'Niemand is een perfecte moeder'

Door Katrijn Serneels

BRUSSEL l Toen Fiona Neill, journaliste bij The Times, zwanger was van haar eerste kind, dacht ze: piece of cake, als ik mijn baby heb, ga ik weer fulltime werken. "De crisissen die ik bij vriendinnen zag, dat zou mij nooit overkomen. Zoals Lucy Sweeney, mijn alter ego in het boek zegt: 'Als je in 1 uur tijd een aflevering van Newsweek kunt monteren, dan kun je toch ook je peuter in een uur tijd klaar voor school krijgen?' Niet dus. Ik kreeg dezelfde crisissen als mijn vriendinnen met kinderen. En voelde me een slechte moeder, want waarom kon ik dat nou niet?"

Om het schuldgevoel van zich af te schrijven en haar vriendinnen die het er al even belabberd en chaotisch van af brachten als moeder een hart onder de riem te steken, schreef ze eerst wat columns over het leven als moeder. Die columns groeiden uit tot een boek. Het boek werd een begrip: "Eigenlijk heb ik het woord slummy mummy uitgevonden. Nu gebruikt iedereen het in Engeland. Een echte moeder is geen Madonna, die vijf uur per dag fitnesst." Fiona Neill heeft de moeders van vandaag een naam gegeven, een identiteit: "Slummy mummies, dat zijn wij."

Dromen alle moeders er niet stiekem van om een moeder als Angelina Jolie te zijn?

Fiona Neill: "Ik niet, eigenlijk. Ik droom zelfs niet van Brad Pitt. En Angelina Jolie... Je weet dat die foto's, die verhalen, dat dat niet echt is. Hollywoodsterren leven geen echt leven, ze zijn geen echte voorbeelden. Ze zijn een ideaal dat onbereikbaar is. Ik stoor me daar wel aan, aan al die yummy mummybeelden en -verhalen. Waarom kunnen ze eens geen echte moeders op de cover van een blad zetten?"

Omdat Angelina op de cover beter verkoopt dan jij op de cover. Vrouwen dromen liever van onbereikbare idealen dan zich neer te leggen bij de morsige realiteit.

"Neen, dat geloof ik niet. Wij vrouwen zijn toch niet dom? We weten toch dat het absurd is om jaloers te zijn op Angelina Jolie? Als Angelina Jolie zo goed verkoopt, dan is het omdat we niet over haar succes willen lezen maar haar willen zien falen. Ze is nu toch depressief, niet? En Brad heeft het moeilijk om hun gezin draaiende te houden, aldus de roddelpers. Wel, daarom kopen we dat tijdschrift met Angelina Jolie op de cover. Om dat perfecte moederbeeld aan duigen te zien vallen."

Waarom slaagt een vrouw die op haar job alles efficiënt regelt er niet in om twee kinderen om halfnegen op tijd aan de schoolpoort af te zetten? Dat is toch ook een kwestie van efficiënt regelen?

"Zo dacht ik er ook over voor ik moeder werd. Je regelt en plant dat gewoon, weet je wel. Zo moeilijk kan het toch niet zijn? Helaas, kinderen vallen niet te regelen. Hun gedrag valt niet te plannen. Ze doen de meest onverwachte dingen op de meest ongelukkige momenten. In het begin dacht ik ook: hoe kan dat? Hoe kan het dat ik dat niet kan? Zoiets simpels als de kinderen 's morgens op tijd naar school brengen. Of 's avonds rustig met het gezin eten. Die twee dingen bleken een dagelijks gevecht te zijn, een opdracht die onmogelijk efficiënt te regelen viel. En waarin ik regelmatig faalde.

"Weet je wat het verschil is tussen een job en een kind? Als vrouw van dertig weet je hoe je je efficiënt kunt gedragen op je job . Vaak zijn vrouwen voor ze kinderen krijgen opgeklommen tot leidinggevende posities, waar je controle hebt over de situatie. Het moeilijke aan kinderen is dat je die controle over je leven en je werk moet opgeven. De kinderen bepalen je levensritme, wanneer je opstaat en eet. Door hun onvoorspelbaarheid zorgen ze er ook voor dat alles regelmatig in de soep loopt. Tja, zo is dat nu eenmaal. Dat maakt je nog geen slechte moeder."

Is het vandaag moeilijker dan twintig jaar geleden om een goede moeder te zijn?

"Ja. We zijn pioniers. Onze moeders waren meestal huismoeder. Hun raad helpt vaak niet omdat wij een evenwicht moeten zoeken tussen werk en gezin. Er is ook die vreselijke angst en onzekerheid waar moeders mee kampen, dat grote schuldgevoel: als er iets fout gaat met mijn kind, is het mijn schuld."

Is dat niet van alle tijden, dat moeders de fouten van hun kinderen als hun eigen schuld zien?

"Neen. Dat alle fout gedrag wordt teruggevoerd op de moeder, is begonnen in de jaren vijftig, met de eerste wetenschappelijke onderzoeken naar de psychologische ontwikkeling van het kind. In Engeland hadden we John Bowlby, die het belang van hechting met de moeder ontdekte in de eerste levensjaren. Maar al die wetenschappelijke boeken over opvoeden, dat is overdreven. Toen ik een keizersnee kreeg, zeiden ze dat ik mijn baby direct aan mijn borst moest leggen, want dat het anders fout kon gaan met de hechting. Maar ik was pas wakker uit verdoving, mijn lichaam was net opengesneden, ik had geen zin in onmiddellijke borstvoeding. Die wetenschappelijke theorieën over borstvoeding - hoelang, hoeveel, wanneer - veranderen ook om de vijf minuten."

"Het antwoord staat echt niet in al die boeken. Elke baby en elke moeder zijn anders. Die boeken maken je alleen maar bang, onzeker en vol schuldgevoel. Als je kind slecht in wiskunde is, komt dat echt niet omdat het niet lang genoeg borstvoeding heeft gekregen."

Toch zijn er moeders die het allemaal perfect lijken te doen en brave, mooie, slimme kinderen hebben.

"Ik ben zelden jaloers, ook al doen mijn vriendinnen sommige dingen beter of zijn hun kinderen soms braver. Ik ken ook de keerzijde van de medaille, hun verhalen over wat er fout zit, wat hen niet lukt. En op zogenaamd perfecte moeders ben ik al helemaal niet jaloers. Het is toch maar oppervlakkige schijn, kijk naar Angelina Jolie. Niemand is een perfecte moeder."

Kijk je met nostalgie naar het leven van je moeder, die huismoeder was?

"Mijn moeder had weinig of geen keuze. Thuisblijven was de norm. Spijtig genoeg hebben vrouwen nu ook niet altijd de keuze: werken is nu de norm. Soms moet je gewoon, om de lening af te kunnen betalen bijvoorbeeld. Als ik nu kijk naar mijn moeder, valt het me vooral op hoe bezorgd ze nog altijd is om mij. Ook al ben ik 41 en heb ik zelf drie kinderen. Dat is het mooiste van moeder zijn: de liefde voor je kinderen, die blijft. Dat is zo'n sterke, onbreekbare band."

Het geheime leven van een ploetermoeder, Fiona Neill. AWBruna, 352 p., 18,95 euro.

Fiona Neill:

Als je kind slecht in wiskunde is, komt dat echt niet omdat het niet lang genoeg borstvoeding heeft gekregen