Drie hamvragen bij de staking

NEEN: “Compleet overbodig” (Karel Van Eetvelt, Unizo)

JA: “Zolang dit interprofessioneel akkoord niet is gestemd, kunnen we druk uitoefenen” (ABVV en ACLVB)

Eind vorige week zette de ontslagnemende regering-Leterme het licht op groen voor haar versie van het interprofessioneel akkoord (IPA). Aftredend premier Yves Leterme (CD&V) riep meteen op om alle acties te staken. Na de krokusvakantie stemt het federale parlement dat IPA naar alle waarschijnlijkheid. Heeft het wel nog zin om actie te voeren, vragen velen zich af? Zolang dat IPA nog niet door het parlement is aangenomen, kan je de druk op de regering en het parlement opvoeren. Zo redeneren de socialistische vakbond ABVV en de liberale ACLVB, die in koor oproepen tot de nationale actiedag van vandaag. De christelijke vakbond roept zijn leden op om niet te staken.

De belangrijkste eis van ABVV en ACLVB: maak van de marge voor loonstijgingen van 0,3 procent boven op de index voor volgend jaar een richtlijn en geen dwangbuis. Jan Vercamst, voorzitter van ACLVB: “Onze délégués hebben voldoende verantwoordelijkheidsbesef om zich aan de marge van 0,3 procent te houden in sectoren die het niet zo goed doen. Maar we willen meer kunnen eisen in die sectoren die wel goed boeren.”

De meeste sectoren en bedrijven starten de komende weken die loonsonderhandelingen. Volgens Rudy De Leeuw, ABVV-topman, is de nationale actiedag ook een signaal tegen een Europese economische top van eind maart. “We zeggen nu al: handen af van onze index en onze pensioenleeftijd.”

Verloren moeite volgens Marc De Vos, directeur van de denktank Itinera. Hij drukt erop dat Europa met zijn voorstel van competitiviteitspact (om de concurrentiekracht te herstellen) sowieso een ingrijpende hervorming van de arbeidsmarkt zal eisen.

Karel Van Eetvelt, topman van ondernemersorganisatie Unizo, is ongemeen scherp voor de acties van vandaag. “Compleet overbodig. Kortzichtig, en zelfs antisociaal. Een maand geleden nog maar hebben werkgevers én vakbonden samen geklonken op hun oorspronkelijke IPA-ontwerp. En de klemtoon op koopkracht vandaag is pure demagogie. Ik daag iedereen uit een ander West-Europees land te vinden waar de lonen dit jaar met 2,7 procent stijgen (door de indexering, ns).”

JA: “De vakbonden laten hun tanden zien” (Roger Blanpain, professor emeritus arbeidsrecht KULeuven)

NEEN: “Geen sprake van competitie” (Erwin De Deyn, BBTK)

Her en der rijzen er vermoedens dat de vakbonden zich willen profileren met het oog op de sociale verkiezingen van mei volgend jaar. Om werknemers ervan te overtuigen tussen 7 en 20 mei 2012 toch maar voor de juiste vakbondsvertegenwoordigers te kiezen in de duizenden ondernemingsraden en comités voor preventie en bescherming op het werk.

Roger Blanpain, professor emeritus arbeidsrecht aan de Katholieke Universiteit Leuven: “Klopt. De vakbonden laten hun tanden zien. Ze willen zich allemaal onderscheiden als de beste.”

Ferre Wyckmans, topman van de christelijke bediendebond LBC, nuanceert. “Die profileringsdrang tussen vakbonden speelt misschien al in een paar bedrijven. Maar ik verwacht dat pas echt de komende weken, wanneer de meeste onderhandelingen in de sectoren en ondernemingen losbarsten.”

Erwin De Deyn van de socialistische bediendebond BBTK beweert dat de sociale verkiezingen helemaal geen rol spelen op dit moment. “Er is bijvoorbeeld geen sprake van competitie met LBC. Ze hebben deze week ook nog zelf actie gevoerd tegen het IPA-voorstel van de regering. Ze delen onze analyse.”

Herwig Jorissen van ABVV-Metaal is duidelijk. “We willen gewoon laten zien dat we een sterke vakbond zijn. Waar in de toekomst nog rekening mee moet worden gehouden. De sociale verkiezingen van 2012? Die campagne is al gestart de dag na de vorige in 2008.”

JA:“Het minste last voor de meeste werkenden” (Jan Vercamst, ACLVB)

NEEN: “Alleen maar om meer militanten over de streep te halen” (Johann Leten, Voka-Limburg)

De provinciale actiedagen van de voorbije weken: op vrijdag. Vandaag een nationale actiedag: opnieuw op vrijdag. En dan nog eens net voor de krokusvakantie... Johann Leten, topman van de Limburgse werkgeversorganisatie Voka, is scherp: “Vrijdag en ook maandag zijn traditioneel gevaarlijke dagen als het op staken aankomt. Ik kan me niet van de indruk ontdoen dat vakbonden die dagen kiezen omdat ze dan meer militanten over de streep kunnen halen.”

Slechte intenties (‘verlengde weekends voor de militanten’) moet je daar volgens Jan Vercamst (ACLVB) niet achter zoeken. “Op een vrijdag bezorg je de meeste werkende mensen gewoon het minste last.”