Nog geen witte rook in brexit-onderhandelingen, “maar gesprekken gingen goed”

Het gesprek verliep in “een geest van samenwerking” met als doel het vertrek van het Verenigd Koninkrijk ordelijk te laten verlopen, staat in een gezamenlijke verklaring. May deed verslag van de stemming van vorige week in het parlement, dat wil dat het terugtrekkingsverdrag wordt opengebroken vanwege de zogenoemde backstop. Ze kwam met “verscheidene opties” om de bezwaren hierover weg te nemen, maar daarover werden geen details bekendgemaakt.

Juncker onderstreepte opnieuw dat het verdrag niet kan worden heropend. Wel verklaarde hij open te staan voor aanvulling van de politieke verklaring die bij het terugtrekkingsakoord hoort. Daarin zou kunnen komen te staan dat er sneller afspraken kunnen worden gemaakt over de toekomstige relatie. Als daarover een akkoord wordt gesloten, hoeft de zogenoemde backstop die als garantie in het terugtrekkingsakkoord is opgenomen niet te worden geactiveerd. Die regeling moet garanderen dat er nooit een harde grens komt tussen het Britse Noord-Ierland en de Ierse republiek, en is de voornaamste reden dat er voor het scheidingsverdrag geen meerderheid is in het Lagerhuis. 

May komt voor het eind van de maand weer naar Brussel. De tijd begint steeds meer te dringen. Het Britse vertrek staat gepland voor 30 maart en daar houdt May aan vast. Ze voelde veel bereidheid om samen te werken om een no-dealbrexit te voorkomen.

De bewindsvrouw ging ook in op de uitspraak van Tusk over “hoe die speciale plek in de hel eruitziet voor degenen die de brexit hebben aangemoedigd”. Volgens May was die uitlating niet behulpzaam en heeft die gezorgd voor “wijdverspreide onthutsing” in haar land.

Ook het Europees Parlement heeft May op het hart gedrukt om een zo breed mogelijke meerderheid in het Britse parlement te vinden voor een geordend vertrek. Dat zei brexit-onderhandelaar Guy Verhofstadt na afloop van zijn onderhoud met May.

“We kunnen geen akkoord bereiken wanneer er onzekerheid is in het Verenigd Koninkrijk, met meerderheden van zes, zeven, acht, negen stemmen in het Lagerhuis”, verwees Verhofstadt naar de recente stemming in Westminster. Daar werd May vorige week met een meerderheid van 317 tegen 301 stemmen opgedragen om in Brussel een forcing te voeren voor een heropening van het echtscheidingsakkoord.

“Samenwerking over de partijen heen is de weg vooruit”, meende Verhofstadt. Hij begroette daarbij de brief van Jeremy Corbyn, waarin de socialistische oppositieleider May steun heeft aangeboden op voorwaarde dat ze kiest voor een douane-unie met Europa en een nauwe afstemming van de Britse regelgeving op die van de Europese eenheidsmarkt.

May kreeg in het Europees Parlement hetzelfde antwoord als even voordien bij Juncker. Van een heropening van het echtscheidingsakkoord kan geen sprake zijn, het probleem kan enkel opgelost worden in de politieke verklaring over de toekomstige relaties. “We kunnen dat upgraden, meer bindend maken en meer precies wat betreft de backstop”, aldus Verhofstadt.

Verhofstadt herhaalde tenslotte dat een brexit zonder akkoord op 29 maart “geen optie” is. “Dat zou een ramp zijn” voor alle partijen en Britse politici die deze piste verkiezen gedragen zich “onverantwoordelijk”, vond de Belgische oud-premier.

Het was de eerste keer dat May het Europees Parlement bezocht in het kader van de brexit-onderhandelingen. Net als Westminster moet ook het Europese halfrond groen licht geven voor een echtscheidingsakkoord, dat een geordende brexit met een overgangsperiode moet verzekeren.