Volgt straks de ene dictator de andere op?
De Zimbabwaanse regeringspartij ZANU-PF heeft Robert Mugabe vervangen als partijleider door Emmerson Mnangagwa, die op 6 november door Mugabe werd ontslagen als vicepresident. Dat ontslag werd gevolgd door een militaire ingreep in Zimbabwe, waarbij Mugabe onder huisarrest werd geplaatst.
Mugabes verwijdering als partijleider van de regeringspartij ZANU-PF is de jongste ontwikkeling in de langgerekte val van de 93-jarige als president van het land. De druk om 'vrijwillig' terug te treden als president wordt verder vergroot, nadat zaterdag al tienduizenden Zimbabwanen de straat op waren gegaan om zijn vertrek te eisen. Mugabe kreeg te horen dat hij tot vandaag heeft om afstand te doen van het presidentschap. Anders zal het parlement een afzettingsprocedure tegen hem beginnen.
Al met al lijken de kansen steeds groter te worden voor Emmerson Mnangagwa om de volgende leider te worden van Zimbabwe, na 37 jaar Mugabe. Regeringspartij ZANU-PF, waarvan Mnangagwa nu dus de voorzitter wordt, houdt mogelijk volgende maand een congres waar een kandidaat kan worden aangewezen voor de algemene verkiezingen in Zimbabwe die gepland staan voor 2018.
Mnangagwa's verblijfplaats was gisteren overigens nog steeds niet publiek bekend. Hij ontvluchtte Zimbabwe na zijn ontslag als vicepresident op 6 november. Hij zou wel in contact zijn gebleven met het leger.
David Coltart, een oppositieveteraan, waarschuwt voor een nieuw bewind onder controle van het leger. Dat duwt weliswaar Mugabe naar de uitgang, maar kopstukken van datzelfde leger werkten jarenlang samen met Mugabe, onderstreepte Coltart in een verklaring. Nu het leger zijn eigen voorkeurskandidaat in het presidentieel paleis lijkt te krijgen - lees: Emmerson Mnangagwa - dreigt het gevaar dat de militaire top hem op de hoogste machtspositie zal handhaven "ongeacht wat het electoraat wil", aldus Coltart. Hij noemde de euforie van afgelopen zaterdag onder Zimbabwanen "misplaatst".
Emmerson Mnangagwa orkestreerde jarenlang geweld namens het bewind van Mugabe. In 2000 al schreef de Amerikaanse ambassadeur in Zimbabwe in een ambtsbericht aan Washington dat Mnangagwa als eventuele president "net zo dictatoriaal kan blijken te zijn als Mugabe".
De speciale zitting gisteren van het bestuurscomité van ZANU-PF in de hoofdstad Harare vond plaats onder het toeziend oog van militairen. Op de parkeerplaats van het partijkantoor was een pantserwagen te zien. De voorzitter van de zitting, minister van Binnenlandse Zaken Obert Mpofu, sprak voor aanvang van "een historische bijeenkomst die een nieuw tijdperk zal markeren, niet alleen voor ons land maar ook voor de partij".
Mpofu zei dat de partijbestuurders bijeenkwamen "met pijn in het hart omdat Mugabes vrouw en haar nauwe medestanders misbruik hebben gemaakt van zijn tere gesteldheid". Het refrein van het leger is dat de hoogbejaarde Mugabe bespeeld is door zijn 41 jaar jongere echtgenote. Grace zou haar man willen opvolgen en hem hebben aangespoord om zich te ontdoen van Emmerson Mnangagwa.
Slaapkamer-coup
Zimbabwanen noemen Grace Mugabes pogingen om haar man op te volgen spottend een mislukte "slaapkamer-coup". De macht is "niet seksueel overdraagbaar", valt er te lezen op plakkaten. Gisteren royeerde ZANU-PF Grace Mugabe voor het leven als voorzitter van de vrouwenafdeling van de partij.