijk.” Michel zegt tegelijk wel dat hij geen spijt heeft van zijn regeringsdeelname met de N-VA, net omdat hij erin is geslaagd om het communautaire beest de voorbije jaren in zijn kooi te houden. Wat Michel betreft, komt er ook na de verkiezingen in mei geen confederalisme. “Dat is niet mijn keuze.”

Naar het voorbeeld van CD&V-voorzitter Wouter Beke probeert Michel zichzelf op deze manier op te werpen als de man van de redelijkheid. De inschatting die Michel en Beke maken is dat zowel op links als op rechts een opbod bezig is. Dit geeft hun partijen een kans om in het gat daartussenin te springen. In tegenstelling tot wat veel Vlamingen denken, is de MR de facto een centrumpartij. De Franstalige liberalen houden ook al jaren vast aan die positie, ondanks de sporadische roep om het geluk rechtser te zoeken. Michel lijkt dat ook deze campagne niet van plan.

Bangmakerij van Vlamingen

De reacties blijven natuurlijk niet uit. Bij de PS wordt er alles aan gedaan om het beeld van de ‘as van de shutdown’ opnieuw neer te halen. Ahmed Laaouej kan er niet bij dat premier Michel daarover durft te spreken. Het federaal parlementslid vraagt zich af of de kou in Davos hem misschien parten speelt. “De premier lijkt te vergeten dat de MR vier jaar de deurmat van de N-VA heeft gespeeld, en dat hij alle sociale afbraak zomaar heeft aanvaard.” De PS is in alles de tegenovergestelde van de N-VA, zegt Laaouej . “N-VA houdt maar niet op de werknemers te viseren.”

Ook N-VA-voorzitter Bart De Wever kaatst de bal terug. Volgens hem wil Michel de Vlaamse kiezer angst aanjagen. “Heel die verklaring van Charles Michel zie ik als bangmakerij van de Vlaamse kiezer”, zegt hij. “Er komt chaos, er komt blokkering en er komt separatisme, maar dat zijn niet de dingen waar wij over spreken. We hebben de afgelopen jaren ook al bewezen dat wij een zeer verantwoordelijke bestuurspartij zijn.” De commedia dell’arte zit volgens De Wever net bij de liberalen, die een keuze moeten maken. Op zijn partij inhakken betekent dat men met de PS in een regering zal eindigen, klinkt het. “Zo eenvoudig is het. En als men dat niet wil, brengen zijn uitspraken niet veel zoden aan de dijk.”

Achter de toekomst van Michel staat ondertussen nog een vraagteken. Partijbronnen suggereren in de Franstalige media dat hij weleens de Europese MR-lijst kan trekken. Dat zou hem in een tweestrijd brengen met Paul Magnette (PS). Bovendien heeft Michel dan iets achter de hand voor mocht het mislopen in de federale onderhandelingen. Anderzijds lijkt het niet echt het moment voor een Europese exit. Die andere liberale sterkhouder, Didier Reynders, staat immers ook op het punt om te vertrekken richting Europa. Hij is kandidaat voor een topjob bij de Raad van Europa. Zo zou de MR onthoofd achterblijven. Of Michel ambities heeft voor een tweede termijn als premier, wil hij niet zeggen. “Dat is voorbarig.”