Een bibliotheek voor de toekomst
Hoewel de bekende Canadese auteur Margaret Atwood momenteel naarstig aan het schrijven is aan haar nieuwe boek, zullen we het niet te lezen krijgen wanneer het, in mei 2015, af is. Publicatiedatum: het jaar 2114.
Atwood schrijft haar boek in het kader van de Future Library, een kunstproject van de Schotse Katie Paterson. De winnares van de Man Booker prize is voor Paterson de gedroomde auteur om het project af te trappen. "Ze is een visionaire schrijfster", aldus de kunstenares. "Ideaal voor dit project voor de toekomst."
Afgelopen zomer plantte Paterson duizend bomen in Nordmarka, bij Oslo. Een eeuw lang krijgt het bos de tijd om te groeien. In die eeuw wordt elk jaar een schrijver uitgenodigd om een tekst te schrijven voor het project. In 2114 worden de bomen gekapt en gebruikt om de honderd boeken die tegen dan geschreven zijn te drukken. "Veel van de schrijvers die aan dit project zullen deelnemen, zijn nu nog niet geboren. Waanzinnig is dat."
Paterson: "Er zijn uiteraard veel vragen. Hoe zal de technologie er over honderd jaar uitzien? Zal het geprinte boek nog bestaan?" Om er zeker van te zijn dat de boeken in 2114 op papier gedrukt kunnen worden, voorziet ze in haar project ook een drukpers die honderd jaar bewaard moet worden.
"Honderd jaar is in kosmische termen uiteraard niet veel. Maar op een menselijke tijdlijn is honderd jaar des te confronterender: het is te ver af om zelf mee te maken, maar dichtbij genoeg om je ertoe te verhouden."
Atwood vindt het alvast een prachtidee: "Het neemt je terug naar die fase in je kindertijd waarin je doosjes vol prullen begroef in je achtertuin in de hoop dat iemand in de verre toekomst ze zou opgraven. Op eenzelfde manier is dit project erg optimistisch: Paterson gaat ervan uit dat er over honderd jaar mensen zullen zijn die nog steeds lezen. Ze hoopt er bovendien op dat ze geïnteresseerd zullen zijn om deze tijdcapsule te openen. Communiceren over de tijd heen, dat is sowieso wat boeken doen. Alleen wordt die eigenschap hier extra belicht."
Dat haar boek tijdens haar leven niet gelezen zal worden, kan haar niet deren. "Het is net een plezier om er niet te hoeven zijn op het moment dat je werk beoordeeld wordt. Als een boek goede kritieken krijgt, strijkt de uitgever de eer op. Krijgt het slechte kritieken, dan is het allemaal jouw schuld."
Deze Future Library is een gigantisch 'work in progress', waar niemand van ons ooit het resultaat van zal zien. Onze kinderen, of misschien zelfs kleinkinderen, zullen de eerste generatie zijn die Atwoods boek kan openen.
Maar in tussentijd kunnen we wel iéts bekijken. In 2018 wordt in Bjørvika, Oslo de Deichmanske Public Library geopend. Daarin ontwerpt de kunstenares een kamer, met hout uit haar woud, waar de manuscripten tentoongesteld worden. Paterson: "De manuscripten worden getoond, maar je kunt ze niet lezen. Je krijgt de auteur en de titel van het boek te zien, al de rest bestaat enkel in je verbeelding."