'Weg met al die effecten en studiotrucjes'

Aan geruchten geen gebrek. Eerst zou Bloc Party de handdoek in de ring gooien. Dan weer niet. Er was het verhaal waarbij zanger Kele de rest van de groep 'betrapte' toen die zonder zijn medeweten de studio ingingen. Er werd naar verluidt zelfs naar een andere zanger gezocht. Maar na een lange adempauze is de Britse groep weer terug. In dezelfde bezetting. En met een nieuwe plaat onder de arm.

"We waren elkaar spuugzat", zegt Kele Okereke wanneer ik hem vraag waarom Bloc Party twee jaar geleden op de rand van een split stond. "Het leek wel of we tien jaar aan een stuk bandwerk hadden gedaan. Plaat opnemen. Een jaar touren. Plaat opnemen. Een jaar touren. En dan opnieuw de studio in, en dan wéér de baan op. Er kwam geen einde aan. Op de duur konden we elkaar niet meer zien." En dus werd er een adempauze ingelast. De bassist werd vader, de gitarist ging bij Ash spelen, en de drummer bouwde een opnamestudio. Kele nam een soloplaat op, ging met nieuwe muzikanten op wereldtournee en verkaste een jaar naar New York om er een eerste bundel met kortverhalen af te werken. "Het was nuttig om buitenshuis een frisse neus te halen", zegt hij nu.

Okereke, een notoire stotteraar, lijkt op zijn dertigste beter in zijn vel te zitten dan vroeger. Niet alleen praat hij vlotter dan voordien, maar ook zijn wantrouwen tegenover interviewers lijkt stilaan weggeëbd. In die mate dat hij me - dit is onze zesde ontmoeting - al van ver toezwaait. Hij kijkt er naar eigen zeggen ontzettend naar uit om weer op Pukkelpop te staan. "De nieuwe plaat zal nog niet uit zijn, dus niemand zal de songs al kennen. Maar dat is niet erg: zo blijft het een beetje spannend."

Je hebt een boek met kortverhalen klaar. Was het moeilijk iets te schrijven dat langer was een songtekst?

Kele Okereke: "Het is alleszins een heel andere discipline. Ik ben beginnen schrijven in 2009 zonder goed te weten waar ik naartoe werkte, maar in Amerika is alles in de juiste plooi gevallen. Nu is het een verzameling verhalen geworden die los-vast is geïnspireerd op mijn tijd in New York en de mensen die ik daar heb leren kennen. Elk hoofdstuk speelt zich tegen een ander decor af. Als scènes in een film. In zekere zin is elk verhaal een langere versie van wat ook een song zou kunnen zijn. Als is proza schrijven minder ambigu. Je hebt echt de kans om je lezer een hele wereld binnen te trekken. Ik heb veel geleerd over de kracht van de suggestie. De volgende stap wordt: een roman schrijven."

Werd je er niet kregelig van dat je als schrijver voortdurend een eindredacteur in je nek moest verdragen?

"Het was toevallig een hele goeie, dus dat viel mee. Al bij al vond ik het niet zo heel anders dan een plaat maken, want daar toets je ook voortdurend ideeën bij elkaar af. Ik heb altijd open gestaan voor suggesties. Het is nooit my way or the highway geweest. Al heb ik tijdens onze rustperiode geen enkel contact gehad met de rest van de band. Het leek me beter om elkaar een tijdje te ontzien. Het was gewoon teveel geweest. Als we aan dit tempo door waren gegaan, stevenden we regelrecht op een split af. Ik heb de rest twee jaar niet gesproken, en ik kan ook niet zeggen dat ik hen erg gemist heb. En het omgekeerde is vast ook waar. We hadden allemaal nood aan andere mensen in ons leven."

Terwijl ik me uit ons vorig gesprek herinner dat je het de rest van de groep kwalijk nam dat ze niet meer mee wilden. Jij zag het wel zitten om meteen nog een nieuwe plaat op te nemen en opnieuw in die tredmolen te stappen.

"Dat is waar. Ik was niet kwaad, ik was woedend. Ik wilde helemaal niet op de rem gaan staan. Dus ik dacht: fuck you. Als ik geen plaat met Bloc Party kan maken, dan maar zonder hen. Het klopt dat ik op dat moment niet meer wilde garanderen dat de groep nog een toekomst had. Enfin, ik wil aannemen dat zij dat anders ervaarden dan ik. Het zijn per slot van rekening mijn ideeën en mijn songs. Ik beweer niet dat ze niets van zichzelf investeren in de muziek, maar al bij al voeren ze toch vooral uit. Voor mij is creatief bezig zijn een noodzaak. Matt heeft zijn drumstel twee jaar niet aangeraakt. Dat zou voor mij ondenkbaar zijn. In mijn geval moet de muziek uit mijn hoofd, zodat er ruimte vrij komt om aan andere dingen te denken."

Met die eerste twee albums zijn jullie er destijds in geslaagd de tijdsgeest te vatten, waardoor Bloc Party het speerpunt werd van een nieuwe generatie Britse gitaarbands. Alleen: dat is lang geleden, intussen. Ben je niet bang dat jullie momentum voorbij is?

"Nee. Toen we met de groep begonnen hadden we sowieso niet de ambitie om een grote, succesvolle band te worden. Dat we desondanks toch zo ver geraakt zijn, heeft me doen inzien dat het altijd best is om je eigen weg te volgen, los van de trends die de kop opsteken. Het klopt dat we als jonge band meteen onze stempel hebben kunnen drukken, maar uiteindelijk heb je als artiest de plicht om te doen wat je hart je ingeeft. En eerlijk: ik heb met Bloc Party zoveel geld verdiend dat ik nooit nog hoef te werken. Ik heb net een huis gekocht in Londen en voor de rest kom ik niks te kort.

