'Gezonde' Trump ontsnapt vijf keer aan Vietnam

In 1968 - hij was toen 22 - was Donald Trump schijnbaar kerngezond: hij was bijna twee meter lang, atletisch gebouwd, speelde American football, tennis en squash, en had net golf ontdekt. Zijn medische geschiedenis was vlekkeloos, afgezien van een blindedarmoperatie als 10-jarige. Maar nadat hij afstudeerde aan de universiteit in het voorjaar van '68, en dus uitgeloot kon worden om te vechten in Vietnam, werd een diagnose gesteld die zijn toekomst zou veranderen: hielspoor in beide hielen. Maar wat is hier van aan?

Die diagnose resulteerde die herfst in een felbegeerd medisch uitstel (het zogeheten '1-Y'), wat hem vrijstelde van militaire dienst. Dat was net in de periode dat de VS massaal troepen naar Zuidoost-Azië zonden, waarbij ongeveer 300.000 jongemannen werden opgeroepen. Het uitstel was er slechts één van de vijf die Trump ontving tijdens de Vietnamoorlog. De andere vier waren voor onderwijs.

Die periode in Trumps leven wordt nu onder de loep genomen nadat de ouders van een Amerikaanse moslimsoldaat die werd gedood in Irak, zich publiekelijk de vraag stelden of Trump wel ooit voor zijn land gestreden had. Tijdens een emotionele toespraak op de Democratische Nationale Conventie vorige week richtte Khizr Khan, de vader van de soldaat, zich tot de Republikeinse presidentskandidaat Trump en zei: "Je hebt nooit iets of iemand opgeofferd."

Kwaaltje

Trumps publieke verklaringen over zijn afkeuring voor militaire dienst kloppen soms niet met de gegevens die terug te vinden zijn bij de Selective Service (een overheidsorganisatie die info bijhoudt over degenen die kunnen worden opgeroepen, red.), en hij blijft meestal vaag over details.

In een interview met The New York Times vorige maand zei Trump dat zijn hielspoor "tijdelijk" was, en "een kwaaltje" dat verder niks te betekenen had gehad. Hij zei dat hij een arts consulteerde die hem een brief voor de legerambtenaren bezorgde, die hem op hun beurt een medische vrijstelling gaven. Hij kon zich de naam van die arts niet herinneren. Toen The New York Times Trump vroeg om een kopie van de brief, zei hij dat hij ernaar zou moeten zoeken. Een woordvoerster reageerde nadien niet op herhaalde verzoeken om een kopie. De documenten bij de Selective Service die nog in de National Archives zitten - vele werden weggegooid - geven verder niet aan wegens welk medische probleem Trump werd vrijgesteld van legerdienst.

Trump zelf beschreef het probleem als hielspoor, een verkalking van het hielbeen, dat behandeld kan worden met rekoefeningen, steunzolen of een operatie. Wanneer de pijn precies stopte, kon hij zich niet meer herinneren, maar hij zei dat hij er nooit voor geopereerd was. "Na een tijd bleek het genezen", zei hij.

In de biografie The Truth about Trump (2015) beschreef auteur Michael D'Antonio hoe Trump tijdens een interview opeens zijn schoen uitdeed, om een kleine bult op zijn hiel te tonen. Tijdens een persconferentie vorig jaar kon Trump zich niet herinneren welke hiel het betrof, waarna zijn campagnewoordvoerders verklaarden dat het om de beide hielen ging. Trump, die zichzelf 'perfect' gezond noemt, zei dat zijn hielspoor "geen groot probleem was, maar toch voldoende problematisch". "Weet je", vulde hij aan, "het was vooral moeilijk om lang te stappen."

In december kondigde Harold Bornstein, Trumps persoonlijke arts, aan dat Trump in meer dan 40 jaar "geen significante medische problemen" had en dat, indien verkozen, hij "de gezondste president ooit zal zijn". Bornstein sprak niet over hielspoor, maar vermeldde wel de blindedarmoperatie uit Trumps kindertijd.

Het medische uitstel betekende dat Trump, die net de bachelor in vastgoed aan de Wharton School of Finance and Commerce had behaald, zijn vader kon opvolgen als vastgoedontwikkelaar, en daar keek hij enorm naar uit.

Het verhaal van Trumps vrijstelling van legerdienst werd al onderzocht door andere publicaties, bijvoorbeeld in 2011, toen The Smoking Gun documenten van de Selective Service publiceerde. Maar het onderzoek van The Times, inclusief interviews met Trump en deskundigen, onthulde nieuwe details. Lange tijd heeft Trump beweerd dat het "uiteindelijk" een hoog lotnummer - eerder dan medisch uitstel - was dat hem het geluk bracht om niet aan de oorlog te moeten deelnemen. Documenten uit het Selective Service-archief vertellen echter een heel ander verhaal. Trump was voor meer dan een jaar medisch vrijgesteld, toen de nieuwe rekruten werden uitgeloot in december 1969. Dat was ruim voordat hij zijn zogenaamde "fenomenale" lotnummer kreeg toegewezen.

Vanwege zijn medische vrijstelling zou zijn lotnummer echter compleet irrelevant zijn geweest, volgens Richard Flahavan, een woordvoerder van het Selective Service System. "Hij was al geklasseerd en kon al niet meer deelnemen aan de loting, gezien de voorwaarden die toen van kracht waren", vertelt Flahavan.

'Belachelijke oorlog'

Tijdens een tv-interview uit 2011 beschreef Trump hoe hij als student keek naar de loting en te weten kwam dat hij niet naar de oorlog zou moeten. "Ik zal het nooit vergeten: dat was een geweldige periode in mijn leven", zei hij in het interview op zender Fox 5 New York. "Ik zat toen op de Wharton School of Finance - ik keek naar de loting en ik kreeg toen een heel, heel hoog nummer." In werkelijkheid was Trump al 18 maanden voor de loting afgestudeerd.

