Asielzoekers zorgen voor controverse in Lommel: “Ze lopen hier drie rijen dik over straat”

“Om de twee minuten heb je hier prijs.” De fotograaf, op zoek naar een beeld van rondtrekkende asielzoekers in Lommel, heeft aan de brug over het kanaal Bocholt-Herentals een dankbare boulevard. Een koppel uit Afghanistan zeult met een afgeladen rugzak en de typische winkeltrolley terug van de Aldi richting het asielcentrum in vakantiepark Parelstrand, zo’n 7 kilometer ver. De Palestijn Omar (28), die er samen met 725 andere mannen, vrouwen en kinderen van vijftig verschillende nationaliteiten verblijft, slentert even later de andere kant uit. “Voor een koffie in het tankstation. Slechts 1 euro, dat kan er nog net van af”, glimlacht hij.

Met de bus gaan is geen optie: 3 euro voor een ticket is veel voor wie van Fedasil een wekelijks zakgeld van ongeveer 40 euro krijgt. Vandaar dus de wandelpromenade die de N715 is verworden: wie wil shoppen – of zoals Omar de dagelijkse sleur der verveling even uit zijn lijf wil krijgen – moet stappen.

Die verhoogde straataanwezigheid wordt niet door iedereen gesmaakt. ‘Opgepast voor overstekende illegalen’, lazen 41 borden die zondagochtend in allerijl door de gemeente werden verwijderd. “Er is maandag een klacht ingediend tegen onbekenden, maar we vonden stickers met het logo van Voorpost op dezelfde plekken en tijdstippen terug.” Burgemeester Bob Nijs (CD&V) vermoedt dat de extreemrechtse organisatie de borden verspreidde. “Spijtig, want we doen echt alles om een warme gemeente te zijn voor die mensen.”

De boel opstoken

Voorpost ontkent intussen met klem alle betrokkenheid, maar de organisatie heeft haar vizier wel al regelmatig op het asielcentrum gericht. Toen Parelstrand begin 2016 een eerste keer als opvang diende, maar ook nu de tweede opvangcyclus sinds december 2018 aan de gang is. Na de aankondiging dat het asielcentrum niet tot 31 maart geopend zou blijven, maar wel tot 31 augustus, ging Voorpost met een twintigtal aan de gemeenteraad staan.

“Dat zijn een paar gasten die de boel opstoken omdat ze net gefrustreerd zijn dat er zo weinig deining is”, zegt gemeenteraadslid Sooi Van Limbergen (PVDA), die tijdens de manifestatie verbaal in de clinch ging met Voorpost. “Er waren er drie bij van Lommel zelf. Eentje had een Antwerps accent, de ander een Gents en ik hoorde zelfs iemand faken: Ich bin van Lommel. Dat is helemaal niet ons dialect.”

Is het verhaal in Lommel dan niet meer dan een klein groepje stokers? Een kleine rondvraag bij de buurtbewoners maakt duidelijk dat de borden door niemand gesmaakt worden, maar er sluimert wel degelijk wat onvrede. “Ze lopen hier soms drie rijen dik over de straat, echt gevaarlijk”, zegt een buurtbewoner, die tijdens zijn vakantie in Egypte plots een berichtje kreeg van de buurvrouw. “Er zaten kinderen op de trampoline in de achtertuin, die vlug zijn weggestoven. Er wordt hier wel vaker over de omheiningen geklommen. De mensen zijn echt bang.”

Volgens hem zijn de dichte buurtbewoners “de lul” in een simpele wiskundige vergelijking: “Te veel mensen als sardienen op een blik, vijftig verschillende nationaliteiten en culturen die onderling ook clashen: ben ik nu echt zo dom om dat in vraag te stellen? Die mensen moeten geholpen worden, maar hier wint niemand iets bij.”

Spanningen

Bij de werknemers van de Spar in deelgemeente Lutlommel, waar veel asielzoekers winkelen, klinkt het vooral dat de veranderde samenstelling van de groep asielzoekers voor spanningen zorgt. “In het begin waren het vooral gezinnen, de laatste maand zijn er meer alleenstaande, jonge mannen bij gekomen”, zegt Christa Roosens. “Je moet ze goed in de gaten houden. Sommige pikken, sterke drank vooral.”

Begin maart werd effectief een handvol asielzoekers weggestuurd na het herhaaldelijk plegen van diefstal. Sindsdien zou de situatie weer onder controle zijn, klinkt het bij de burgemeester en Fedasil. Maar de verhalen leven dus wel voort, en dat treft ook Omar: “Mijn rugzak moet ik sowieso openen aan de kassa, dat doet elke keer toch een beetje pijn. Al snap ik het wel. Sommige houden zich echt niet aan de regels. Dat frustreert ons ook.” 

Volgens de vrijwilligerswerking is het een wrange balans. “De paar negatieve verhalen overschaduwen al het positieve”, zegt buurtbewoonster en Thuis-actrice Katrien De Ruysscher daarover. Het aantal vrijwilligers is inderdaad het meervoud van de manifestanten. “Toen ik een bibliotheek ben gestart, lag mijn garage meteen vol gedoneerde boeken, en de Nederlandse lessen lopen als een trein. Het leeft dus echt.”

Ze vindt het vooral oneerlijk en kortzichtig dat er vooral óver die mensen gepraat wordt, niet mét hen. “Vijf minuutjes babbelen biedt soms al een heel ander inzicht”, zegt De Ruysscher. Volgens burgemeester Nijs komt de onrust in zijn gemeente neer op een simpele vraag: “Als mensen langs de straat met winkeltassen de grootste reden zijn voor onrust, is die onrust dan wel terecht?”