Belgische spionnen zochten toenadering tot Syrische regime van Assad

Na de aanslagen in Parijs en Brussel stonden de Belgische inlichtingendiensten onder druk om meer informatie te verzamelen over IS en dan vooral over de whereabouts van de Europese jihadisten. De ADIV, die instaat voor alle buitenlandse inlichtingen, besloot daarop om zijn contacten in het Midden-Oosten zoveel mogelijk te versterken.

Vorig jaar werd al duidelijk dat de inlichtingendienst daarom contacten legde met de Koerdische YPG, die in Syrië streed tegen IS. Nu blijkt dat in diezelfde periode, doorheen 2016, ook toenadering werd gezocht tot het Syrische regime van president Bashar al-Assad. Dat bevestigen meerdere bronnen aan deze krant en wordt ook gemeld door VRT.

Twee ervaren inlichtingenofficieren reisden minstens twee keer af naar de hoofdstad Damascus om er te spreken met vertegenwoordigers van de Syrische inlichtingendienst en de entourage van president Bashar al-Assad. Er zouden ook plannen zijn geweest om de toenmalige topman van de inlichtingendienst, generaal Eddy Testelmans, in te vliegen voor aftastende gesprekken met de entourage van Assad. Zover kwam het echter nooit. Testelmans is intussen met pensioen.

Spreken met de duivel

De bedoeling achter deze toenadering was dubbel. De militaire inlichtingendienst wilde achterhalen of het regime nuttige informatie bezat over Europese jihadisten. Tegelijk probeerde ADIV een vorm van noodcommunicatiekanaal op te zetten. De Belgische F-16's namen tussen 2014 en 2017 deel aan de luchtbombardementen tegen IS. Als ooit een Belgische piloot neergehaald zou worden boven Syrië, wilde de militaire inlichtingendienst klaar zijn om hem snel te redden. Uiteindelijk werd er wel nooit een concrete deal afgesloten. De reden hiervoor is onduidelijk.

De beslissing om überhaupt met het regime van Assad te spreken, werd volgens informatie van deze krant genomen door generaal Testelmans. Hij vond het zijn verantwoordelijkheid om dit te doen, los van alle ethische overwegingen. In de inlichtingenwereld leeft de overtuiging dat spionnen altijd met elkaar moeten blijven praten. Ook als dat voor de politiek al lang onmogelijk is geworden. Het is dan net hun taak om als allerlaatste een voet tussen de deur te houden.

Het is onduidelijk of oud-legerminister Steven Vandeput (N-VA) op de hoogte was van deze toenaderingspoging. Zelf ontkent hij dit formeel. Deze zendingen zouden pas aan het licht zijn gekomen op een vergadering van de Nationale Veiligheidsraad in de herfst van 2016. Dat is het orgaan waarin de regering in samenspraak met de inlichtingendiensten het veiligheidsbeleid coördineert. De Staatsveiligheid had via via lucht gekregen van de activiteiten van ADIV in het Midden-Oosten. Daarop moest generaal Testelmans wel open kaart spelen.

Het Syrië-dossier had daarna ook een rol in Testelmans’ beslissing om eind 2017 met pensioen te gaan. In zijn afscheidsspeech liet de generaal verstaan dat hij een stap opzij zette om te vermijden dat informatie over gevoelige missies in de pers zou belanden. Binnen de militaire inlichtingendienst woedt al jaren een machtsstrijd (14/2). Testelmans benadrukte in zijn speech ook dat een inlichtingendienst zelfs “met de duivel moet kunnen spreken”.

Volgens de VN maakte het regime van Assad zich tijdens de Syrische burgeroorlog schuldig aan misdaden tegen de mensheid. De president liet meerdere gifgasaanvallen uitvoeren. Duizenden gevangenen werden gefolterd. Ook de Syrische inlichtingendienst heeft een gitzwarte reputatie. In Duitsland en Frankrijk werden gisteren drie gevluchte inlichtingenofficieren opgepakt op verdenking van misdaden tegen de mensheid. Ze zouden honderden gevangenen gefolterd hebben.

“Syrië is een land waarmee België geen diplomatieke relatie meer onderhoudt. Als de ADIV daar contacten mee opzet, hoe voorzichtig ook, zou je verwachten dat die politiek afgedekt zou zijn door de minister of de Nationale Veiligheidsraad”, zegt professor Herman Matthijs, die gespecialiseerd is in geheime diensten. “Anders neem je een risico.”

Huidig ADIV-topman Claude Van de Voorde wil geen commentaar kwijt.