'Zonder hulp red je het niet'
Een moeder (62) die haar mentaal gehandicapte dochter (28) wurgt omdat ze geen uitweg meer ziet. Dat tragische feit deed zich woensdag voor in Bornem. 'Ik heb begrip voor zo'n wanhoopsdaad', zegt Marc Van Gestel, zelf vader van een zwaar mentaal gehandicapt kind.
De feiten klinken onnoemelijk treurig. Een jonge vrouw lijdt aan het downsyndroom en wordt gewurgd door haar eigenste moeder. De moeder werd kort na de wanhoopsdaad door de hulpdiensten aangetroffen in een hoek van haar slaapkamer. Tjokvol pillen, sjaal om de nek. Een zelfmoordpoging is niet gelukt. De feiten heeft ze gisteren bekend aan de politie. De vrouw is opgepakt op verdenking van moord.
Tragedies als deze zijn, helaas, niet uniek.
Drie jaar geleden vermoordde een 68-jarige vrouw uit Rijmenam bij Mechelen haar 44-jarige zoon. Ook deze man leed aan het downsyndroom, ook bij deze vrouw mislukte de poging om vervolgens zelfmoord te plegen.
En dan was er nog, veel recenter, het verhaal van de Luikse verpleegster die in maart van dit jaar haar twee kinderen met een zware handicap vermoordde. Ook deze vrouw slaagde er niet in zichzelf van het leven te beroven. Vorige week werd ze vrijgelaten, in afwachting van haar proces.
Laatste uitweg
Marc Van Gestel, voorzitter van de vereniging van ouders met een gehandicapt kind (FOVIG vzw), stuurde gisteren een brief naar alle media, met de vraag of ze de moeder uit Bornem toch alstublieft niet aan de schandpaal zouden willen nagelen. "Geen enkele ouder kan toelaten dat een andere ouder zijn kinderen van het leven berooft om daarna zelf uit het leven te stappen", zo schreef Van Gestel. "Maar toch hebben wij alvast begrip en mededogen met haar daden. Het moet haar laatste uitweg uit haar verdriet zijn geweest."
Van Gestel weet waar hij over praat. Hij is de vader van Ann, een vrouw van dertig met een ernstige mentale handicap. "Natuurlijk heb ik met mijn dochter ook al veel mooie momenten beleefd", zegt Van Gestel. "Maar de mensen onderschatten hoe zwaar zo'n situatie op je gezin kan wegen. Zonder hulp van buitenaf red je het niet. Alleen is het vandaag allerminst vanzelfsprekend geworden om nog op die hulp te kunnen rekenen.
"Onze dochter verblijft al sinds haar negende in een internaat. Twintig jaar geleden was het vinden van zo'n opvangplaats veel makkelijker dan nu. Vandaag zitten we met lange wachttijden en moet je bewijzen dat je niet zonder die opvang kunt. Dat moet anders, vinden wij. Als je longkanker hebt, moet je toch ook niet bewijzen dat je die medische hulp nodig hebt?
"Ik ken de precieze situatie van de moeder in Bornem niet, en ik weet dus niet wat er exact in haar hoofd is omgegaan. Maar ongetwijfeld heeft ze gehandeld uit wanhoop. Het is als een brug die plots en compleet onverwacht instort. Jarenlang heeft ze zware gewichten gedragen, niemand zag een defect, tot ze plots bezwijkt onder het gewicht.
"Voor een ouder van een zwaar gehandicapt kind is isolement een groot gevaar. Terwijl dat kind de mensen juist met elkaar zou kunnen verbinden. Een wijs man heeft ooit eens gezegd dat kinderen met het downsyndroom door hun puurheid en spontaniteit een groot talent hebben om mensen met elkaar te verbinden. Jammer genoeg maken we te weinig gebruik van dat talent.
"Als samenleving kunnen we mensen met een gehandicapt kind maar op één manier helpen, en dat is door solidair te zijn. Een kind met een zware mentale handicap is een te zware last om alleen te dragen.
"Goede zorgverlening zou voor de hand moeten liggen, maar dat is vandaag helaas niet altijd het geval. Mijn gezin heeft het grote geluk gehad dat we altijd hebben kunnen rekenen op een instelling die we volledig vertrouwen en die voor mijn dochter ondertussen een tweede thuis is geworden. Als mij ooit iets overkomt, dan weet ik dat Ann niet aan haar lot overgelaten zal worden. Die gedachte maakt mijn leven draaglijk. Net als de gedachte dat mensen meer om elkaar geven dan we soms denken."
Verjaardagswensen
"Onlangs is mijn dochter dertig geworden. Omdat ze niet kan lezen, heb ik een oproep gedaan om verjaardagswensen voor haar in te spreken op voicemail. Mijn oproep haalde de lokale pers, met als resultaat dat meer dan 600 mensen iets voor haar ingesproken hebben. Het betekende heel veel voor haar, maar zeker ook voor mij. Want sinds die actie weet ik het heel zeker: er zullen ook mensen voor haar zorgen als ik er niet meer ben."