Open Vld moet gouverneur slikken

Vlaams minister-president Kris Peeters (CD&V) reist vandaag net zoals premier Elio Di Rupo (PS) af naar het Zwitserse Davos. Beide regeringsleiders hebben afgesproken om daar, in de marge van het World Economic Forum, de impasse rond de nieuwe gouverneur van Oost-Vlaanderen te bespreken. Open Vld weigert binnen de federale regering de voordracht van de Vlaamse regering van Jan Briers, de kandidaat van N-VA, goed te keuren. Zonder het akkoord is er geen opvolger voor André Denys (Open Vld) die per 1 februari met pensioen gaat.

Open vacature

Maar Peeters heeft nog andere ijzers in het vuur. Tijdens een voor de gelegenheid erg druk bijgewoonde commissie Binnenlands Bestuur maakte de minister-president een opening in de richting van de liberalen. De minister-president stelt voor om de selectieprocedure in de toekomst aan te passen. Daarvoor legt hij twee pistes op tafel: ofwel kan een gouverneur aangesteld worden naar analogie van de procedure voor een burgemeester, ofwel naar analogie met die van een Europees commissaris.

In het eerste geval zou het aan de meerderheid in de provincieraad zijn om een nieuwe gouverneur aan te duiden, waardoor die automatisch democratisch gedragen wordt. Het gouverneurschap wordt dan een mandaat voor de duur van de legislatuur. In het tweede geval draagt het Vlaams parlement nog steeds een kandidaat-gouverneur voor, maar heeft het parlement na hoorzittingen het laatste woord. De voorstellen zijn persoonlijke overwegingen die nog niet afgetoetst zijn binnen de Vlaamse regering, benadrukte Peeters.

Marino Keulen (Open Vld) had in de commissie even ervoor zelf een pleidooi gehouden om een nieuwe procedure te organiseren. Een open vacature moest dat worden, aldus Keulen. Maar Peeters sluit uit dat een nieuwe procedure al voor deze keer zal zijn. "We gaan niet halsoverkop ingrijpen op wat nu voor ons ligt", aldus de minister-president.

Bij Open Vld wordt er desalniettemin enthousiast gereageerd. "We kunnen die opening van de minister-president ten zeerste appreciëren", luidt het binnen de partij. Dat een vernieuwde procedure pas voor een volgende benoeming zal gelden, wordt weggewuifd. "Dit is een opening, hierover kunnen we praten."

Veel keuze heeft Open Vld ook niet. Stemmen ze tegen volgende week niet in met de benoeming van Briers, dan komt er een noodscenario op gang. En dat kan wel eens heel erg in het nadeel van de liberalen spelen. Moet een gouverneur tijdelijk vervangen worden, dan gebeurt dat door een van de arrondissementscommissarissen of een hoge ambtenaar. Maar bij een langdurige vervanging is het aan de Vlaamse regering om - zonder dat daarvoor de toestemming van de federale collega's vereist is - een invaller aan te duiden. Dat kan om het even wie zijn. "Jan Briers zelf, bijvoorbeeld", luidt het binnen de Vlaamse regering.

Schijnheilig

Dat Briers wellicht toch de nieuwe gouverneur van Oost-Vlaanderen wordt, neemt niet weg dat de meeste partijen het er helemaal mee gehad hebben dat N-VA Jan Briers neerzet als een onafhankelijke kandidaat. Wanneer N-VA-fractieleider Matthias Diependaele tegen het einde van het debat nog eens benadrukt dat Briers geen N-VA-gouverneur zal zijn, verliest ouderdomsdeken Eric Van Rompuy (CD&V) de pedalen. "Ik neem dat niet! U bent de moreel betere, u bent de moreel superieure. En wij zijn de traditionele partijen die politiseren. Maar u staat daar allemaal boven. Wij nemen dat niet!", raast Van Rompuy.

De CD&V'er is niet de enige die het wel gehad heeft met de "onafhankelijke kandidaat van N-VA", zoals LDD-fractieleider Lode Vereeck cynisch opmerkt. "Veel zotter kan het niet worden." "Schijnheilig", meent ook Open Vld'er Marc Vanden Bussche. Bart Caron (Groen) gaat zelfs zover om te stellen dat geen partijkaart hebben helemaal geen garantie is op neutraliteit. "Men zou zelfs kunnen zeggen dat de familie Briers Vlaams nog steeds met -sch schrijft achteraan", aldus Caron.

Vlaams Belang, Groen en LDD vinden wel dat een echt objectief geselecteerde kandidaat een goed idee zou zijn. Zij pleiten voor duidelijke criteria en procedures. Maar de meningen over de voorstellen van Peeters lopen uiteen.