Chantal Acda ontwaakt

Ergens halverwege het gesprek, op een maandagochtend in het Antwerpse café Kornel, een plek waar enkel het gerochel van een koffiemachine de stilte doorbreekt, hoor je Chantal Acda (35) volgende zin uitspreken. "Sinds de opnames van deze plaat ben ik niet meer dezelfde." Ze doet het zelfbewust en zachtjes, zoals ze vrijwel alles doet. En zegt ook: "Ik ben gestopt met vechten. Ik heb mijn scherm weggehaald."

Weinig later zal je vragen of ze de wereld soms te hard vindt. Het antwoord is lang en eerlijk, en gaat als volgt. "Heel vaak, ja. Al heb ik het gevoel dat ik steeds beter mijn eigen weg vind. Ik ben door zo veel shit gegaan dat ik besloten heb dat dit is waarmee ik het moet doen. De periode vanaf mijn eind twintig tot mijn tweeëndertig was één grote hel, één grote depressie. Ik wilde er niet meer zijn, ik vond mijn plek niet, ik had niets waarvoor ik nog wou leven, ik wou die kinderen niet, ik snapte niets meer van de wereld en vocht tegen alles en iedereen. Die donkerte was verschrikkelijk. Maar dankzij deze plaat heb ik die periode kunnen afsluiten. Loslaten is de grootste les die je kunt krijgen in het leven, denk ik. Dingen veranderen, het enige dat je in de hand hebt is hoe je ermee omgaat. Dat zei mijn producer Nils Frahm ook tegen mij toen de opnames van de plaat afgerond waren. Hij gaf me wat whisky en zei: 'And now you have to let go.'"

Over je moeder heb je ooit gezegd dat ze het gelukkigst is als ze zingt. Geldt dat ook voor jou?

"Ja. Ik weet niet wat ik precies doe als ik aan het zingen ben, maar ik weet wel dat je stem je ziel is en dat ik het gelukkigst ben wanneer ik zing. Mijn moeder, een stempedadoge, had dat inderdaad ook. En ik zie het nu bij mijn zoontje van vijf. De blik in zijn ogen na mijn concert in De Roma onlangs, dat was zo mooi. Ik ben geen perfecte mama, maar ik ben blij dat ik dit kan doorgeven. Hij heeft bij mij gezien wat ik bij mijn moeder heb gezien.

"Muziek is alles wat ik ben, wat ik heb en wat ik wil. Soms is dat moeilijk, zeker als je twee kinderen hebt. Een vriendin uit Nederland zei mij ooit: 'De muziek is altijd voor onze vriendschap gegaan en de muziek gaat bij jou eigenlijk altijd voor alles.' Ik kon haar alleen maar gelijk geven."

Een vraag die je de voorbije jaren vaak aan jezelf hebt gesteld: waarom ging je tot voor kort altijd achter mensen zitten?

"Dat kwam door een bepaalde twijfel, een nog niet echt in mijn eigen kracht staan. Daardoor heb ik me lang achter andere muzikanten verborgen, ook met mijn stem. Ik ben heel lang heel voorzichtig gebleven, maar dat wilde ik niet langer. Ik wilde een concert lang of een opname lang... voelen. Aan niets denken. Zingen opent alles in mij, het maakt dat ik niet meer bang ben, dat ik niet meer nadenk over wie ik ben, hoe ik ergens sta, wie er om mij heen staat. Naar die connectie ben ik lang op zoek geweest. Intussen is zingen iets spiritueels geworden. Ik heb lang gedacht dat ik dat niet hardop mocht zeggen, want mensen vinden het zweverig, maar het is wel hoe ik het ervaar. Dat gevoel heeft veel veranderd voor mij."

Zingen voor vader

Het bracht een solodebuut, Let Your Hands Be My Guide, met bijdrages van Nils Frahm, Peter Broderick, Shahzad Ismaily en Gyda Valtysdóttir. Namen met waarde, en vertakkingen naar múm, Tom Waits en Bonnie 'Prince' Billy. "Vooral de ontmoeting met Shahzad heeft een diepe indruk gemaakt. Op een bepaald moment pakte hij me vast, keek hij recht in mijn ogen, en zei hij: 'Jij weet niet wat je hebt, je weet het gewoon nog niet.' Ik ben beginnen zingen zoals ik nog nooit gezongen had, ik wist niet eens dat ik zo kon zingen, terwijl de tranen over mijn wangen rolden. Het voelde als een verlossing."

