Steeds meer Amerikanen willen het goede oude dollarbiljet weer in ere herstellen
Cash geld is wereldwijd op zijn retour. Maar wat als je niet eens een bank hebt? In de Verenigde Staten klinkt de roep steeds luider om wetgeving aan te nemen die het aannemen van baar geld verplicht.
Dre’s Water Ice & Ice Cream in Philadelphia is niet zomaar een ijszaak. Het is de American dream van Andre Andrews. Die begon vijftien jaar geleden met een handkar, meldt zijn website trots. En met de twee winkels die hij nu in de stad heeft, wil hij “de welvaart van gemeenschappen verhogen en buurten revitaliseren”.
Maar volgens gemeenteraadslid William Greenlee is Dre zijn nederige afkomst vergeten: al een paar maanden kun je voor dat ijs niet meer met bankbiljetten of munten betalen. Alleen mensen met een betaalpas of kredietkaart zijn welkom. En Greenlee wil dat Philadelphia dat zo snel mogelijk verbiedt.
‘Laatst haalde ik een koffie. Achter me stond een vrouw die niets kreeg, terwijl ze er stond met het officiële betaalmiddel van de Verenigde Staten van Amerika in haar handen’
“Het steekt overal de kop op, ook in New York bijvoorbeeld”, zegt hij. “Bij ons in de binnenstad weet ik ook al een café en een paar lunchbars die het doen. En dat is een probleem, als je weet dat tussen 15 en 20 procent van de mensen in dit land geen bankrekening heeft. Laatst haalde ik een koffie. Achter me stond een vrouw die niets kreeg, terwijl ze er stond met het officiële betaalmiddel van de Verenigde Staten van Amerika in haar handen. Ik vind dat op zijn minst stijlloos en op zijn ergst discriminerend. Want onder de minderheden is het percentage banklozen hoger.”
‘Geldig betaalmiddel’
Voor een op de drie Amerikanen is het geen enkel probleem als een winkel alleen kredietkaarten en betaalpassen accepteert – die halen in een gemiddelde week al nooit echt geld uit de portemonnee. Maar volgens een onderzoek van de Federal Reserve, de Amerikaanse centrale bank, gebeurt een derde van de kleinere betalingen onder 10 dollar nog altijd met gewoon geld. Degenen die zo betalen, zijn bovengemiddeld jong, arm of lid van een minderheidsgroep.
Greenlee wil winkels en horecazaken verplichten zich te houden aan het trotse motto dat op alle dollarbiljetten staat (“geldig betaalmiddel voor alle private en publieke schulden”), en dus altijd ook baar geld aan te nemen. In februari wordt zijn voorstel behandeld.
En Philadelphia is niet uniek. In New Jersey is een wet in behandeling die contant geld accepteren voor de hele staat verplicht stelt. Soortgelijke maatregelen zijn ingediend in de stad New York en in Washington DC. In Chicago is het ook geprobeerd, maar mislukt.
Iemand die met een creditcard afrekent, is in een halve minuut vertrokken; iemand die met los geld wappert, kost de verkoper algauw een minuut. Dat scheelt nogal in de omzet als het druk is
Het probleem is ook niet beperkt tot de Verenigde Staten. In China wees de centrale bank winkels onlangs op de verplichting om cash geld aan te nemen, meldde de Financial Times onlangs. Officieel vanwege de ‘intense reactie van het volk’, maar vermoedelijk ook om een rem te zetten op de overheersende positie van de twee grote spelers op de markt van betalingen per mobiele telefoon: Alipay (eigendom van de internetwinkel Alibaba) en WeChatPay (van concurrent Tencent).
Vorig jaar waren er volgens de Volksbank van China 602 gevallen waarbij baar geld werd geweigerd, en zijn die opgelost met “communicatie over het beleid en kritiek-gebaseerd onderricht”.
Diefstal
Het bedrijfsleven wijst op de kosten die baar geld met zich brengt. Het geld moet geteld aan het eind van de werkdag en moet naar de bank gebracht worden, waardoor meer dan 11 procent van het arbeidsloon in rook zou opgaan. Die berekening is weliswaar gemaakt door Square, een bedrijf waaraan winkels het ontvangen van kredietbetalingen kunnen uitbesteden.
IJsverkoper Andre Andrews kan bevestigen dat contant geld hem geld kost, zei hij tegen het tv-station van CBS in Philadelphia. Iemand die met een creditcard afrekent, is in een halve minuut vertrokken; iemand die met los geld wappert, kost de verkoper algauw een minuut. Dat scheelt nogal in de omzet als het druk is in de winkel of als je op een groot evenement ijs mag verkopen. “En het verlaagt de kans op diefstal, van mensen van buiten en van je eigen werknemers.”
Mensen die met baar geld betalen, zijn bovengemiddeld jong, arm of lid van een minderheidsgroep
Maar dat laatste is volgens Greenlee een drogreden. “Dan vind ik het interessant dat er in de buurten waar meer misdaad is juist geen winkels zijn die dit doen. Dat is natuurlijk omdat er in die armere buurten meer mensen zijn die geen kredietkaart hebben.” En winkels die klandizie kennelijk niet kunnen missen.
De trend om baar geld te weigeren heeft volgens hem vooral tot gevolg dat arme mensen geweerd worden uit de betere buurten en het stadscentrum. In de VS heeft een of de vijf huishoudens geen krediet bij een bank: geen creditcard, doorlopend krediet of hypotheek. Een op de vijftien huishoudens heeft helemaal geen bankrelatie.
Geldgebrek
Vaak is dat uit geldgebrek, zegt Greenlee. In zijn stad leeft een kwart van de mensen onder de armoedegrens. Een bankrekening hebben, kan duur zijn in de Verenigde Staten. Boven op de maandelijkse kosten kun je boetes van tientallen dollars per keer oplopen als je in het rood staat.
Sommigen kunnen niet meer bij banken terecht omdat ze ooit door een bank als klant zijn weggestuurd. Greenlee: “Maar onder banklozen vind je ook immigranten zonder papieren, en Amerikanen die afkomstig zijn uit een cultuur waar banken niet vertrouwd worden – onder Aziaten kom je dat nogal eens tegen.”
En dan zijn er mensen als hijzelf, met gewoon een voorkeur voor cash betalen, ook al verdient hij een goed salaris en heeft hij heus wel een creditcard. “Die gebruik ik eigenlijk nog te veel. Ik heb liever geen hoog saldo op die kaart. Als je met gewoon geld betaalt, heb je een beter zicht op wat je uitgeeft. En dat geldt natuurlijk nog veel meer voor mensen die maar net rondkomen.”