Van Punjab naar Londen via Vilvoorde

De sikhtempel Guru Nanak Sahib moet een maand dicht blijven. Daarna moeten de uitbaters tussen 20 en 7 uur een sluitingsuur respecteren. Burgemeesters die religieuze plaatsen sluiten: dat is gevoelige materie. Maar Bonte zegt dat hij niet anders kan, omdat de tempel volgens hem een safehouse is voor mensensmokkelaars.

Clandestiene migranten uit India kregen er dagelijks een maaltijd, stelt Bonte. "De directe aanleiding is de aanhouding van elf Indiërs, waaronder één minderjarige, op 11 oktober in Vilvoorde. Ze verbleven in de kelders van de site Parmentier aan de Houtkaai. Na hun aanhouding werden die mensen ter beschikking gesteld van de Dienst Vreemdelingenzaken.

"De volwassenen kregen een bevel om het grondgebied te verlaten, maar werden onmiddellijk weer vrijgelaten", zegt Bonte. "De minderjarige kreeg een voogd toegewezen, maar heeft zich daar nooit aangemeld. Tot mijn grote verbazing werden velen van hen daarna opnieuw gespot in Vilvoorde. Dat noem ik dweilen met de kraan open. Ik ben het echt kotsbeu dat onze politiediensten illegalen moeten aanhouden, waarna die enkele uren later opnieuw op vrije voeten zijn."

Justitie zou op dit vlak meer inspanningen mogen leveren, vindt Bonte. "Ze mogen niet zo laks omspringen met mensen die illegaal op het grondgebied verblijven. Dat geldt nog meer voor minderjarigen. Je kunt die kinderen toch niet zomaar met een briefje naar een voogd sturen, wetende dat zij daar nooit zullen arriveren."

De Vilvoordse burgemeester nodigde de verantwoordelijken voor de tempel vorige week uit om oplossingen te zoeken. "Ik heb die mensen gevraagd om clandestiene migranten geen maaltijden meer te geven. Want dat is de reden waarom de tempel een magneet is voor clandestienen en mensensmokkelaars. Ik kreeg te horen dat het onmogelijk is om met die praktijk te stoppen."

Volgens de sikhreligie moet een tempel 24 uur op 24 open zijn en is het een plicht om de hongerigen te spijzen. Bonte: "De organisatoren vertelden me dat ze niet het recht hebben om de identiteit van hun bezoekers te vragen."

Zes jaar celstraf

Vertegenwoordigers van de Indiase gemeenschap zijn allerminst opgezet met Bontes beslissing en spreken van een "dictatoriale maatregel". H.S. Dhillon, een sikh uit Brussel die twee keer per week met zijn familie in de tempel van Vilvoorde komt bidden: "In een democratie worden religieuze plaatsen gerespecteerd. De beslissing van burgemeester Bonte is dan ook niet anders dan dictatoriaal te noemen. Onze religie zegt dat alle mensen welkom zijn in een tempel en dat iedereen er een maaltijd kan krijgen." Dhillon legt uit dat de Indiase gemeenschap tegen het besluit zal protesteren. "We hebben een aanvraag ingediend voor een manifestatie."

De precieze rol van de tempelverantwoordelijken mag dan niet duidelijk zijn, er zijn behoorlijk wat aanwijzingen dat Vilvoorde een belangrijke tussenstop is op een route die vertrekt in het Indiase Punjab en uiteindelijk naar Londen leidt. Dat blijkt onder andere uit een recente rechtszaak waarbij elf Indiërs die vanuit de sikhtempel in Vilvoorde werkten tot zes jaar celstraf en hoge boetes werden veroordeeld. In 2012 en 2013 hadden de verantwoordelijken tientallen landgenoten naar Groot-Brittannië overgebracht.

Na deze zogenaamde politieoperatie Splinter ging iedereen ervan uit dat het Indiase mensensmokkelcircuit in België een fatale klap was toegebracht. Maar de recente ontdekking van de elf illegalen op de Parmentier-site bewijst dat het netwerk nog steeds actief is en exact dezelfde uitvalsbases gebruikt. Bonte: "Ik sluit niet uit dat het nog steeds dezelfde bende is. In 2013 werden meerdere leden bij verstek veroordeeld."

In een recent onderzoeksrapport van het Amerikaanse Migration Policy Institute omschrijft een politiechef van de Indiase stad Jalandhar - een van de hotspots voor mensensmokkelaars - België als "de meest populaire tussenstop" op weg naar Groot-Brittannië. "Eens in België aangekomen, verblijven Indiase migranten soms weken in vuile hotels in Brussel, Antwerpen, Brugge of Gent, in afwachting van hun oversteek naar Groot-Brittannië. (...) Ze kunnen gewoon in het openbaar leven, niemand stelt hen vervelende vragen."

In Punjab noemen ze de reizen naar België en Groot-Brittannië donkey flights, wat zoveel wil zeggen als 'van de ene plaats naar de andere springen'. De essentie van zo'n donkey flight is dat een migrant via allerlei tussenpersonen een visum koopt voor een Schengenland. Na aankomst in Europa is het voor mensensmokkelaars relatief eenvoudig om in Schengengebied van het ene land naar het andere te reizen om uiteindelijk vanuit Frankrijk of België naar Groot-Brittannië te reizen. Deze operaties worden geleid door criminele netwerken waarvan de kopstukken zich ver van de illegale activiteiten houden. Het vuile en gevaarlijke werk wordt opgeknapt door allerlei tussenpersonen.

Deluxe reisformule

Opvallend detail: migranten hebben de keuze uit een 'deluxe' reisformule en een economypakket. Deluxe houdt in dat mensensmokkelaars 'de cliënt' persoonlijk naar zijn eindbestemming begeleiden, economy betekent dat migranten naar parkings als die van Jabbeke worden gebracht waarna ze aan hun lot worden overgelaten.

Voor de totale reis van India naar Londen moeten bedragen van 20.000 tot 40.000 euro worden neergeteld; geld dat vaak door de hele familie wordt samengebracht en waarvoor ze stukken grond, vee en waardevolle objecten moeten verkopen. Het overgrote deel van de Punjabi's is landbouwer en verdient gemiddeld twee euro per dag.

Of de lange, gevaarlijke en peperdure reis naar Londen een goede investering is, is maar zeer de vraag. Eens in de Britse hoofdstad aangekomen, komen Indiase illegalen vaak in de marginaliteit terecht. Uit een recente BBC-documentaire blijkt hoe ze in krotten en koterijen wonen waarvoor ze aan huisjesmelkers astronomische bedragen moeten betalen. Jaarlijks vragen honderden van hen aan de Britse overheid om terug naar India gevlogen te worden.

Maar dat blijkt in veel gevallen moeilijk: velen gaven hun paspoorten af aan hun mensensmokkelaars en kregen die nooit terug.