Spectaculaire doorbraak voor rechts-populistische partij FvD in Nederland: “‘Stupiditeit’ van ‘onbenul’ Mark Rutte is afgestraft”

Met bijna 100 procent van de stemmen geteld, leidt Forum voor Democratie met 14,4 procent. De VVD staat op 13,8 procent, CDA op 11,1 procent en GroenLinks op 10,7 procent. In absolute aantallen heeft Forum voor Democratie in de tussenstand een voorsprong van ruim 40.000 stemmen op de VVD. De Nederlanders stemden gisteren voor de provincies, en zo onrechtstreeks voor de Eerste Kamer, de Nederlandse senaat. De provinciebesturen verkiezen later wie in de senaat komt te zitten. 

FvD-leider Thierry Baudet haalde na zijn klinkende overwinning gisterenavond al fors uit naar de Nederlandse premier Rutte, wiens coalitie haar krappe meerderheid in de Eerste Kamer verliest: de coalitie gaat van 38 naar 31 zetels in de senaat, die in totaal 75 zetels telt. De VVD verloor zelf één zetel in de senaat en blijft op twaalf zetels steken, evenveel als FvD volgens de laatste prognose behaald heeft.

“De ‘stupiditeit’ van ‘onbenul’ Mark Rutte is afgestraft”, aldus Baudet, nu Forum voor Democratie in één klap “de grootste partij van het land is geworden”. De overwinning van zijn partij komt volgens de politiek leider “net op tijd om de bedreigde beschaving in Nederland te redden.”

“Wij sturen een boodschap aan Mark Rutte: FvD langer negeren, dat lukt je nooit”, aldus Baudet, wiens partij ook meteen de grootste van de provincies Zuid-Holland en Flevoland is geworden.
_{lees verder onder de foto:}

Met twaalf partijen blijft de Eerste Kamer even versnipperd als in 2015. Behalve de VVD moesten ook de andere regeringspartijen verlies incasseren. Het CDA daalt van twaalf naar negen zetels, D66 van tien naar zes. De ChristenUnie is de enige coalitiepartner die winst boekt: van drie naar vier. Samen raken de vier partijen hun krappe meerderheid van 38 van de 75 zetels in de Eerste Kamer kwijt. Ze hebben er nog maar 31 en zijn aangewezen op steun van andere partijen. 

Daarbij zouden ze kunnen kijken naar GroenLinks: de partij van Jesse Klaver stijgt van vier naar negen senatoren en zou de coalitie op bepaalde terreinen aan een meerderheid kunnen helpen, net zoals de PvdA die een zetel moest inleveren: van acht naar zeven. Een samenwerking met GroenLinks of PvdA zou voor het kabinet net voldoende zijn voor een meerderheid in de Eerste Kamer.

De opmars van de rechtspopulistische FvD gaat ten koste van de PVV van Geert Wilders: zijn partij raakt vier van haar negen zetels kwijt. Het verlies van de SP is nog groter: van negen naar vier zetels.

Nieuwkomer DENK kon lang hopen op één zetel, maar volgens de uitslagen zit die er niet in. Partij voor de Dieren stijgt een zetel en gaat naar drie, 50PLUS en SGP behouden hun twee zetels. De Onafhankelijke Senaatsfractie (OSF) verliest zijn ene zetel. Die partij vertegenwoordigt de onafhankelijke provinciale partijen in de landelijke senaat.

In Amsterdam werd GroenLinks met afstand de grootste partij. Dat bleek na het tellen van 89 procent van de stemmen. De partij kreeg bijna 24 procent van de stemmen. D66 werd tweede met 13,5 procent, blijkt uit gegevens van de ANP Verkiezingsdienst. De PvdA staat derde met 11,3 procent. Nieuwkomer Forum voor Democratie bleef steken op 8,6 procent van de stemmen in de hoofdstad. Daarmee is het de zesde partij van Amsterdam. De opkomst was 53 procent tegen 43,6 procent vier jaar geleden. 

Ook in de stad Utrecht werd GroenLinks de grootste partij, met 27,8 procent van de stemmen. Op enige afstand volgden D66 (14,5 procent) en de VVD (12,6 procent). De PvdA behaalde een niet onverdienstelijke 8 procent van de stemmen, Forum voor de Democratie behaalde evenveel stemmen als de Partij voor de Dieren: 6,8 procent. GroenLinks is in minstens veertien gemeenten de grootste geworden.

