Paardentanden en schelpen helpen om het klimaat van de toekomst beter te voorspellen

Niels de Winter heeft voor zijn doctoraat schelpen en tanden bestudeerd, op zoek naar sporen van klimaatverandering. "Het mooie aan schelpen en tanden is dat ze stap voor stap groeien", legt hij uit. "Dat doen ze gedurende de levensloop van de dieren. In de schelpen en tanden zit heel wat informatie opgeslagen over de omgeving waarin de dieren leefden, ook over het klimaat. Dat komt omdat de omgeving de groei van schelpen en tanden beïnvloedt, en dus ook sporen achterlaat." 

De Winter heeft voor zijn studie een methode ontwikkeld om elke stap van de groei tot in de details te analyseren. Zo kon hij onder meer achterhalen hoe hoog de temperatuur bij elke stap was, en welk voedsel het dier ter beschikking had. Door alle informatie van elke stap achter elkaar te plaatsen, kon hij zien hoe de temperatuur (en het klimaat in het algemeen) gedurende de levensloop van het dier evolueerde.  

In een eerste fase heeft de Winter schelpen en tanden van recent gestorven dieren bestudeerd. "Van die dieren wist ik in welke omgeving ze geleefd hadden", zegt hij. "Bij hen kon ik de sporen van die omgeving makkelijk herkennen omdat ik wist waarop ik moest letten. Achteraf heb ik dan fossiele schelpen en tanden bestudeerd, van dieren uit vroegere tijdperken, in de hoop dat ik gelijkaardige sporen zou herkennen. Dat is me ook gelukt." 

Met de methode die hij ontwikkeld heeft, kan de Winter de evolutie van het klimaat van seizoen tot seizoen reconstrueren. Dat hij naast schelpen ook tanden van paarden bestudeert, heeft een logische verklaring. De Winter: "Schelpen vertellen ons hoe het klimaat het leven in de zee beïnvloedde, tanden vertellen ons hetzelfde over het leven op het land. Tanden van paarden zijn het meest geschikt om te bestuderen omdat ze groot zijn en er veel informatie uit te halen valt."   

De kennis die de Winter met z'n onderzoek verzamelt, is onder meer bedoeld om het klimaat in de toekomst beter te kunnen voorspellen. "Klimatologen gaan ervan uit dat de CO2 in de lucht zal stijgen", licht de Winter toe. "Daarbij willen ze graag weten welke gevolgen dat zal hebben voor de temperatuur. Ze kunnen daarvoor gaan kijken naar gegevens uit het verleden, over periodes waarin de CO2 ook hoog was. De temperaturen die er toen waren, geven hen een idee van de temperaturen in de toekomst. De gegevens die mijn onderzoek oplevert, kunnen klimatologen helpen om een nauwkeuriger beeld te krijgen van het klimaat in de toekomst."

De Winter zag zijn onderzoek bekroond met een Marie Curie-beurs van de Europese Commissie. Daarmee kan hij een internationaal team samenstellen om het onderzoek voort te zetten.