Etienne Vermeersch overleden: "Hét drama van mijn leven is dat ik mensen niet kan overtuigen geen kinderen te krijgen”
Filosoof en opiniemaker Etienne Vermeersch (°2 mei 1934) is vorige week vrijdag op 84-jarige leeftijd overleden. Vermeersch was professor wijsbegeerte aan de Universiteit Gent, atheïst, scepticus, maar vooral een gerespecteerde stem in tal van grote maatschappelijke debatten. In de strijd voor het recht op contraceptie of de legalisering van abortus en euthanasie liep hij voorop. Tegen de vergrijzing had hij een simpele oplossing: minder kinderen krijgen.
Geloven deed Etienne Vermeersch al lang niet meer. Niet in een god, maar ook niet in wat hem voor waar werd voorgezegd. "Geloof mij niet, denk zelf na". Met die zes woorden relativeerde hij zichzelf, maar zette hij mensen vooral aan tot onderzoek en kritisch nadenken.
Als God bestaat, dan zal ik hem op het matje roepen
Jezuïeten
In God geloven heeft Vermeersch wel een tijdlang gedaan. Hij kwam uit een diepgelovig nest uit Sint-Michiels bij Brugge. Zijn vader was een smid (later machinist en kachelhandelaar), zijn moeder was een erg gelovige katholieke vrouw. Na de humaniora, in het Brugse Sint-Lodewijkscollege, trad hij in 1953 in bij de strenge jezuïetenorde.
Vijf jaar later, op 23 december 1958, trad hij uit omdat hij twijfelde aan de geloofwaardigheid van het klooster. Na anderhalf jaar nadenken werd hij overtuigd atheïst. Dat veel mensen onschuldig lijden, zag hij als een bewijs dat de christelijke God er niet is. “Als God bestaat, dan zal ik hem op het matje roepen", zei hij daarover.
“Euthanasie bij levensmoeheid komt er”
Vermeersch ging klassieke filologie en wijsbegeerte studeren aan de Gentse Rijksuniversiteit, waar hij in 1967 benoemd werd tot hoogleraar. Generaties studenten aan de faculteit Letteren en Wijsbegeerte leerden hem kennen van de colleges waarin hij hen inleidde in de wijsbegeerte en de wetenschapsfilosofie.
Vanaf de jaren 70 begon Vermeersch standpunten in te nemen in het maatschappelijk debat, als woordvoerder van maatschappelijke bewegingen die ijveren voor ethische hervormingen. Zo leverde hij een grote bijdrage aan de legalisering van abortus en euthanasie in België. Op de rol die hij speelde in de totstandkoming van de euthanasiewet was Vermeersch best trots. Als lid van het Raadgevend Comité voor Bio-ethiek adviseerde hij het parlement en de regering over de materie. Zelf liet hij meermaals optekenen te willen dat er aan zijn leven een einde gemaakt zou worden als hij een paar weken na elkaar zijn familieleden niet zou herkennen.
Vermeersch is er ook van overtuigd dat euthanasie er ooit komt voor wie vindt dat zijn of haar leven voltooid is, als is de maatschappij nog niet klaar voor het debat daarover. "Maar dat moment zal wel komen en mensen gaan dat aanvaarden. Euthanasie bij levensmoeheid komt er, gegarandeerd", zei hij onlangs in De Morgen.
Dood asielzoekster Semira Adamu
Het moeilijkste moment uit zijn carrière beleefde Vermeersch na de dood van de afgewezen Nigeriaanse asielzoekster Semira Adamu, die bij haar gedwongen repatriëring om het leven kwam. De regering plaatst Vermeersch aan het hoofd van een commissie aan die de regels voor uitwijzingen moet evalueren. "Natuurlijk kunnen we niet iedereen binnenlaten, maar geconfronteerd worden met al die individuele gevallen: dat was verschrikkelijk. Ik heb ouders gezien die zo wanhopig waren dat ze hun twee kinderen dreigden te vermoorden (...) Hoe rationeel je ook bent, zulke beelden vergeet je nooit".
Mensen die in astrologie geloven? Je zou ze onmiddellijk 30 punten van hun IQ moeten aftrekken
Strijd tegen pseudowetenschappen
Vermeersch roerde zich niet enkel in strikt ethische debatten. Hij werd overigens niet graag als 'moraalfilosoof' omschreven. Hij doctoreerde met een proefschrift over informatietheorie en cybernetica, en doceerde in wijsgerige antropologie en voerde onderzoek naar de grondslagen van de menswetenschappen en de filosofische aspecten van onderzoek naar informatica en artificiële intelligentie.
Vermeersch voerde een hevige strijd tegen de pseudowetenschapen. “Mensen die in astrologie geloven? Je zou ze onmiddellijk 30 punten van hun IQ moeten aftrekken". Hij was stichtend lid van Skepp, de Studiekring voor Kritische Evaluatie van Pseudowetenschap (SKEPP). Meer dan veertig jaar gaf hij lezingen en publiceerde hij artikels over het onderwerp. Dat bepaalde vormen alternatieve geneeskunde, zoals homeopathie, terugbetaald werden door de ziekteverzekering, was hem een doorn in het oog. "Straks zullen we ook voetlezen, piskijken en zelfs wijwater moeten terugbetalen", zei hij daarover.
