McDonald’s-fan Andy Warhol maakt postuum reclame voor Burger King

Meer dan 100 miljoen televisiekijkers volgden zondagavond de American footballfinale, de Super Bowl. Naast de sport en de muziekact halverwege zijn ook de commercials berucht. Voor een ingezonden mededeling van dertig seconden betalen bedrijven ongeveer vijf miljoen dollar. Een gedroomde Super Bowl-reclame heeft herkenning, humor en visueel geweld. Er denderde dus dit jaar een sterrencast door de reclameblokken: Sarah Jessica Parker en Jeff Bridges dronken Stella Artois, Luke Wilson poetste met Colgate en Charlie Sheen verscheen in een reclame voor pinda’s vol spectaculaire special effects.

Een mysterieus intermezzo tussen deze gelikte reclames was een 45 seconden durend filmpje waarin Andy Warhol zittend aan tafel een hap neemt van een whopper van hamburgerketen Burger King. Om precies te zijn: de whopper zoals die begin jaren tachtig werd gemaakt, simpelweg een broodje met een hamburger ertussen. Warhol haalt zijn eten uit de verpakking, doet er wat ketchup naast en neemt één hap. Dan sluit de reclame af met #eatlikeandy. Een opmerkelijk droog filmpje met erin een superster die al meer dan dertig jaar geleden overleed.

Het fragment van Warhol die een whopper eet, komt uit een documentaire uit 1982 van de Deense filmmaker Jørgen Leth: 66 Scènes uit Amerika. Het originele fragment duurt bijna vijf minuten. Nadat Warhol de whopper heeft verorberd, staart hij bijna een minuut richting de camera. Warhol wachtte op een aanwijzing van de regisseur. Na een ongemakkelijke stilte zegt hij alsnog: “Uhm, mijn naam is Andy Warhol en ik heb net een hamburger gegeten.”

Volgens reclamemaker Juan Javier Peña Plaza, die het filmpje gebruikte voor de Super Bowl, zag de Andy Warhol Foundation het meteen zitten dat dit fragment in een reclame zou worden gebruikt. “Ze vonden het een geweldig idee, omdat ze vonden dat het bij hem past”, vertelde hij aan AdWeek. Hoeveel Burger King voor het fragment heeft betaald, is niet bekend.

Documentairemaker Leth werd in 2014 over deze scène geïnterviewd door het Deense Louisiana Museum. Hij had zijn assistenten op pad gestuurd om hamburgers te kopen met neutrale verpakkingen, omdat de filmmaker wilde voorkomen dat de kunstenaar zou afknappen op een bepaald merk. De assistenten kwamen terug in Warhols Factory met drie hamburgers, twee merkloos en een van de Burger King.

“Waar is die van McDonald’s?” zou Warhol gezegd hebben: “Dat is het mooiste ontwerp”. Volgens Leth had Warhol “een professionele voorkeur” voor McDonald’s. De assistenten wilden best een andere hamburger voor de kunstenaar halen, maar die verspilde liever geen tijd: “Ik eet de Burger King wel.’”

Warhol was geen smakelijke eter. Hij had moeite met doorslikken sinds er een aanslag op hem was gepleegd in 1968. Een van de kogels had zijn slokdarm doorboord. Leth vertelde Louisiana Museum: “Ik was vergeten hem een glas water te geven. Dat was een stomme vergissing van me.” Verder zag de documentairemaker Warhol als ‘een martelaar’, hij zag de kunstenaar lijden terwijl hij at: “Als een heilige, een man met een moeilijke missie.”

In zijn boek The Philosophy of Andy Warhol uit 1975 schreef Warhol over Burger Kings concurrent: “Het mooiste in Tokio is de McDonald’s. Het mooiste in Stockholm is McDonald’s. Het mooiste in Florence is McDonald’s. Peking en Moskou hebben nog niets moois.” Burger King heeft inmiddels op Twitter gereageerd op Warhols voorliefde voor McDonald’s: “Het maakt niet uit met wie je flirt, het gaat erom wie je mee naar huis neemt.”