Cameron verliest 'Slag om Juncker'
De Britse premier David Cameron slaagt er op de EU-top niet in de voordracht van Jean-Claude Juncker als nieuwe Commissievoorzitter tegen te houden. De Britten eisen vandaag op de Raad wel een formele stemming. 'Het gaat er ons om dat we een principieel punt maken.'
Onder de Ieperse Menenpoort herdachten de 28 staatshoofden en regeringsleiders van de Europese Unie gisteravond broederlijk de miljoenen slachtoffers tijdens de Eerste Wereldoorlog. Terwijl de tonen van 'The Last Post' wegdeemsterden in de valavond boven Flanders Fields schreden ze plechtstatig naar de Lakenhal voor een informeel diner.
Eén leider liep uit de pas: de Britse premier David Cameron, die zijn verzet tegen de benoeming van de Luxemburgse christendemocraat Jean-Claude Juncker aan het hoofd van de Commissie tot het uiterste wil doordrijven.
Splendid Isolation
De Britten eisen vanmiddag tijdens de lunch een stemming over Juncker. "Zo'n formele stemming is uitzonderlijk", stelt Hendrik Vos van het Centrum voor EU-studies (Universiteit Gent). De laatste keer dat er gestemd werd was in 1985 op een top in Milaan. Toen verloren Denen, Grieken en Britten een stemming over een verdragswijziging."
Ook nu zullen de Britten in het zand bijten. Behalve Cameron en de Hongaarse premier Viktor Orban zal niemand zich tegen Juncker verzetten. Toch zou een 26-2-uitslag symbolisch van groot belang zijn. Voor het eerst zal een Commissievoorzitter namelijk niet met unanimiteit worden benoemd. Ook mogen de gevolgen niet onderschat worden van een nieuwe Britse 'Splendid Isolation'.
Als ze voortdurend zand in de Europese machine strooien, maken de Britten zich bij hun EU-partners onmogelijk. Mogelijk krijgen ze nu niet de hun gewenste economische Commissieportefeuille. Ook laat Duits bondskanselier Angela Merkel nu wellicht haar steun varen voor de Deense socialistische premier Helle Thorning-Schmidt als opvolgster van Raadsvoorzitter Herman Van Rompuy. Het voorstel om een politica uit een niet-euroland EU-toppen te laten voorzitten moest vooral Cameron paaien. De beslissing wie alle andere EU-topposten invult is nu uitgesteld naar de derde week van juli.
In eigen land dreigt Camerons dwarse koers koren op de molen te worden van de anti-Europese UK Independence Party (UKIP). Vos: "De afkeer van de EU zal in Groot-Brittannië vermoedelijk alleen maar groeien, en dat zou nog wel eens grote gevolgen kunnen hebben." Cameron wordt opgejaagd door conservatieve backbenchers die een voor 2017 beloofd in/out-referendum over EU-lidmaatschap willen vervroegen, uit vrees dat UKIP bij de verkiezingen volgend jaar opnieuw Tory-kiezers afsnoept.
Toch remmen deze sombere vooruitzichten de strijdlust van de Britse EU-gezanten niet af. Zij stellen geen 'Brexit' te wensen, maar een performantere EU.
"Het gaat er ons om dat we vandaag met ons verzet tegen Juncker een principieel punt maken", zegt een Britse regeringswoordvoerder aan De Morgen. "We zijn het oneens met de gevolgde spitskandidaten-procedure waarbij de grootste fractie van het parlement, de Europese Volkspartij, de Commissievoorzitter voordraagt. Het Verdrag van Lissabon stelt dat de Raad van verkozen regeringsleiders zelf de kandidaat moet aanduiden en het parlement pas erna stemt. De Commissie mag volgens ons niet onder de politieke invloed staan van een parlementaire meerderheid maar moet, zoals het altijd al is geweest, onafhankelijk werken in het algemeen belang van de EU."
Volgens de Britten is Juncker ook als persoon niet de juiste man op de juiste plaats. "We trekken zijn ervaring niet in twijfel maar voor ons is hij een man van het verleden. De verkiezingsuitslag waarbij eurosceptici in verschillende lidstaten meer stemmen haalden dan ooit, ook bij ons, toont aan dat de kiezers een ander Europa willen. