Ief Spincemaille toont videosculpturen en installaties in de Brakke Grond in Amsterdam

'Ik wil de achterkant van het beeld laten zien'

In De Brakke Grond in Amsterdam opende vorige week een solotentoonstelling van Ief Spincemaille. Zijn naam doet bij de meesten waarschijnlijk niet meteen een belletje rinkelen, maar de kans is groot dat u al iets van hem hebt gezien of gehoord. Hij maakte bijvoorbeeld de video's voor Guy Cassiers' Wolfskers en, onder leiding van Eric Sleichim, de soundtrack van Ivo Van Hoves Romeinse tragedies.

DOOR JOZEFIEN VAN BEEK

In de halfduistere exporuimte van De Brakke Grond kan de toeschouwer een parcours volgen van zes videosculpturen en installaties. De tentoonstelling heet Everything is art now, except you. You are only watching, een verwijzing naar de verhouding tussen kunst en de buitenwereld. "Een traditioneel schilderij hing in een museum aan de muur. De dikke lijst errond sloot de wereld volledig buiten", aldus Spincemaille. "Die kunstervaring is heel anders dan wat we nu kennen. De lijst is immers aan diggelen geslagen sinds Duchamp, waardoor de buitenwereld is binnengebroken in het schilderij. Anderzijds heeft de afbeelding in de huidige maatschappij zo'n sterke plaats ingenomen dat ze bijna een soort werkelijkheidswaarde heeft gekregen. Afbeeldingen komen in de buitenwereld terecht en omgekeerd is die buitenwereld in het beeld binnengedrongen. Zo ontstaat er een hybride werkelijkheid op de grens tussen echte en onechte dingen, afbeeldingen en het origineel."

Die schemerzone tussen fictie en werkelijkheid is het uitgangspunt van Spincemailles werk. Een goed voorbeeld daarvan is de installatie Is the great bear a lonely bear?, waarbij de toeschouwer op een ladder moet klimmen en zijn hoofd in een soort boomhut moet steken. Daar krijgt hij beelden te zien van wat er onder aan de ladder gebeurt. De toeschouwer ziet dus op een televisiescherm dingen die er in werkelijkheid niet zijn. Ook de andere installaties spelen met zulke dubieuze waarnemingen.

Bijna alle installaties zijn interactief. "De toeschouwer is essentieel. Wat ik maak is opgevat als een soort scène. Een belangrijk onderdeel van die scène zijn de acteurs, de toeschouwers. Ze moeten performen. Ze worden gestuurd door het werk." Om de toeschouwers een rol te kunnen geven moet Spincemaille een setting creëren waarbinnen het duidelijk is wat ze moeten doen. "Dan zit je meteen in de theatercontext. Als er een spot op je gericht is, is het duidelijk dat je iets moet doen. Theater is toevallig de beste manier om mensen te sturen. Natuurlijk zijn theater en beeldende kunst ook de twee werelden waarin ik werk. Ik heb altijd al de neiging gehad om die als één geheel te zien. Ze moeten naar elkaar toe groeien."

Beeldhouwersreflex

In theater vindt Spincemaille het belangrijk dat de scenografie niet puur decoratief blijft. Hij bouwt installaties waarmee de acteurs kunnen interageren. "Op de scène probeer ik een direct beeld te maken waarin de acteurs kunnen ingrijpen. Ze worden deel van het beeld." Dat was het geval bij Wolfskers van Guy Cassiers, waarvoor hij drie videosculpturen maakte die de acteurs zelf konden bedienen.

In de eerste plaats blijft Spincemaille een beeldhouwer, iemand die objecten vormgeeft. "Dat heb ik altijd al gedaan. De videobeelden zou ik nooit op zich laten zien. Ze moeten altijd samen getoond worden met de installatie die de beelden genereert. Je moet de achterkant van het beeld kunnen zien. Het werk moet overzichtelijk zijn en ik moet errond kunnen lopen. Dat is mijn beeldhouwersreflex."

Ook muziek beschouwt Spincemaille als beeldhouwwerkjes. Samen met Eric Sleichim van Bl!ndman maakte hij de soundtrack voor Ivo Van Hoves zes uur durende marathonvoorstelling Romeinse tragedies. "We hebben bijna altijd gewerkt met muzikale blokken zonder veel variatie. Elk blok moest een bepaalde scène ondersteunen. Het repetitieproces was pure waanzin. Meestal moesten we muziek maken bij scènes die we nog niet gezien hadden. We moesten dus bijna improviseren. Het was absoluut geen voorstelling waarbij je de tijd had om de scène nog een paar keer opnieuw te doen om wat dingen bij te stellen. Alles moest heel snel gaan. Na een repetitie moest je je dan proberen te herinneren wat je gedaan had. (lacht) Als het goed was, werkten we erop voort. Het was een fantastische ervaring."

Everything is art now, except you. You are only watching nog tot 25 januari in de Brakke Grond. Meer info op www.brakkegrond.nl en www.iefspincemaille.com

Ief Spincemaille:

Wat ik maak is een soort scène. Een belangrijk onderdeel daarvan zijn de acteurs, de toeschouwers. Ze moeten performen

n Ief Spincemaille: 'Theater en beeldende kunst zijn de twee werelden waarin ik werk. Ik zie ze als één geheel.'