Een klad mayonaise op een wit broodje, gevolgd door een sneetje ham, kaas, een eitje en groentjes. Het ‘smoske’ is cultureel erfgoed in Vlaanderen, maar gezond is de hap niet. Het Vlaams Instituut Gezond Leven raadt de ‘overladen’ broodjes dan ook af. Gooi de ham en het eitje eruit en we komen al dichter bij het ideale broodje.

Het is een van de richtlijnen in een nieuwe gids voor scholen om gezonde broodjes op het menu te krijgen om jongeren gezonder te doen leven, in opdracht van ministers van Onderwijs en Welzijn, Hilde Crevits en Jo Vandeurzen. In vier stappen kunnen scholen leren om hun aanbod door te lichten en gezonder te maken.

Bruin brood en hummus

“Leerlingen kunnen in drie op de vier scholen wel kiezen voor bruin of grijs brood, maar ze moeten er vaak expliciet naar vragen”, zegt Loes Neven. “Wit is nu de standaard, terwijl dat omgekeerd zou moeten. We raden scholen ook aan om meer variatie in het beleg te brengen, gebaseerd op de nieuwe voedingsdriehoek.”

Dat betekent dat de smos en de martino eraan moeten geloven. Bewerkt vlees staat zelfs niet in die voedingsdriehoek, maar erbuiten in de ‘rode restgroep’.

“Die broodjes zouden eigenlijk niet in het aanbod mogen zitten”, zegt Neven. “We raden scholen aan om die er stapsgewijs uit te halen. Eén keer per week kan wel. Daarnaast promoten we plantaardige alternatieven, zoals hummus of pompoenspread.”

Zeven op de tien secundaire scholen hebben nu broodjes of boterhammen op het menu, in het basisonderwijs is dat slechts één op de tien. Maar wat als kinderen zelf hun vettige hap meebrengen?

“We hebben nu al richtlijnen voor scholen over gezonde tussendoortjes, dranken, warme maaltijden én broodjes”, zegt Neven. “In een volgende stap zouden we ons rechtstreeks tot de ouders kunnen richten.”