'We dwalen af'

Beste Lieven Van Gils, beste redactie van Reyers laat,

Elke dag weer geeft Reyers laat mij een rustige inkijk in onderwerpen die onze samenleving beroeren. Het programma stilt mijn honger naar achtergrond, debat, opinie en nuance steeds weer met verve. Maar maandag na de aflevering over het schietincident in Brussel bleef ik achter met een dubbel gevoel: van verontwaardiging en teleurstelling. Verontwaardiging omdat het zinloos geweld gereduceerd werd tot een aanval op de 'kutmarokkanen' uit Molenbeek. Teleurstelling omdat het debat over Brussel nogmaals eindigde in een stigmatiserend non-debat dat alle clichés over mijn stad bevestigde.

Nochtans begon Reyers laat met een pertinent filmpje. Drie ketjes kwamen aan het woord. Eentje vroeg om netheid, een ander om veiligheid, en een laatste kind wou geen drugs meer in onze straten en meer politie. Toeval of niet, maar het waren alle drie gekleurde kinderen, geboren en getogen in Brussel.

Ik had gehoopt dat de uitzending dan ook zou gaan over wat zinloos geweld met een mens doen kan, over de afkeer van onze samenleving voor zulke laffe daden en over de dromen en wensen van die drie kinderen. In de plaats daarvan werden we getrakteerd op volgende termen: vreemdelingen, terrorisme, extremisme, Roemenen en Bulgaren, kutmarokkanen, allochtonen, en flauwe sociale projectjes voor een Marokkaan achter nen comptoir in de culturele sector. En ja, het ging over de liefde voor Brussel maar veel meer ging het over het uitspuwen van onze stad. Terecht werd ingegaan op maatschappelijke uitdagingen zoals diefstal, gaybashing en geweld waar Brussel zoals elke grootstad mee kampt. Maar op het moment dat de daders van het incident nog niet gevat zijn en we niet weten welke identiteit ze hebben, ging men er in de studio van uit dat het wel moet gaan om jonge Marokkaanse mannen zonder toekomstperspectief uit Molenbeek.

De conclusie was duidelijk: het integratiebeleid heeft gefaald. Reductio ad absurdum. Het werd een non-debat waarbij alle clichés en boutades passeerden en alles op een hoopje werd gegooid. Een figuurlijke kogel in de rug van alle jongeren in Brussel. Meer dan eens dacht ik wat u op het einde ook letterlijk zei, Lieven: "We dwalen af."

Laat me duidelijk zijn, het incident van vorige week is afschuwelijk, onaanvaardbaar en verwerpelijk. Even laf en zinloos als de moord op Luna en Oulematou in Antwerpen of Shana en Kevin in Limburg. Werd op dat moment Limburg of Antwerpen gereduceerd tot een neerknallende stad of provincie? Waarom gebeurt dit dan wel met Brussel?

Schoonheid in chaos

Brusselaars kankeren graag op hun stad. Zowat elke Brusselaar die ik ken, onderhoudt een haat-liefderelatie met zijn stad. Dat is eigen aan Brussel. Voor elk genot een ergernis, voor elke troef een handicap. Misschien is dat wel de grootste kwaliteit van Brussel, dé reden waarom ik zo aangetrokken word door deze stad: ze laat je nooit onberoerd. Ze blijft fascineren. The city you love to hate. Or you hate to love. Een dunne lijn.

Nergens kan schijn zo bedriegen als in Brussel. Twee mensen kunnen in dezelfde straat rondlopen, en een totaal verschillend Brussel zien. De ene ziet het Brussel van de schietpartij. Brussel als oord van verderf, als biotoop van een verloren generatie, als broeihaard van extremisme. De ander ziet het Brussel van de uitdagingen en kansen, van de schoonheid in de chaos.

Ik kan het hen niet eens kwalijk nemen, dat is nu eenmaal wat deze stad doet: ze kruipt onder je vel. Brussel is aanwezig, Brussel is vermoeiend. De stad vreet energie. Maar ze geeft ook energie. Er hangt voortdurend elektriciteit in de lucht, en ja, dan durft het al eens te knetteren wanneer de boel kortsluit. Zwart-witdenken is al te vaak een gemakkelijkheidsoplossing die voorbijgaat aan de complexiteit en het immense potentieel van Brussel. Een veel te simplistische benadering die we te vaak terugvinden in de berichtgeving rond Molenbeek of Kuregem in Anderlecht.

Vergeten wordt dat de stad ook altijd kon rekenen op mensen die het vertikken om zich neer te leggen bij de status quo. Dat zijn mensen die de veerkracht van Brussel belichamen. Met elke klap die de stad te verwerken krijgt, gooien onvermijdelijk heel wat Brusselaars de handdoek definitief in de ring. Maar er is ook een andere groep die er alleen maar extra verbeten van wordt. Extra gedreven om Brussel te boetseren naar hun beeld van de stad. Naar hun hoop voor de stad, en niet naar de clichés en de vooroordelen van anderen.

Laten we niet meer afdwalen alstublieft en samen stad maken.

Hartelijk,

Yamila