Dugas werkte als steward voor een vliegtuigmaatschappij en reisde de wereld rond. Hij zou het aidsvirus zo hebben meegebracht uit Afrika, zo beweerden wetenschappers. Dugas had ook veel seksuele contacten, vooral met mannen. Sommigen beweerden dat Dugas tot 100 verschillende seksuele partners per jaar had. Zelf beweerde hij dat hij al meer dan 2.500 seksuele partners had gehad in heel Noord-Amerika sinds hij seksueel actief werd in 1972. Doordat hij besmet was met het virus, gaf hij HIV telkens door aan zijn bedpartners, die op hun beurt dan weer hùn bedpartners besmetten enzovoort. Dugas zelf stierf in 1984 aan de gevolgen van aids.

Recent onderzoek heeft nu echter uitgewezen dat Dugas helemaal niet ‘patiënt nul’ kon zijn. Onderzoekers van de universiteiten van Arizona en Cambrigde onderzochten meerdere bloedstalen uit de jaren zeventig en tachtig. Zo konden ze ook de ‘route’ uitstippelen hoe HIV/Aids tot in Amerika geraakte. Daaruit is gebleken dat het aidsvirus al begin jaren ‘70 naar Noord-Amerika was gekomen. Op dat moment was Dugas 17 en nog niet seksueel actief. Toen was het virus trouwens ook nog niet officieel erkend. Dat gebeurde pas in 1981.

Via Haïti naar de VS

Uit het onderzoek, dat deze week gepubliceerd werd in het wetenschappelijk tijdschrift Nature, blijkt dat er al een soort van epidemie aan de gang was in de Caraïben. Dat is daar terechtgekomen vanuit Afrika. Via Haïti is het virus dan tot in New York geraakt. Van daaruit verspreidde het virus zich in westelijke richting over de rest van Noord-Amerika. Hoe dat dan precies gebeurd is, is (nog) niet duidelijk. Zo kan dat gebeurd zijn via een besmette patiënt die eender welke nationaliteit kan gehad hebben die van de Caraïben naar de VS reisde, maar evengoed kan het door besmette bloedtransfusies gebeurd zijn, aangezien het virus toen nog niet echt bekend was. In de jaren ‘70 kwam heel wat bloed in de VS voor transfusies namelijk uit Haïti.

Het was alleszins niét Dugas. Destijds was de Canadese steward ook heel behulpzaam. “Hij hielp de onderzoekers met het in kaart brengen van de aidsepidemie door de namen van al zijn seksuele contacten bijvoorbeeld door te geven”, zegt Richard McKay, historicus en mede-auteur van de recente studie. “Maar door die hulpvaardigheid werd hij eigenlijk een centraal karakter in de zoektocht naar de oorzaak van de epidemie. Terwijl hij eigenlijk gewoon een van de duizenden mensen was die besmet waren met HIV/Aids nog voor de ziekte officieel erkend werd, en hij toevallig een van de vele mensen was die zeer seksueel actief waren.”