Kijk eens in het hoofd van DE PSYCHOLOOG

Iedereen heeft steeds het recht om zijn medisch dossier in te kijken, maar de persoonlijke notities van de arts blijven geheim. Wat psychiaters of psychologen zitten te noteren tijdens een gesprek en wat daarna niet in het dossier belandt, komen patiënten dus niet te weten.

In de Verenigde Staten zijn steeds meer artsen ervoor te vinden om hun notities door te spelen. In het Beth Israel Deaconess Medical Center doen 700 patiënten mee aan een experiment waarbij ze enkele dagen nu hun doktersbezoek de aantekeningen kunnen doornemen. Vervolgens wordt gekeken of dit al dan niet een positieve invloed heeft.

"We zorgen voor een revolutie", zegt dokter Tom Delbanco, professor geneeskunde aan Harvard aan The New York Times. Hij is een groot voorstander van de praktijk. Het experiment groeide uit het project OpenNotes, een programma van Delbanco waarbij artsen van drie instituties hun notities deelden met 22.000 projecten. Een studie uit 2011 toonde hoe de patiënten hier positief op reageerden, meer betrokken raakten bij hun therapie en hoe het vertrouwen tussen therapeut en patiënt toenam.

Vertrouwensband

Al is er ook kritiek. Sommige experts vrezen dat het lezen van de nota's angst kan oproepen er ertoe kan leiden dat patiënten de behandeling stopzetten. Bovendien is het maar zeer de vraag wat er kan gebeuren als die notities via sociale media bij het grote publiek geraken.

De Amerikaanse psychologe Peggy Kriss is een hevige fan van het systeem. Via een beveiligde site kunnen haar patiënten al meer dan twee jaar alle notities en opmerkingen vinden. Wie wil, kan de informatie zelfs meteen delen met vrienden of familie. "Ik merk dat het mijn patiënten houvast biedt tussen twee sessies door. In die nota's staan zelden verrassingen. Het zijn allemaal dingen waar we het over hebben gehad", legt ze uit aan de telefoon. "In feite schrijven we notities grotendeels samen."

Koen Lowet van de Belgische Federatie van Psychologen ziet er geen graten in om notities aan patiënten te tonen. "Als er tenminste uitleg bij gegeven wordt", zegt hij. "Het is niet de bedoeling dat iemand opeens 'autist?' op een papier ziet blinken."

Lowet werkt voornamelijk met kinderen en jongeren. Die vragen hem nu al vaak op de man af wat hij daar precies aan het neerpennen is. "En dan toon ik dat gewoon. Ik leg dan meteen uit wat ik met bepaalde woorden of zinnen bedoel. Op die manier kun je de vertrouwensband tussen psycholoog en patiënt vergroten."

Inzagerecht

Psychiater Joris Vandenberghe (Universitair Psychiatrisch Centrum KU Leuven) ziet niet meteen een noodzaak om zijn persoonlijke notities te delen. "Persoonlijke notities: dat is iets heel specifiek. Als een patiënt bijvoorbeeld iemand verloren heeft en ik vind dat moeilijk omdat ik zelf net een verlies heb moeten verwerken, dan komt dat in een persoonlijke nota. Alle andere notities, overwegingen of commentaar komen in het dossier van de patiënt. En dat mag die sowieso inkijken, want dat staat zo in de wet patiëntenrechten. Negenennegentig procent van wat genoteerd wordt, valt onder het inzagerecht."

Iets wat overigens steeds meer gebeurt. "Een goede zaak", meent Vandenberghe. "Die evolutie heeft ervoor gezorgd dat we op een andere manier zijn gaan schrijven. Nu we weten dat de patiënt kan meelezen, proberen we het zo helder mogelijk te houden."

Alles online zwieren, ziet Vandenberghe niet zitten. "Ik geloof meer in een model waarin je de dingen samen bekijkt. Het is belangrijk om met de patiënt in dialoog te gaan. Zet de patiënt mee aan tafel, niet alleen om zijn dossier te bekijken, maar ook om de behandeling samen te bepalen."