Paus belooft pedofilieslachtoffers hulp

De paus zei dat priesters die riskeren om jongeren te misbruiken ‘uitgesloten moeten worden van elke mogelijkheid om toegang te krijgen tot jonge mensen’, maar bestempelde tegelijk pedofilie als ‘een ziekte’.

Paus Benedictus XVI sloeg gisteren al een mea culpa voor zijn vliegtuig landde op de luchthaven van Edinburgh. Aan Britse verslaggevers aan boord, waaronder de BBC, verklaarde hij, soms met opvallend schorre stem, dat de talrijke onthullingen over seksueel misbruik door priesters bij hem een “grote persoonlijke schok” en “persoonlijk verdriet” hadden veroorzaakt.

“Het is moeilijk te begrijpen hoe deze perversie van het priesterschap mogelijk was”, antwoordde hij tijdens een strak geregisseerde briefing op vragen die de journalisten reeds voordien moesten indienen. Over recente dossiers, die zonder een land te noemen duidelijk verwezen naar de onthullingen over het misbruik door Belgisch kerkpersoneel, zei hij “met verdriet” te hebben kennisgenomen. “Verdriet ook omdat de kerkautoriteiten niet voldoende waakzaam waren, onvoldoende snel en vastberaden in het nemen van maatregelen.”

Zonder in details te treden over de praktische uitwerking beloofde hij pedofilieslachtoffers van rooms-katholieke priesters “materiële, psychologische en spirituele hulp”. Ook hoopte hij dat de slachtoffers “hun geloof in de boodschap van Christus zouden herontdekken”. De vele pedofilieschandalen dwingen de kerk volgens hem tot een moment van “boetedoening en nederigheid”.

Benedictus XVI beloofde andere kinderen te zullen beschermen tegen gevaarlijke priesters. De paus zei dat priesters die riskeren om jongeren te misbruiken “uitgesloten moeten worden van elke mogelijkheid om toegang te krijgen tot jonge mensen, omdat we weten dat dit een ziekte is, en vrije wil niet werkt als er een ziekte is”. Daarop vervolgde hij dat we “deze mensen tegen zichzelf moeten beschermen”.

Het is volgens Vaticaanbronnen, die de BBC aanhaalde, niet de eerste keer dat de paus pedofilie omschreef als een ‘ziekte’. Bewust van deze omstreden, want eerder verontschuldigende, stellingname werd er door een woordvoerder benadrukt dat de paus kindermisbruik in het verleden ook al een “zonde” en een “misdaad” noemde. De paus vroeg zich verder af hoe het mogelijk is dat priesters die gedurende jaren een opleiding kregen om pastoor te worden in een dergelijke situatie verzeilden, maar ging verder niet in op deze door hemzelf gestelde vraag.

“Seksueel misbruik bij kinderen is in Groot-Brittannië altijd al een misdrijf geweest, ongeacht de oorzaken”, zo reageerde de Britse vereniging van Overlevenden van Seksueel Misbruik in de Kerk. “De kerk heeft zedendelinquenten steevast onderdak gegeven en zo het misbruik van meer kinderen mogelijk gemaakt.”

De paus zal tijdens zijn bezoek aan Groot-Brittannië, dat nog tot zondag duurt, Britse pedofilieslachtoffers van priesters ontmoeten. Eerder deed hij dat ook al in de VS, Australië en Malta. Omwille van hun privacy zal het Vaticaan de plaats en het tijdstip geheimhouden. De Engelse bisschoppen kregen wel felicitaties omdat ze strenge maatregelen hadden genomen om met het probleem om te gaan.

Duizenden mensen keken gisteren toe hoe de paus door de Schotse hoofdstad reed, maar veel gelovigen reageerden ontstemd omdat hij aanvankelijk in een konvooi met geblindeerde ramen reed. Pas later nam hij plaats in de pausmobiel. Er vonden ook enkele protestacties plaats omdat de kerk niet genoeg deed tegen kindermisbruik. Onder meer een groep Amerikanen ondernam de reis om van de paus luidkeels genoegdoening te eisen. Ook de holebibeweging demonstreert tijdens het bezoek uit protest tegen de homofobe houding van de kerk.

