Dit is een campagne van brood en spelen. Elke week vliegen miljoenen en miljarden de deur uit
De politieke actualiteit volgens UGent-politicoloog en De Morgen-columnist Carl Devos.
De komende weken wordt het proces van de voorbije vijf beleidsjaren gemaakt. Veel van de 6.924 kandidaten op de 366 lijsten die zich op 26 mei presenteren, zullen voorstellen lanceren voor de komende vijf jaren. Zowel bij wat was als bij wat komen zal, speelt de budgettaire toestand een belangrijke rol. Naar verluidt ligt daar weinig volk van wakker. Ook niet van de riolen onder of steunmuren in een huis. Tot ze verzakken.
De Belgische begroting moet voor de Hoge Raad van Financiën pas in 2021 in evenwicht zijn. Weer een jaar later dan voorzien. Michel I nam zich in 2014 voor om dat doel in 2018 te bereiken. Vorig jaar werd dat 2020. Wellicht volgt weer uitstel, zodat de saneringsopdracht voor de nieuwe regeringen na 26 mei iets minder zwaar wordt. Maar indrukwekkend blijft.
In de komende drie jaar moet, om dat evenwicht in 2021 te bereiken, bij ongewijzigd beleid zo’n 11 miljard bespaard worden, waarvan ongeveer 9 miljard bij de federale regering. De formatie van de Vlaamse zal op dat punt veel vlotter verlopen, deze regering moet de komende jaren daarvoor nauwelijks besparen. Maar wel geld vinden voor de vele beloofde budgetverhoringen, bijvoorbeeld voor onderwijs, zorg en klimaat. De federale formatie zal niet enkel gehinderd worden door de verwachte uiteenlopende regionale regeringsvorming in Vlaanderen en Franstalig België, maar ook door de zware budgettaire opdracht. Na 26 mei valt wat lagerentevoordeel en groei weg, er moet dus ingegrepen worden.
Ondertussen is nergens te horen hoe geld gevonden zal worden, alleen waaraan het uitgegeven zal worden
De regering-Michel laat eind dit jaar een structureel tekort van 8,5 miljard na. Di Rupo I sloot na crisisjaren af met een tekort van 2,7%, Michel I ondanks alle grootspraak met een tekort van 1,9%. Ze verstopt haar falen achter de versterking van de competitiviteit en koopkracht. De volgende regering mag haar factuur van zomerakkoorden betalen. Dat falen is vele malen dramatischer dan de spektakelwaarde van die put.
Ondertussen is nergens te horen hoe geld gevonden zal worden, alleen waaraan het uitgegeven zal worden. Een campagne van brood en spelen. Elke week vliegen miljoenen en miljarden de deur uit. De ene dag naar justitie, de andere naar een taxcut. Na de vennootschaps- is nu de personenbelasting aan de beurt. Daar moet volgens Alexander De Croo een schijf geschrapt worden, zodat mensen langer in de laagste zitten. Om dat te betalen, worden ‘terugverdieneffecten’ uit de trukendoos gehaald, waarin ook de strijd tegen fiscale fraude of de redesign van de overheid zit. De Croo wil een ‘kwantumsprong voor werk’: dezelfde werkzaamheidsgraad als Nederland, 600.000 mensen meer aan het werk, en het begrotingsprobleem is opgelost. De Croo neemt en passant ook een ander populair voorstel over: een pensioen van 1.500 euro voor iedereen met een volle loopbaan. Via een verplichte en hogere groepsverzekering. De werkgever moet maar meer betalen.
De Croo is een vakman, hij las allicht het arbeidsmarktrapport van Randstad. Daarin ziet Jan Denys hoop, zoals de stijging van de werkzaamheidsgraad – met grote regionale verschillen – boven de 70%, maar “ondanks alle hoeraberichten en tralala zitten we met een probleem op de arbeidsmarkt”. Zoals de dure arbeid in ons land. De Croo wijst er in De Tijd op dat de economie de komende jaren met 1%, maar de pensioenuitgaven met meer dan 3% groeien. “De enige manier om de sociale zekerheid betaalbaar te houden, is dat er meer mensen aan de slag gaan. Dat kan enkel als we op een meer onbevangen manier naar de arbeidsmarkt kijken.” Maar binnen Michel I deelden CD&V en soms ook MR die kijk niet. Waarom zou dat in een nieuwe Zweedse uitgave wel kunnen? Laat staan met socialisten of ecologisten? Opeenvolgende regeringen mislukken steeds in een grondige hervorming van de arbeidsmarkt of het begrotingsbeleid, die twee verbonden missies zijn cruciaal om zoveel andere doelstellingen waar te maken.
Politici die de hemel beloven zonder een realistische trap te bouwen, ondermijnen de geloofwaardigheid van politiek
Na strategische partijprofilering of een symbolenstrijd rond artikel 7bis van de grondwet wordt het hoog tijd om het debat tastbaar te maken.
Politici die de hemel beloven zonder een realistische trap te bouwen, ondermijnen de geloofwaardigheid van politiek. Niet omdat ze, zoals sommige populistische klimaatactivisten stellen, niet precies doen wat zij vragen. Dat men zich aldaar een draagvlak toeëigent ‘in naam van een generatie’ en politici met andere opvattingen een geweten ontzegt, jaagt elders te Vlaanderen de afkeer tegen klimaatbeleid de hoogte in. Zeker in verkiezingstijden moeten politici geen behaagzuchtige volgers maar luisterende leiders zijn, die het ‘algemeen belang’ met realisme, visie en lef boven roepende particuliere belangen stelt.
Als we er zo 200 uit die 6.924 kunnen halen is veel mogelijk. En neen, dat is geen aprilvis.