Toch zijn er ook grote steden waar Forum voor Democratie won. Behalve Rotterdam zijn dat bijvoorbeeld Almere, Tilburg, Enschede, Lelystad en Hengelo. De partij is in minstens tachtig gemeenten de grootste geworden. Dat zijn vaak de plaatsen die rond de grote steden liggen.
_{lees verder onder de foto:}

De regeringspartijen zijn na deze verkiezingen hun meerderheid kwijt in de Eerste Kamer en dat betekent dat ze moeten kijken naar andere partijen om mee samen te werken. “Dat betekent veel koffie drinken, nog meer bellen, maar uiteindelijk wonen we in een land waarin het toch altijd mogelijk is om verstandige mensen tot verstandige besluiten te brengen’’, aldus premier Rutte, die erop wees dat de VVD vaker met dit bijltje heeft gehakt. Rutte regeerde, afgezien van de afgelopen twee jaar, nooit met een meerderheid in de Eerste Kamer. 

De premier zei later op de dag nog dat hij uitziet naar het contact met Baudet en zijn partij “om te kijken hoe wij tot verstandige meerderheden kunnen komen”. Hij hoopt dat Forum bereid is “de basis onder het bestuur van Nederland te versterken”.

De linkse oppositiepartijen lijken, ondanks de winst van rechts, meer uitzicht te hebben op de macht. Oppositiepartijen GroenLinks en de Partij van de Arbeid hebben elk genoeg senaatszetels om VVD, CDA, D66 en ChristenUnie uit de brand te helpen. En beide hebben ze samenwerking niet bij voorbaat uitgesloten. Maar ze zullen hun huid duur verkopen.
_{lees verder onder de foto:}

GroenLinks-voorman Jesse Klaver hamerde maandenlang op de noodzaak van een belasting op CO₂. Nu het kabinet eieren voor zijn geld heeft gekozen en er zelf een heeft aangekondigd, heeft Klaver zijn wensenlijstje aangepast. Bovenaan staat nu dat vliegveld Lelystad pas in 2023 opengaat. Ook zinspeelde hij al op de introductie van rekeningrijden, wat tot dusver volstrekt taboe is voor de VVD.

PvdA-leider Lodewijk Asscher wil meer geld voor het onderwijs. Hij wil dat betalen door belastingverlagingen voor bedrijven terug te draaien. De grote vraag is hoe veel verder het rechtse deel van het kabinet bereid is naar links te buigen, na eerdere nederlagen op het gebied van de dividendbelasting en het kinderpardon.
_{lees verder onder de foto:}

Waar Klaver al weken avances maakt als potentiële partner voor het kabinet, stelt de PvdA zich vooralsnog terughoudender op. Veel sociaaldemocraten vinden het nog te vroeg voor samenwerking met het kabinet. Ze willen in de oppositie herstellen van de rampzalige nederlaag van twee jaar geleden, verkondigt ook Asscher een en andermaal.

De twee grote rechtse oppositiepartijen staan feitelijk buitenspel. PVV-voorman Geert Wilders sluit samenwerking uit, hij wil nieuwe verkiezingen. En Thierry Baudet van het Forum voor Democratie wil koste wat kost de klimaatwet van tafel: een eis waar de coalitie onmogelijk mee akkoord kan gaan.

 Volgens D66-voorman Rob Jetten heeft Forum voor Democratie zichzelf dan ook al uitgesloten van samenwerking met het kabinet in de Eerste Kamer. “Er is natuurlijk wel een partij die tegen het klimaatbeleid is, die grenzen wil sluiten, die wil dat bewindspersonen aftreden en Nederland uit de Europese Unie gaat”, stelt Jetten vast. “Dus die partij heeft zichzelf al uitgesloten van samenwerking met de coalitie. Maar we gaan kijken of dat ze dat enorme zetelaantal ook gaan omzetten in verantwoordelijkheid.”

CDA-leider Sybrand Buma, ook in de coalitie, spreekt geen voorkeur uit, maar vindt dat op een transparante manier samenwerking met de oppositie gezocht moet worden. Hij verwijst daarvoor naar de vorige kabinetsperiode, toen zijn partij in de oppositiebankjes zat. “We hebben de vorige periode altijd gezegd als oppositie dat we goede plannen steunen. Geen gedoogconstructies in achterkamers. En dat is nu niet anders. Deze verkiezingen vragen om transparantie.”