Voor het eerst zuurstof gevonden op komeet
Voor de eerste keer is er zuurstofgas ontdekt bij een komeet, en niet zo'n klein beetje ook. De Europese ruimtesonde Rosetta ontdekte dat de ijle 'dampkring' van komeet 67P/Churyumov-Gerasimenko voor een paar procent uit moleculaire zuurstof bestaat.
Dat betekent niet dat er bomen op de ijzige komeet groeien, maar de vondst is wel totaal onverwacht. "We wilden het eerst zelf niet geloven", zegt onderzoeksleidster Kathrin Altwegg van de Universiteit van Bern.
De ontdekking werpt een nieuw licht op de geboorte van ons zonnestelsel en vooral op de scheikundige reacties die toen plaatshadden. Zuurstofmoleculen vallen normaal gesproken snel uiteen onder invloed van energierijke straling, of ze gaan reacties aan met andere atomen. Maar als er moleculaire zuurstof afkomstig is uit kometen - ijzige brokstukken die dateren uit de ontstaansperiode van het zonnestelsel - moet dat toen dus al aanwezig zijn geweest. Blijkbaar waren de omstandigheden in dat verre verleden anders dan tot nu toe altijd is gedacht.
Verrassend resultaat
De opzienbarende metingen zijn tussen september 2014 en maart 2015 verricht met het Rosina-instrument van Rosetta. Op basis van ruim 3.000 metingen, gepubliceerd in het natuurwetenschappelijk tijdschrift Nature, is de conclusie onomstotelijk: komeet 67P ademt zuurstof uit.
Co-auteur Ewine van Dishoeck van de Leidse Sterrewacht spreekt net als Altwegg van "het verrassendste resultaat van de Rosetta-missie tot nu toe".
In het artikel wordt uiteengezet dat de zuurstofmoleculen niet onlangs ontstaan kunnen zijn - bijvoorbeeld door de inwerking van ultraviolet zonlicht of geladen deeltjes op andere moleculen. In dat geval zouden ze namelijk alleen aan het oppervlak van de komeet voorkomen. Tijdens het verdampen van het komeetijs onder invloed van de zonnewarmte bleef het zuurstofpercentage in de komeetdampkring echter constant. Dat betekent dat de zuurstofmoleculen echt al tijdens het ontstaan in de komeet opgesloten raakten, zo'n 4,6 miljard jaar geleden.