Laatste overlevende opstand in Warschau-getto overleden

Vrijdagavond is de Pools-Joodse verzetsstrijder en oud-dissident Marek Edelman overleden. Edelman, die 90 werd, was de laatste overlevende van de Joodse opstand in het getto van Warschau. Die opstand, waaraan 220 Joden deelnamen, brak uit in 1943, toen de nazi’s het getto begonnen te liquideren. De rebellie werd neergeslagen, vrijwel niemand overleefde het. Een jaar later nam Edelman deel aan de opstand van Warschau, toen het Poolse verzetsleger de Duitsers tevergeefs uit de Poolse hoofdstad probeerde te verdrijven.Vrijwel tot aan het einde van zijn leven werkte Edelman als cardioloog in het stadsziekenhuis van Lódz, zijn woonplaats.Edelman was een uitgesproken atheïst. “God bestond helemaal niet in het getto”, zei hij in een van zijn laatste interviews. “Hoe kan een hongerig mens in een concentratiekamp geloven dat God het zo wil. Nee, de mens wil het zo.”Edelman zou altijd blijven vechten voor tolerantie en vrijheid. Na de Tweede Wereldoorlog werd hij een prominent dissident in de strijd tegen het communisme. Zijn vrouw verliet Polen in 1968, toen het communistische regime na studentenprotesten een antisemitische haatcampagne begon. Maar Edelman bleef, naar eigen zeggen om de herinnering aan de Joodse opstand levend te houden. In de jaren zeventig was hij actief in de vrije vakbond Solidariteit van Lech Walesa.