De klimaatkwestie zit in de grotemensen­portefeuille, niet in die van de kinderen

Je kan er, als je de voorbije 48 uur op de sociale media vertoefde, bijna niet omheen: “Sign for my future” verspreidt zich als een lopend vuurtje. Op Facebook kun je de slogan bij je profielfoto instellen en vrienden oproepen om de petitie op de gelijknamige website te tekenen. De petitie wil volgende regeringen dwingen om ons land tegen 2050 klimaatneutraal te maken. Het is een noodzakelijk streven, in een dossier dat iedere bewoner van deze aardbol aanbelangt.

Maar streven heeft vaak een keerzijde: dat is hier niet anders. Het boegbeeld op de homepage van “Sign voor my future” is een jong meisje, naar schatting een jaar of zes. Ze steekt een witte duim omhoog: het symbool voor de onschuld. Deze petitie draait om haar toekomst, wij dragen de volle verantwoordelijkheid. Als we niet tekenen, getuigt het van bitter weinig engagement.

Bij die beeldvorming moet je, al sta je 100 procent achter klimaatbewustzijn, vragen durven stellen. Is het eigenlijk oké om een kind als woordvoerder op te voeren in een complex klimaatvraagstuk? Is het correct te pretenderen dat een meisje van zes met haar volle overtuiging politici ter verantwoording roept? Food for thought, in een van de lastigste politiek-maatschappelijke dossiers van de voorbije decennia. We weten immers allemaal dat een schoner milieu niet alleen een zaak is van herhaalde noodkreten, extra windmolens, extra zonnepanelen of die betaalbare Tesla die “misschien ooit” op de markt komt. Een drastische ommezwaai kun je evenmin via kinderen van het beleid afdwingen.

Dat je hen klimaatbewustzijn meegeeft is wél essentieel. Je leert ukken dat je afval sorteert, waarom de auto soms beter aan de kant blijft staan en dat de verwarming niet gedurig op hoeft tijdens de winter. Maar als je hen opvoert om politici gericht te beïnvloeden, ben je met iets heel anders bezig: klimaatbewustzijn en “druk op de politiek” zijn immers twee verschillende werelden.  

In die eerste wereld horen kinderen thuis. Hun ecologisch bewustzijn is even belangrijk als het onze. Maar in de wereld van het politieke debat hoeven ze niet aan zet te zijn. Druk uitoefenen op een beleid kan je alleen als je een beleid begrijpt en de maturiteit hebt om je eigen (kritische) standpunten te verwoorden. Als we die taak nu “in naam van een klimaatpetitie” op de schouders van een kind gaan leggen, is dat behoorlijk dubbel. Kinderen horen in de eerste plaats gewoon kinderen te zijn, geen influencers die onze ideeën helpen verkondigen. De klimaatkwestie zit vooral en bovenal in de grotemensen­portefeuille: wij moeten gepaste oplossingen helpen zoeken en druk uitoefenen waar nodig, niet de allerjongsten.

Met die gedachte in het achterhoofd probeer ik dagelijks zelf twee kornuiten tot kritische én milieubewuste burgers op te voeden. Het moeilijkste aan die opdracht is positieve signalen blijven geven, in een wereld waar doembeelden overheersen. Verdwenen ijsvlaktes, weggekapte regenwouden, zwaar vervuilende industrie: met de regelmaat van de klok passeren ze ook hier de revue. Die harde realiteit moet je als ouder niet ontkennen, maar wel nuanceren. Je kan kinderen duidelijk maken dat het ernstig is, dat de tijd dringt, maar dat de wereld niet volledig om zeep is. Dat we morgen niet zullen moeten verhuizen omdat de Noordzee aan de voordeur staat (het schrikbeeld van de jongste, 8 jaar). Dat er volgende week én de week erna ook nog stroom uit het stopcontact komt (wat de oudste, 11 jaar, sterk betwijfelt).

Grotemensenproblemen vertalen op kindermaat: het is misschien wel het grootste struikelblok in dit hele klimaatdossier. We zoeken koortsachtig naar een aanpak die hen bewust maar niet doodsbang maakt. Die hen kind laat zijn, zolang ze dat mogen zijn. Als we daarin slagen, zullen ze op termijn ongetwijfeld zelf aangeven wanneer ze de beïnvloeding van dat beleid (mee) willen torsen.