Let Your Hands be My Guide oogstte lovende recensies. Vier sterren in Mojo, 8 op 10 in Uncut, en deze woorden op Cobra.be: "Zelfs met fluwelen handschoenen kun je iemand knock-out slaan." Daarover zegt Acda: "Die recensies hebben mij veel deugd gedaan. Vooral omdat uit de meeste kritieken bleek dat de plaat was aangekomen op de manier waarop ik het gehoopt had."

De plaat bracht ook troost. Drie jaar voor de release van de plaat stierf Acda's vader aan kanker. "Ik heb weinig mensen zo graag gezien als mijn vader. Hij was mijn held. Het was een passionele man die heel goed wist wat echte liefde was. Maar ik heb hem losgelaten, omdat het moest. Tijdens zijn sterfproces heb ik voor het eerst de enorme kracht gevoeld die ik nu nog altijd voel. Ik zat naast hem terwijl hij felle doodsangsten had, maar ik werd juist rustiger dan ik ooit was geweest. Dat was zoiets raars... Het enige wat mijn vader wou, was dat ik voor hem zong. Dagen aan een stuk heb ik naast zijn bed gezeten en gezongen. Dat zijn heel mooie herinneringen."

Er kwam kalmte, en inspiratie. Na dit gesprek zal Acda richting Ardennen rijden. Daar, "tussen de bomen maar vooral tussen de vrienden", wil ze de rust en de stilte koesteren. De nabijheid van paarden, waarover later meer. "Ik ben blij dat ik even vakantie heb. De voorbije maanden waren druk, met de plaat en de concerten, maar ook met de kinderen en een nieuw huis. En tegelijk voel ik dat ik nieuwe liedjes moet schrijven. Ik moet, ik kan niet anders."

Weg uit Nederland

Na omzwervingen door Brussel, in de gemeente Sint-Gillis onder meer, is Acda in Antwerpen beland. Een stad waar artistieke samenwerkingen heel gemakkelijk zijn, zegt ze, maar ook een stad met veel landgenoten, Nederlanders. Te veel volgens Acda. "Ik ben indertijd uit mijn eigen land verhuisd om niet meer constant tussen de Nederlanders te zitten en nu kom ik ze weer overal tegen. Verschrikkelijk."

Dat ze indertijd verhuisde, had veel met communicatie te maken. Boven de Moerdijk is die directer dan eronder, minder omzwachteld en met een andere lichaamstaal. "Nederlanders zijn veel te in your face voor mij. Sowieso vind ik dat praten heel veel verpest."

Dat was wat de opnames van deze plaat zo speciaal maakte, zegt ze, dat men zo gemakkelijk zweeg bij elkaar. Dat is ook waarom dieren bij haar op gelijke hoogte staan met muziek, boven mensen. "Vooral paarden die helemaal door mensen van het padje af zijn gebracht, zeg maar. Ik heb een hele tijd met mishandelde dieren gewerkt. Ze belden mij wanneer ze een paard hadden dat ze niet meer konden benaderen, waar zelfs de dierenarts niet meer bij kon komen. Dat raakte mij altijd heel direct, want ik heb gewoon meer met dieren dan met mensen. Zet mij tussen een kudde paarden en ik voel me thuis. Tussen mensen zal ik dat nooit hebben."

Zoals je praat over Shahzad Ismaily lijk je nochtans goed in vriendschap.

"Als ik mensen vertrouw, dan is het voor altijd. Dan kan ik het niet meer loslaten. Er zijn niet veel mensen die zo dicht bij mij staan, ik ben snel gekwetst, maar ik ben blij dat ik met sommige vrienden muziek mag maken. Dat geeft die vriendschap nog een extra laag, dan deel je iets heel intiem."

Zou je vader Let Your Hands Be My Guide een mooie plaat gevonden hebben?

"O ja, heel erg. Ik denk dat hij zot was geworden. (stil) Het is jammer dat hij ze nooit heeft gehoord. Weet je, hij had één grote droom. Dat hij één keer in zijn leven samen met mij naar Rock Werchter kon gaan. Het is er nooit van gekomen. En net na zijn dood speelde ik zelf op Werchter... Echt jammer. Het is goed dat hij weg is, want het ging niet meer, maar hij zal voor altijd in mij blijven."

Let Your Hands Be My Guide is verschenen bij Gizeh Records. Chantal Acda speelt op 25/1 in de N9 in Eeklo, op 7/2 in het MaZ in Brugge en op 15/2 in het Kunstencentrum Hasselt.