Wie deed er water bij het bier?
Op festivals krijgt u fluitjesbier voorgeschoteld. Het is een verhaal dat al jaren wordt verteld, en volgens een test in het Eén-programma Volt nog zou kloppen ook. Maar was die test wel waterdicht? 'Neen', zegt het hoofd van het labo waarmee Volt samenwerkte. 'Wat ze deden, was zeer bedenkelijk.'
Het bier dat u op festivals krijgt, wordt aangelengd met water. Dat was de opmerkelijke, maar ondertussen wel fel gecontesteerde conclusie van een onderzoek van het Eén-programma Volt.
Met de methode van het onderzoek leek op het eerste gezicht nochtans niets mis. Reporters hadden de afgelopen maanden stalen verzameld op enkele grote festivals, om die vervolgens te laten onderzoeken door een gespecialiseerd labo van de KU Leuven. Daar kwam aan het licht dat vijf van de tien geteste pilsjes soms tot 25 procent minder alcohol bevatten dan gebruikelijk.
Conclusie? Onderzoeker Brecht De Causmaecker liet er voor de camera weinig twijfel over bestaan. "Hier wordt de consument eigenlijk misleid." Waarna hij er nog aan toevoegde dat het bier "vermoedelijk" was aangelengd met water.
Eigen test
Weinig tegen in te brengen, leek het, maar daar werd bij de in opspraak gebrachte brouwerijen (AB InBev en Alken-Maes) toch niet iets anders over gedacht. Zo moeten we ons volgens beide bierbrouwers ernstige vragen stellen bij de wetenschappelijkheid van het Volt-onderzoek. AB InBev verwijst in dat verband naar een test die het vorige maandag zelf liet uitvoeren.
Woordvoerster Karen Couck: "Toen we vernamen dat Volt het afgelopen weekend op het muziekfestival Laundry Day was komen testen, hebben we meteen stalen laten nemen van bier dat afkomstig was uit tankers die van dat festival kwamen. De stalen hebben we onder toezicht van een deurwaarder naar drie onafhankelijke labo's gestuurd, waaronder dat van de KU Leuven."
Het resultaat? Drie keer werd de normale 5,2 procent gemeten, oftewel 1,3 procent meer dan in de meting door Volt.
Op zoek naar een verklaring voor dat verschil wijst professor Guido Aerts, hoofd van het labo waar ook Volt zijn tests liet uitvoeren, met de beschuldigende vinger naar de programmamakers. "De fout is bij hun staalafname gebeurd", zegt hij. "Op een of andere manier was het bier dat ons labo bereikte vermengd geraakt met water. Hoe dat is kunnen gebeuren weet ik niet. Het is een zeer merkwaardige zaak, waaruit je echter in geen geval kan besluiten dat de brouwers hun bier met water hebben vermengd. Dat is echt een brug te ver."
Dat die conclusie in de eerste plaats door zijn collega-onderzoeker Brecht De Causmaecker werd getrokken, noemt professor Aerts een ernstige fout. "Ik ga hem daar ook voor terechtwijzen", zegt Aerts. "Maar de makers van Volt gaan zeker niet vrijuit. Enkele dagen voor de uitzending heb ik met hen contact opgenomen. Ik heb hen gezegd dat de conclusies niet wetenschappelijk te funderen waren, en hen gevraagd om ons aandeel uit het programma te schrappen. Helaas wilden ze daar niet op ingaan."
Dat Volt de reportage alsnog uitzond, noemt Aerts "zeer bedenkelijk". "Ik neem hen dit kwalijk, ja, niet het minst omdat presentator Kobe Ilsen aan het eind van de reportage suggereerde dat wij een halfuurtje voor de uitzending plots aan het twijfelen zijn geslagen. Dat is een bewuste leugen. Ik heb de programmamakers ten laatste een anderhalve dag voor de uitzending mijn bezwaren overgemaakt." Aerts neemt zich voor de bewuste reportage nog eens aandachtig te bekijken. "Daarna ga ik onderzoeken welke stappen we kunnen zetten."
'Niets te verwijten'
In een telefonische reactie verklaarde presentator Kobe Ilsen gisteren dat hij nog altijd achter de reportage staat. "Er valt mij en mijn redactie ook niets te verwijten. Het gesprek met onderzoeker Brecht De Causmaecker is een dag voor de uitzending opgenomen. Er was geen vuiltje aan de lucht. Pas een paar uur voor de uitzending heeft professor Aerts met onze redactie gebeld. Vreemd genoeg was die plots aan het twijfelen geslagen. Dat heb ik aan het eind van de reportage ook met zo veel woorden verteld.
"Voor de rest vind ik het bijzonder vreemd dat het labo dat ons wetenschappelijk heeft begeleid, ons nu een gebrek aan wetenschappelijkheid verwijt."
Een vraag, misschien wel de belangrijkste, blijft intussen onbeantwoord. Wie heeft er water gedaan in dat door Volt geteste bier. Kobe Ilse zelf, misschien?
"Nee", zegt de AB InBev-woordvoerster. "Dat kan ik niet geloven. De brouwers? Nee, natuurlijk niet. Stél dat we dat zouden doen. Dan zouden we toch zo door de mand vallen? Bier dat voor 25 procent is aangelengd met water. Eén festivalganger zou het misschien niet merken, maar die 50.000 anderen? Ik denk dat er maar een mogelijk antwoord is. De mensen van Volt hebben een fout gemaakt bij de staalafname. Ik zie geen andere verklaring."