Gevraagd naar de protesten antwoordde de paus eerder dat het Verenigd Koninkrijk een “grote geschiedenis van antikatholicisme” heeft, maar evenzeer “een grote geschiedenis van tolerantie”.

‘Atheïstisch extremisme’

Na zijn ontmoeting met koningin Elizabeth in Holyrood House, haar officiële residentie in Schotland, zei de paus dat hij tijdens zijn staatsbezoek de Britten “een hand van vriendschap” wou reiken. Maar in zijn openingstoespraak waarschuwde hij de Britten niettemin voor “agressieve secularisatie” en “atheïstisch extremisme”, waarbij de paus een parallel trok met het nazisme uit de Tweede Wereldoorlog. “Als we terugkijken naar de lessen van het atheïstisch extremisme van de 20ste eeuw, mogen we nooit vergeten hoe de uitsluiting van God, religie en deugdzaamheid uit het openbare leven uiteindelijk leidt tot een minderwaardige visie op de mens en de samenleving”, zei hij na eerst lof te hebben gehad “voor de Britse leiders die opstonden tegen de nazitirannie die probeerde God uit de samenleving te bannen”.

Meteen kwam er kritiek van de British Humanist Association, die de vergelijking “smadelijk” noemde voor niet-gelovigen. “De notie dat het atheïsme van de nazi’s tot hun extremistische en hatelijke standpunten leidde, of dat zoiets intolerantie in het Groot-Brittannië van vandaag zou voeden, is een vreselijke belediging voor wie niet in God gelooft.”

Voor het bezoek van de paus was al controverse ontstaan over een van zijn medewerkers die de Britse geseculariseerde samenleving vergeleken had met een derdewereldland. De uitspraak zorgde voor furore in de Britse media en dwong kardinaal Walter Kasper “om gezondheidsredenen” af te zeggen voor het bezoek. De paus riep gisteren dezelfde Britse media belerend op stil te staan bij hun “globale macht” en zich “verantwoordelijk” te gedragen. “Omdat hun opinies zo’n breed publiek bereiken, hebben de Britse media een grotere verantwoordelijkheid dan de meesten en een grotere gelegenheid om de vrede tussen naties te promoten.”

Conservatieve preek

De ontmoeting met de Britse koningin was tegelijk een ontmoeting tussen twee religieuze leiders, aangezien de monarch in Groot-Brittannië ook het hoofd is van de anglicaanse kerk. De belangrijkste thema’s van het bezoek zijn de gespannen relatie met de anglicaanse kerk en de zaligverklaring zondag van kardinaal John Henry Newman, een anglicaan die zich in 1845 tot de katholieke kerk bekeerde. De Queen noemde het bezoek een gelegenheid om de relaties tussen het katholicisme en de kerken van Engeland en Schotland te verdiepen. Ze prees ook de “bijzondere bijdrage” van de katholieke kerk om wereldwijd de armsten en meest kwetsbaren te helpen.

De paus droeg gisterenavond voor een geschatte 65.000 gelovigen een openluchtmis op in het Bellahouston Park van Glasgow, voorafgegaan door een muziekoptreden van Britain’s Got Talent-ster Susan Boyle. De Schotse kerk gaf schoorvoetend toe dat de ticketverkoop tegenviel, omdat er op 100.000 gelovigen was gerekend. In zijn preek kregen ze een ultraconservatieve kerkvader te horen. “Er zijn veel verleidingen waaraan u dagelijks moet weerstaan - drugs, geld, seks, pornografie, alcohol - waarvan de wereld u vertelt dat ze u geluk brengen. Maar deze zaken zijn vernietigend en verdelend.”

Voor dit staatsbezoek zal de Britse belastingbetaler een bedrag moeten ophoesten van 12 tot 14 miljoen euro, naast de 1,8 miljoen euro kosten voor de beveiliging.