"Mocht ik morgen de behoefte voelen om een instrumentale plaat te maken met alleen beats, blieps en krekelgeluiden, dan kan dat. Alleen lijkt me dat niet meteen een opwindend vooruitzicht. Bovendien: dat zou een belediging zijn voor het publiek dat ons altijd onvoorwaardelijk gesteund heeft. Maar de druk om een commerciële, verkoopbare plaat te maken is er niet meer. Dat besef werkt heel bevrijdend. Anderzijds verdien ik het niet om in deze positie te zitten."

Waarom zeg je dat? Je bent, zowel solo als met de groep, bijna tien jaar onafgebroken op tournee geweest.

"Dat is waar. Maar ik ken veel bands die ook onafgebroken optreden en nog geen honderdste betaald krijgen van wat ik op de rekening heb staan. Niet elke groep vindt haar eigen publiek. Ik besef zeer goed dat we het geluk aan onze kant hebben gehad. Ongeacht welke muziek in de mode is, zullen er altijd genoeg mensen zijn die Bloc Party een warm hart toedragen. We zitten in een luxepositie."

Wat opvalt: de elektronica is helemaal verdwenen. Four is een rechttoe rechtaan plaat geworden.

"De songs klinken heel direct, inderdaad. Nog meer dan op de eerste. Vroeger ontstonden de nummers grotendeels in de studio en stapelden we heel vaak laagjes geluid op elkaar. Dit keer hebben we de plaat opgenomen zoals we ze ook live zullen spelen. Zonder effectjes of technische trucjes. De combinatie van beats en elektrische gitaren zoals we die op onze vorige twee platen hebben gebezigd, viel onmogelijk nog verder uit te diepen. Al blijf ik elektronische muziek en dance veel boeiender vinden dan gitaarrock, want dat genre is al jaren gestagneerd.

"Als er één ding is waar ik trots op ben als het over de nieuwe plaat gaat, is dat we niet krampachtig proberen om als iemand anders te klinken. We sloven ons niet uit om modieus of hip te zijn. Integendeel: we zijn weer back to basics gegaan. In mijn hoofd was dat de enige logische stap."

Jullie zijn inmiddels bijna tien jaar bezig. Tevreden?

"Ik kijk met genegenheid terug op elk van onze platen. Gek eigenlijk: als je in de studio zit, leef je zo intens met die muziek samen, en het moment waarop alles klaar is blijf ik vreselijk opwindend vinden. Maar dan moet je de plaat afgeven aan de wereld en voel je ze langzaam door je vingers glippen, tot ze helemaal wordt opgeslokt door de machine. Dat is het meestal het punt dat ik ook de onvolmaaktheden begin te zien, en dan duurt het niet lang voor de liefde in haat verandert.

"Gek misschien, maar voor mij is dat de logische gang van zaken bij het creatieve proces. Ik kan niet aan nieuwe songs beginnen voor ik uitgekeken ben op de oude. Maar dat duurt dus nooit lang. Ik weet nu al dat ik de nieuwe plaat, die ik nu nog zo fantastisch vind, over zes maanden niet meer kan horen. Dat is op zich niet erg. Ik zal sowieso nooit naar een plaat van Bloc Party kunnen luisteren zoals jij dat doet. Daarvoor ben ik er te nauw bij betrokken. Ik kan me alleen troosten met de gedachte dat ik mijn uiterste best heb gedaan."

Als je op de duur een hekel krijgt aan je eigen nummers, is het dan nog wel plezierig om ze live te spelen?

"Ja. Omdat er een publiek voor het podium staat dat die songs wil horen. Daardoor ontstaat er een dialoog waarbij we worden opgezweept door de energie van het publiek, met als gevolg dat we zelf ook weer dynamischer spelen. Resultaat: elk nummer voelt anders aan. En geen enkele avond is hetzelfde. Klinkt misschien als een cliché, maar je zou ervan versteld staan hoe groot de impact van het publiek op de shows is."

Twee jaar geleden gaf je een opmerkelijk interview op de Britse radio waar je beweerde dat je de rest van de groep betrapt had in New York, waar ze zonder jouw medeweten aan een nieuwe plaat bezig waren.

"Dat was een grapje. Een leugen. Denk je echt dat ik de rest van de groep zou bespieden? Het was gewoon een absurd verzinsel dat nog absurder werd toen het plots voor waar werd aangenomen. Sindsdien weet ik dat je in de media de grootste onzin als de waarheid kan verkopen.

"Ik sluit zeker niet uit dat ik in de toekomst nog soloplaten ga maken. Het was heel plezierig om een nieuwe Bloc Party op te nemen, maar we zijn er nog niet mee op tournee geweest. Terwijl daar meestal de problemen ontstaan.

"Optreden zelf zal ik nooit beu worden, maar de momenten voor en na het concert - het wachten, de verplaatsingen, de luchthavens - zijn vreselijk afstompend. Dat zijn bijgevolg de momenten dat we elkaar op de zenuwen beginnen werken. Op tournee gaan vormt een wezenlijk onderdeel van wat je doet als rockgroep. Alleen: het nadeel is dat je leven meteen een jaar on hold staat. De uitdaging zal er bijgevolg in bestaan om daar op een slimme, constructieve manier mee om te leren gaan."

Bloc Party komt op 16 augustus naar Pukkelpop. Four verschijnt op 20 augustus.