Direct naar artikelinhoud

Saoedi-Arabië, een adder aan onze borst

Jef Lambrecht is journalist. Hij schreef over de Arabische Lente: De Arabische revolutie (2011), De Arabische cocktail (2013) en IS (2015).

Het boosaardig Saoedisch Imperium is de echte vijand van het Westen, schreef The Independent eerder deze week. We slaan alarm over Noord-Korea, de territoriale ambities van Poetin en IS maar bovenaan dat lijstje hoort volgens de Britse krant Saoedi-Arabië dat minstens zo kwaadaardig, genadeloos, machtig en gevaarlijk is. Het propageert haat en minacht de mensenrechten. Het koninkrijk dat om de twee dagen iemand executeert (het is voorwerp van discussie of IS 'beter' doet) is nu voorzitter van de Mensenrechtenraad van de VN die voor de wereld bepaalt wat mensenrechten zijn en rapporteert over schendingen. Nu de stroper boswachter is kan men er gif op innemen dat heiligschennis een prioriteit wordt. Wanneer echter 769 pelgrims worden dood getrapt en 111 worden verpletterd door een omvallende kraan op de grote moskee van Mekka, is dat Gods wil.

Saoedi-Arabië neemt geen vluchtelingen op uit de nabijgelegen Arabische broederlanden Syrië en Irak. De andere Golf-monarchieën evenmin. Wel heeft koning Salman aan Duitsland aangeboden 200 moskeeën te bouwen voor de toestromende massa. De leer die er wordt verkondigd is berucht maar het kot zou te klein zijn mocht Angela Merkel een christelijk gebedshuis willen optrekken in de Saoedische woestijn.

Saoedi-Arabië voert sinds de Islamitische Revolutie van 1979 bij erfvijand Iran, zijn eigen strijd om de geesten en de harten van de moslims wereldwijd. Waar de ayatollahs alleen de sjiieten bereikten bestond de markt voor de Saoedi's uit de 85 tot 90 procent moslims die soennieten zijn. Om het leiderschap van de moslimwereld op te eisen financiert Saoedi-Arabië al bijna een halve eeuw de verspreiding van zijn schijnheilige lezing van de islam, het puriteins en formalistisch wahabisme, met de draconische straffen waar ook IS van houdt. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat de monarchie gegijzeld wordt door de geestelijkheid die haar legitimeert. Onvrede van de reactionaire clerus wordt afgekocht met toegevingen, sociale onrust met bergen geld. Voor de interne spanningen wordt een uitlaatklep gezocht in de uitzichtloze oorlog in Jemen of de opstand in Syrië die honderden jonge Saoedi's aanzoog. Al Qaida, IS, Boko Haram, Shabaab en tal van andere terreurorganisaties en fanatieke groepen zijn uitwassen van de Saoedische bekeringsijver, ook al dromen ze ervan het koninkrijk op te peuzelen.

De koopzieke monarchie shopt alles wat in de wapenwinkel ligt. Dat vertegenwoordigt veel geld en veel werkgelegenheid. Ze koopt macht en invloed en heeft een dikke vinger in de economische, financiële en politieke pap. Dat is al jaren zo en derhalve worden al jaren de ogen gesloten. President Bush, vriend en beschermer van de Saoedi's, verrast door de aanslagen van 11 september gepleegd door in hoofdzaak Saoedi's, hield de vriendschap met Riyad overeind en censureerde passages met vermoedelijk belastend materiaal in het onderzoeksrapport. De families van de slachtoffers probeerden Saoedi-Arabië tot een schadevergoeding te dwingen maar de rechter wees hun eis deze week nog af.

Wie een onvertogen woord zegt over de Saoedische strafwet zal het geweten hebben. Dat ondervond de Zweedse minister van Buitenlandse Zaken Margot Wallström. Toen ze dit voorjaar in het parlement uithaalde tegen de 'middeleeuwse' lijfstraffen en de behandeling van vrouwen in het koninkrijk werd haar uitnodiging ingetrokken om de Arabische Liga toe te spreken en de Saoedische ambassadeur teruggeroepen. Nadat vervolgens een wapendeal werd geschrapt met de belangrijkste klant van de Zweedse defensie-industrie buiten Europa, kregen de Zweedse zakenlui geen visa meer. Wallström oogstte veel sympathie maar het is wachten op vergelijkbare moed in het Europa dat de geldbuidel meer bemint dan zijn waarden. Het kijkt de andere kant uit wanneer een tiener wordt gekruisigd. Ook de Duitse minister van Ontwikkelingssamenwerking Gerd Müller deed de zakenwereld beven toen hij twee jaar geleden Qatar aanwees als financier van IS. Oproepen om te breken met dit soort regimes doet men niet ongestraft.

De nieuwe koning Salman voelt zich omsingeld. Hij wordt uitgedaagd door een niet nader genoemde prins van de volgende generatie die een einde wil van de autocratische besluitvorming en desnoods de afzetting van de vorst. De koning heeft zeer diepe zakken maar de lage olieprijs die door hem en zijn voorganger is gewild, laat zich voelen. De olie moet dubbel zo duur zijn voor een begroting in evenwicht. Na de wereld te hebben overspoeld vloeien de oliedollars nu terug. Nafeez Ahmed, een toonaangevend Brits-Arabisch journalist, voorspelt op de nieuwssite Middle East Eye die de prinselijke brief uitbracht, de collaps van het koninkrijk in de komende jaren. Het Westen knikt plichtmatig wanneer Riyad stelt dat Assad moet opstappen of worden verdreven door de 'gematigde oppositie' die men vruchteloos zoekt. Om elkaar niet voor de voeten te lopen in Syrië hebben Washington en Moskou alvast communicatielijnen geopend.