Met één stem verschil maakt Brits parlement een no-dealbrexit onmogelijk

Als het Hogerhuis vandaag ook instemt, wordt de regering-May gedwongen te voorkomen dat er een vertrek uit de Europese Unie komt, zonder dat daar iets over is afgesproken. Zo’n No Deal wordt door politici, het bedrijfsleven en deskundigen als rampzalig beschouwd. Brexiteers zijn ziedend over deze interventie omdat in hun ogen een eurogezind parlement de uitslag van het EU-referendum hiermee naast zich neer legt. ‘Vergeef hen Vader, ze weten niet wat ze doen,’ zei de fanatieke brexiteer Mark Francois na de stemming.

Theresa May zelf had tegen het wetsvoorstel gestemd, hoewel ze een dag eerder had laten weten pertinent tegen een No Deal te zijn. De Europese Unie zal alleen met een uitstel akkoord gaan als er een concreet plan op tafel ligt, bij voorkeur een nieuw referendum.

Het probleem is dat er nog geen alternatief is. Eerder op de avond was een motie van Labour-kamerlid Hilary Benn om een nieuwe reeks stemmingen te houden over brexit-alternatieven gesneuveld. Nadat de stemming over het doorbreken van de impasse in een ‘gelijkspel’ was geëindigd - uiterst symbolisch voor het vastgelopen brexit-proces - moest de speaker, de voorzitter van het Lagerhuis, een beslissende stem uitbrengen. Indachtig parlementaire precedenten stemde John Bercow tegen.

De laatste keer dat zo’n situatie zich voordeed was bij een stemming over Het Verdrag van Maastricht, 26 jaar geleden.

Wanneer de brexit-gesprekken tussen Theresa May en Jeremy Corbyn op niets uitlopen, kan de premier zulke proefstemmingen wel zelf voorstellen. Gisterenmiddag vond het eerste overleg tussen de twee rivalen plaats. Volgens de betrokkenen was het een beleefd gesprek, zonder uitkomst. Bij Labour speelt de angst dat het aanbod van May om samen een akkoord te sluiten een valstrik is, of een poging om de brexiteers in haar eigen partij voor het blok te zetten. Vandaag volgt er een nieuwe gespreksronde.

Het aanbod heeft geleid tot woede bij de Tories. Twee bewindslieden stapten op (onder wie de verantwoordelijke voor No Deal-planning), partijleden zegden hun lidmaatschap op en er werd zelfs een – kansloze – motie opgesteld om salarissen van May en haar ministers te halveren. Bij het wekelijkse vragenuurtje had May meer moeite met vragen van haar partijgenoten dan die van Corbyn. Meerdere Tories confronteerden haar met de laatdunkende opmerkingen over de deugdzaamheid van Corbyn die ze door de jaren heeft geuit.

Weinig kans

Vanuit Brussel merkte Europese Commissie-baas Jean-Claude Juncker op dat Mays verzoek om een kort uitstel weinig kans maakt. Volgens de Luxemburger is een No Deal nu een voor de hand liggend scenario. De Europese Unie heeft de Britten gewaarschuwd dat zo’n akkoordloos vertrek al snel praktische gevolgen kan hebben, zoals een verbod op het meebrengen van Britse kaas, ham en pasteitjes naar het vasteland. Regels zullen zo strikt mogelijk worden gehandhaafd. Andersom zal dat waarschijnlijk niet het geval zijn.

Wanneer Brussel niet akkoord gaat met uitstel bestaat de kans dat de Britten artikel-50 moeten intrekken, daar een No Deal wettelijk niet toegestaan is. Het zou betekenen dat de geldverslindende voorbereidingen zowel in Londen als Brussel, voor niets zijn geweest.