Drones zijn not done in België

Veel regen en koude in het verschiet, een cocoonweekend staat voor de deur. De online impulsaankoop van een betere dvd-reeks dringt zich op. Die wordt een paar uur later netjes op je terras afgeleverd. Door een drone. Binnen vijf jaar moet het mogelijk zijn, verzekert Amazonbaas Bezos.

"Het zal werken, het zal gebeuren en het gaat heel leuk worden", verklaarde Jeff Bezos zondagavond in het Amerikaanse tv-programma 60 Minutes. Volgens de topondernemer is Amazon de nieuwe bezorgmogelijkheid met kleine, onbemande vliegtuigjes nu al aan het testen. De Octocopters, want zo heten de toekomstige leveranciers van de nieuwe Prime Air service, kunnen pakketjes tot 2,3 kilo afleveren in een straal van ruim 16 kilometer rondom een Amazondistributiecentrum.

Gecrasht

Ook al zijn er in ons land al heel wat kleine kmo's actief met drones (zie kader), toch is de grootschalige commerciële exploitatie ervan nog verre van toekomstmuziek, zegt Thomas De Spiegelaere van het Directoraat-Generaal Luchtvaart van de FOD Mobiliteit en Vervoer. Bij gebrek aan een juridisch kader opereren de meeste van die bedrijfjes vandaag de dag in de rand van de illegaliteit. Er stellen zich ook een aantal prangende vragen op het gebied van veiligheid en privacy.

"Strikt juridisch is het vandaag verboden om met een drone te vliegen in België", legt De Spiegelaere uit. "Luchtvaartarbeid met ongepiloteerde toestellen kan en mag niet. Enkel voor try-outs en zaken van openbaar nut mag het. In bepaalde procedures kunnen we een uitzondering maken, zoals ten tijde van de treinramp in Wetteren. Toen werd er gebruik gemaakt van drones om de schade vanuit de lucht op te meten." De Spiegelaere ziet ook problemen met de zogenaamde no-flyzones rond de luchthavens in Zaventem en Charleroi. Ook boven de haven van Antwerpen heerst een vliegverbod. "Dat is dichtbevolkt gebied, waar die vliegtuigjes niet mogen komen."

Een Koninklijk Besluit dat het gebruik van het luchtruim door de zogenaamde UAVS's (Unmanned Aerial Vehicle) beter moet regelen, is zopas afgeleverd door het DG Luchtvaart. "De administratieve procedure is rond, nu moet het nog de politieke weg afleggen", zegt De Spiegelaere. Verwacht wordt dat het KB in de loop van 2014 van kracht gaat.

Ook op Europees niveau staat de regelgeving nog in kinderschoenen. Deze zomer werd een eerste roadmap aan de Europese Commissie overhandigd om de integratie van commerciële en militaire drones in het Europese luchtruim te coördineren. Concrete wetgeving wordt niet voor 2020 verwacht. Want ook in de burgerluchtvaart zijn de veiligheidsrisico's met de onbemande vliegtuigjes niet min. Bondskanselier Angela Merkel mocht in september nog meemaken hoe een drone crashte, net naast het podium waar ze een toespraak hield.

Wat met privacy?

Veiligheid is inderdaad ook nog een groot struikelblok, beaamt Mario Fleurinck. De CEO van het Limburgse 3D-printbedrijf Melotte speelt al langer met het idee om drones in te schakelen in zijn distributienet. Hij is een echte believer. "België slaagt er niet in infrastructuur te voorzien die ons toelaat aan aanvaardbare kosten te distribueren. Luchthavens zijn de havens van het verleden. De distributiecentra van de toekomst zullen naast de no-flyzones liggen. De grote vraag nu is hoe je een veilige infrastructuur kunt uitbouwen om drones veilig van punt tot punt te laten vliegen, zonder de bevolking in gevaar te brengen."

Ook de bescherming van de private levenssfeer is een heikel punt. In hoeverre willen we, kunnen we en moeten we een drone op ons erf tolereren? Volgens VUB-onderzoeker Mathias Vermeulen van het Center for Law, Science, Technology & Society Studies (LSTS) stellen drones die enkel voor transport gebruikt worden niet onmiddellijk het grote probleem, wel het ontbrekende Belgische en Europese juridische kader. "De grootste algemene uitdaging is de veilige integratie van drones in het luchtruim. Nog een pak ingewikkelder wordt het als die tuigjes uitgerust zijn met een camera. De vuistregel van de privacywetgeving stelt dat je geen beelden mag maken en verspreiden van iemand zonder toestemming. Momenteel functioneren al die bestaande bedrijfjes dus in een grijze zone."