Ik zou een belangrijk deel van de ontwikkelingssamenwerking laten uitdelen in premies aan vrouwen die zich laten steriliseren
Eenmaal mengde Vermeersch zich in het politiek-communautaire debat. Als lid van de Gravensteengroep, een groep van twintig Vlaamse intellectuelen en kunstenaars, hield hij in 2008 een pleidooi voor een verdere staatshervorming, wat hem niet door iedereen in dank werd afgenomen. Later toonde hij zich een fel verdediger van een hoofddoekenverbod in het onderwijs en aan overheidsloketten.
Overbevolking en geboortebeperking waren ook stokpaardjes van Vermeersch. Volgens hem moet de vergrijzing opgelost worden door niet meer, maar minder kinderen te krijgen. “Ik zou een belangrijk deel van de ontwikkelingssamenwerking laten uitdelen in premies aan vrouwen die zich laten steriliseren", zei hij ooit in Knack. “Het grote drama van mijn leven is dat ik er maar niet in slaag om mensen te overtuigen van iets wat voor mij zo evident is". Hij en zijn vrouw waren overigens bewust kinderloos.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Man (51) zwaargewond bij gasexplosie in Genk: “Brandweer vroeg of ze onze douche mochten gebruiken”
Genk -
PREMIUM
Stephanie Clerckx (40) openhartig over moeilijk ivf-traject: “Een kind krijgen was het enige dat mij echt gelukkig zou kunnen maken”
Romantisch zwanger worden op jongere leeftijd? Dat is niet gelukt voor ex-model en pr-vrouw van wielerploeg Soudal Quick-Step, Stephanie Clerckx (40). Vandaag is ze wel over the top gelukkig zwanger van haar eerste kindje, na een medisch traject dat twee jaar heeft geduurd. Hoe heeft ze dat beleefd? “Kon ik de tijd terugdraaien, had ik mijn eicellen laten invriezen. Ik zou het iedereen aanraden.” -
Energie- en loonkost matigen expansie Belgische economie
Ons land presteert goed qua innovatie en de werkgelegenheidsgraad neemt toe, al blijven we op dat vlak weliswaar achterop hinken tegenover de drie grote buurlanden. Anderzijds matigen onder meer de energie- en loonkost de expansie van de Belgische economie. Dat leert de 11e editie van de boordtabel van de federale overheidsdienst Economie die het concurrentievermogen van de Belgische economie meet. -
-
HLN Shop
Is een automatische elektrische fiets interessant voor jou?
-
Kamercommissie keurt eigen herzieningsverklaring grondwet goed
De Kamercommissie Grondwet heeft maandagavond het licht op groen gezet voor de grondwetsartikelen die ze voor herziening vatbaar wil verklaren. Later deze week moet de plenaire vergadering zich daar nog over buigen. -
PREMIUM
Marc Coucke verkoopt penthouse in Cadzand voor 8 miljoen euro: “Ideaal voor rijken die Knokke wat te veel ‘m’as tu vu’ vinden”
Met een penthouse in Cadzand van 8 miljoen euro heeft zakenman Marc Coucke het duurste buitenverblijf van heel Nederland verkocht. Waren het de vier slaapkamers, evenveel badkamers en eindeloze terrassen die zorgden voor dat riante prijskaartje? Nee, zeggen vastgoedexperts. Wat dan wel?Cadzand -
Spaargids.be
Geen huwelijkscontract afgesloten: wat staat je dan te wachten bij een scheiding of overlijden?
-
“Geen sporen van schermutseling of gevecht” in woning van vermoorde Laura Trappeniers en vermiste Marc Olbrechts
-
Update
Hasselaar (37) levenloos aangetroffen naast e-step in Rapertingen
In Rapertingen (Hasselt) is maandag rond 7 uur een man levenloos aangetroffen langs zijn elektrische step aan de Mombeekdreef, een zijstraat van de Luikersteenweg.Hasselt -
PREMIUM2
“Als De Wever voor PS kiest, stevenen we af op het failliet van België”: Lachaert (Open Vld) en Bouchez (MR) voeren samen campagne in Oudenaarde
In een steenbakkerij in Oudenaarde volgde HLN twee donkerblauwe politici op zoek naar stemmen. Die willen ze straks graag inruilen voor een federale regering met centrumrechtse koers. Maar kan u Georges-Louis Bouchez (MR) en Egbert Lachaert (Open Vld) op dat vlak nog geloven? “We geven toe, in Vivaldi hebben we ons liberale programma niet kunnen uitvoeren zoals we wilden.” Ze zweren dat het na 9 juni anders wordt. “Tenzij Bart De Wever (N-VA) naar PS lonkt, natuurlijk.” -
Independer
Alarmsysteem in je woning? Vraag dan korting aan je verzekeraar
66 reacties
Resterende karakters 500
Log in en reageerLeo Duym
Gino Denil
Guido Backers
Kevin Costers
Coen Geurts