Toen Hitler nog die clown uit Wenen was

erlijn, 1929. Van de nazi's is nog geen sprake en de inflatie en beurskrach zullen op het einde van dat jaar het begin van een diepe crisis betekenen. In een overbevolkte metropool - er woonden toen een miljoen meer mensen in Berlijn dan nu - stapelen de contrasten zich op. De glamour aan de oppervlakte, veruiterlijkt in danszalen en decadente feesten, versus de verpauperde onderklasse die ijvert voor een beter leven. Prostitutie tiert welig en de georganiseerde misdaad spreidt haar tentakels uit. Ondertussen kent Duitsland met de Weimarrepubliek voor het eerst een echte democratie, maar de oude militaire elite waant zich nog niet verloren.

Tegen die fascinerende achtergrond van the roaring twenties vertelt Babylon Berlinhet verhaal van Gereon Rath, een politie-inspecteur die vanuit Keulen naar Berlijn gezonden wordt. Hij moet er een pornozaak onderzoeken, maar stoot al er snel op een veel groter corruptieschandaal waar allerlei vreemde machten aan het werk zijn. Na een aarzelende start ontpopt Babylon Berlin, gebaseerd op de boeken van de populaire Duitse schrijver Volker Kutscher, tot een boeiende serie.

Met een budget van 38 miljoen - bijna 2,5 miljoen euro per aflevering - claimt Babylon Berlinde duurste niet-Engelstalige reeks ooit te zijn. Het is in ieder geval fors als je vergelijkt met Vlaamse budgetten, waar een topreeks nog dik onder het miljoen euro per aflevering zit. Maar in vergelijking met de Amerikaanse topreeksen, waar een episode tot 10 miljoen euro kost, blijft het een peulschil.

Maar dat er niet op een eurocent gekeken moest worden voel je wel iedere dag op de set, zegt Volker Bruch, die de rol van Gereon Rath speelt, tijdens een interview in Berlijn. "Als je 's ochtends toekomt zie je die grote gebouwen en de vele figuranten. Maar als je speelt is er niet echt een verschil: je blijft zinnen zeggen voor een camera. De impact van het budget speelt zich vooral af in de achtergrond."

Slaaf

Die achtergrond zijn onder meer vier straten die nagebouwd zijn in de Babelbersbergstudio's. Of ook de kleren en schoenen die de cast draagt. "De costumier heeft alle linnen van honderd jaar geleden opgekocht die hij kon vinden", zegt Bruch, die eerder meespeelde in Unsere Mütter, unsere Väter. "Die schoenen waren ook net zoals ze ze toen droegen. Zo zwaar dat ik er in het begin spierpijn van kreeg, maar op het einde zaten ze als gegoten. Maar al die details helpen je wel als acteur: je staat anders, je loopt anders. Je verandert in iemand anders."

Maar het was niet de bedoeling om van Babylon Berlineen reeks te maken waar alles historisch gezien honderd procent klopt. "We wilden geen slaaf van de authenticiteit zijn", zegt Tom Tykwer, de regisseur van onder meer Lola rennten Cloud Atlas. Tykwer schreef en regisseerde Babylon Berlinsamen met Achim von Borries en Henk Handloegten.

"We wilden wel een plausibele representatie van onze visie op het Berlijn van toen. Architecturaal was alles fascinerend en mooi, maar uitdagender was de mix van mensen. Er was toen ook veel immigratie uit Oost-Europa en al die nieuwkomers mengden zich met de inwoners. Het creëerde chaos, het leven was intens. Onze ambitie was dat de kijker die energie zou voelen. De meeste films moeten het dan doen met twee shots van buiten en de rest wordt op een set opgenomen. Wij wilden dat je alles echt zou zien."

Opvallend: terwijl over de naziperiode honderden films en tv-series gemaakt zijn, is de Weimarrepubliek een stuk minder populair. Er is natuurlijk Berlin Alexanderplatz, de miniserie van Rainer Werner Fassbender naar het boek van Alfred Döblin, maar het aanbod is veel minder rijk. Maar dat zie je niet alleen in de Duitse film- en tv-geschiedenis, het is ook op school.

"Leraars skippen soms zelfs de Weimarrepubliek om meteen naar 1933 over te gaan", zegt Achim von Borries. "Anders zouden ze nooit alles over de naziperiode kunnen vertellen, is de redenering. Alleen kun je die periode, en bij uitbreiding zelfs de hedendaagse samenleving, niet snappen als je niet kijkt naar wat er toen gebeurd is." "In elke film of serie komen de nazi's opeens uit de lucht vallen", zegt Henk Handloegten. "Wij tonen waar de zaden van het nazisme liggen."

Al komen de nazi's nauwelijks aan bod in Babylon Berlin.Je ziet ze weleens, maar de aandacht gaat vooral naar de communisten. "De mensen waren daar toen ook meer mee bezig", zegt Von Borries. "Na de Russische revolutie dacht men dat het ook in Duitsland eerder die richting zou uitgaan." "Men nam Hitler lang ook niet serieus, en zeker niet in Berlijn", vult Handloegten aan. "Hij was een clown uit Wenen. Dat was fout, weten we allemaal nu. Maar men voelde gewoon niet wat eraan zat te komen, al werd op politiek niveau toen al de basis gelegd. Politieke en militaire krachten smeedden toen plannen om hun systeem terug te krijgen. Ze misten de keizer."

Parallel

De verleiding is groot om parallellen te trekken tussen het Berlijn van toen en het Duitsland - of bij uitbreiding: veel westerse landen - en nu. De interviews over Babylon Berlin vinden ook plaats enkele dagen na de verkiezingen in Duitsland, waar het extreemrechtse AfD 10 procent van de stemmen haalde en voor het eerst in het parlement gaat zitten.

Maar die parallellen trek je beter niet, zegt Achim Von Borries. "De geschiedenis herhaalt zich niet. Je kunt de rechtse partijen van nu niet vergelijken met de nazi's. Ik denk dus niet dat het zo'n bedreiging is." "Maar de mensen moeten wel wakker blijven" zegt Henk Handloegten. "In deze reeks vechten ze ook voor democratie, al betekende dat voor hen het neerschieten van demonstranten op 1 mei. Maar men was wel wakker."

Babylon Berlin, vanaf morgen op Telenet Play More.