Opgesloten in de grotemensenwereld
Een zwaar autistisch meisje uit Oost-Vlaanderen zit sinds dinsdag in een gesloten instelling voor volwassenen. Uit noodzaak, want in de kinder- psychiatrie is geen plaats.
Anouk, de mama van Jolien, zit in zak en as. Zeker nog tot woensdag zit haar minderjarige dochter op een afdeling met verslaafden en volwassenen met zwaar mentale problemen in het Psychiatrisch Centrum Sint-Jan-Baptist in Zelzate. Het was de jeugdrechter die het meisje er via een gedwongen opname onderbracht.
In het Brugse Ter Dreve, het verzorgingsinternaat waar Jolien en andere kinderen met zware autismespectrumstoornissen worden opgevangen, hadden ze op een collocatie aangedrongen. "Plaats in de kinderpsychiatrie vinden we namelijk niet. En in Ter Dreve konden ze de situatie niet meer aan. Ze hadden schrik dat Jolien zichzelf of anderen iets zou aandoen", zegt haar moeder. Het meisje gedroeg zich agressief en pijnigde zichzelf. "Ze wilde haar tanden en tong uittrekken. Volgens mij een nevenwerking van de medicatie die ze krijgt."
Volgens Anouk is de volwassenpsychiatrie allesbehalve de juiste plaats voor haar dochter. "Ze zit er afgezonderd, in een kamertje met een wc en een bed. Ze heeft geen prikkels, geen aangepaste zorg."
Nood breekt wet
De instelling in Zelzate spreekt zelf ook van een schrijnende situatie. "De ziekenhuiswet stelt dat we jongeren onder de vijftien niet mogen opnemen. Maar we kunnen een bevelschrift van een jeugdrechter toch niet zomaar naast ons neerleggen? Zo'n meisje moest toch ergens geholpen worden? Nood breekt wet in zo'n geval. We hebben haar in een aparte kamer gezet omdat we het contact met de volwassen patiënten niet verantwoord vinden. Er worden nu contacten gelegd om zo snel mogelijk een oplossing te zoeken."
Het verhaal van Jolien blijkt geen alleenstaand geval. "Dat een dertienjarige gecolloqueerd wordt is uitzonderlijk. Dat gebeurt hoogstens een handvol keer per jaar. Maar ik ben er zeker van dat er jaarlijks enkele tientallen minachttienjarigen via collocatie in een centrum voor volwassenen terechtkomen", zegt kinderpsychiater Eric Schoentjes (UZ Gent).
Zachte wanden
De reden? Er zijn maar heel weinig instellingen in de kinderpsychiatrie die gemachtigd zijn om gecolloqueerde minderjarigen een bed te bieden. "Bij mijn weten is dat alleen op twee plaatsen in Limburg het geval", zegt Sofie Crommen, voorzitster van de Vlaamse Vereniging voor Kinder- en Jeugdpsychiatrie. Een jeugdrechter heeft met andere woorden niet veel mogelijkheden. En hij of zij moet ervoor zorgen dat het kind in kwestie op een veilige plaats wordt ondergebracht.
Kinderpsychiater Peter Adriaenssens vindt dat er dringend een gesloten psychiatrische afdeling voor kinderen moet komen. Die bestaat nog niet ons land. Zo'n hoog beveiligde instelling moet minstens vier bedden per provincie bieden. "Die moeten beschikken over speciale zachte wanden. Er moet ook permanente videobewaking zijn en voldoende ruimte om op een veilige manier te praten", zegt hij in de kranten van Corelio.
Minister van Volksgezondheid Laurette Onkelinx (PS) zei gisteren met de gemeenschappen en gewesten aan een oplossing te werken. Voor het begin van 2014 zou er iets concreets op tafel moeten liggen.