Het feit dat een presidentskandidaat uitstel van militaire dienst kreeg, of om andere redenen niet in Vietnam vocht, is niet ongebruikelijk. Kiezers zijn trouwens bereid dit door de vingers te zien. Dat bewijzen de overwinningen van George W. Bush, die tijdens het Vietnam-tijdperk dienst deed bij de Air National Guard in de VS, en Bill Clinton, die in 1969 naar een legerambtenaar schreef om hem te bedanken "om me te redden van de loting".

Trump vergeleek zijn eigen verhaal met dat van vicepresident Joe Biden, die ook een aantal maal uitstel kreeg. Trump zei ook dat hij zelf altijd sterk gekant was geweest tegen de betrokkenheid van de VS in Vietnam. "Ik vond het belachelijk", zei hij. "Het was volgens mij alweer zo'n geval van politici die ons bij een oorlog betrokken waar we nooit hadden moeten aan deelnemen. Dat was mijn overtuiging vanaf dag één."

Zelfs al is Trumps visie op Vietnam vandaag de dag gemeengoed, toch blijken de gegevens uit de archieven en zijn uitspraken over de oorlog erg beladen voor de campagne. Afgelopen zomer kreeg hij een terugslag te verwerken toen hij verklaarde dat John McCain, de Republikeinse senator die gevangenzat in Vietnam, "geen oorlogsheld", omdat "ik hou van mensen die zich niet laten vangen". Vervolgens dook er een reeks audiofragmenten op uit de jaren 90, waaronder eentje waarin Trump aan radiopresentator Howard Stern zegt dat het vermijden van seksueel overdraagbare aandoeningen tijdens het daten "mijn persoonlijke Vietnam" is.

Trump heeft toegegeven zich enigszins "schuldig" te voelen omdat hij niet in Vietnam vocht en heeft benadrukt dat als hij opgeroepen was geweest, dat hij zou zijn gegaan.

In juni 1964, vlak na zijn 18de verjaardag, registreerde Trump zich bij het Selective Service System, zoals alle mannen van zijn leeftijd. Het was de zomer nadat hij was afgestudeerd aan de New York Military Academy, en Trump herinnerde zich hoe hij de papieren invulde met zijn vader in het lokale lotingkantoor in Queens. De maand daarop ontving Trump de eerste van de vier keer uitstel wegens onderwijs, tijdens zijn studies aan Fordham in de Bronx, en vervolgens als een student vastgoed aan de Wharton School in Philadelphia. Hij ontving daarna nog drie keer uitstel; tijdens zijn tweede, derde en laatste jaar.

Toen hij aan Fordham studeerde, pendelde Trump van zijn ouderlijke huis in Queens naar de universiteit. Hij speelde er squash, American football en tennis. Eens hij aan Wharton studeerde, begon Trump echt aan zijn carrière in onroerend goed door het kopen en verkopen van herenhuizen in Pennsylvania. Tijdens dat jaar aan Wharton had hij minder tijd voor sport, maar hij bleef fysiek actief, onder andere in golf.

Toen Trump bijna afstudeerde, werden de gevechten in Vietnam intenser. Bij het Tet-offensief in januari 1968 kwamen duizenden Vs-soldaten om het leven. De strijd duurde tot in het voorjaar. De dag dat Trump afstudeerde, werden 40 Amerikanen gedood. Het Pentagon was van plan om nog meer troepen naar het slagveld te sturen.

Nu zijn opleiding achter de rug was, was de kans groot dat Trump zou worden opgeroepen - ware het niet voor zijn hielspoor. "Als je geen echte reden had om vrijgesteld te worden, of om uitstel te krijgen, zou je beslist worden ingelijfd", zegt Flahavan van de Selective Service. Veel jongens van Trumps leeftijd waren op zoek naar manieren om de oorlog te vermijden, vertelt Charles Freehof, toenmalig lotingadviseur bij Brooklyn College, en een doktersbriefje was een bijzonder effectieve optie.

Trump kreeg het 1-Y-statuut, wat werd beschouwd als een tijdelijke vrijstelling. Maar in de praktijk zou enkel een nationale noodsituatie of een officiële oorlogsverklaring (wat de VS koste wat het kost vermeden tijdens de gevechten in Vietnam) hebben geleid tot een oproep. Geen van beide gebeurde, en Trump behield het 1-Y-statuut tot 1972, toen zijn status veranderde naar 4-F, wat betekende dat hij voorgoed was afgekeurd. "Als je eenmaal je 1-Y kreeg, was je eigenlijk beschermd van legerdienst, zelfs in het geval van de loterij", stelt Flahavan.

Toch zei Trump in interviews dat hij alsnog een ander fysiek onderzoek kon krijgen om zijn hielspoor te controleren, indien zijn nummer was uitgeloot. "Ik was uiteindelijk wel moeten gaan, want het ging maar om een 'klein medisch probleem'", zei hij. In de verslagen van de oproep van Trump staat echter 'DISQ' naast de datum van zijn medisch onderzoek, zonder enige aantekening waaruit zou blijken dat hij later opnieuw zou worden bezien.

Sinds Khan zich publiekelijk tot hem richtte in zijn toespraak tijdens de Democratische Conventie, wordt Trump door velen aangesproken over zijn 'opoffering', onder meer door George Stephanopoulos in This Week op tv-zender ABC. "Ik denk dat ik al heel wat offers heb gebracht", vertelde Trump. "Ik werk heel, heel hard. Ik heb voor duizenden, tienduizenden banen gezorgd, ik bouwde enorme complexen. Ik heb enorm succes gekend. Ik denk dat ik veel heb bereikt."

© The New York Times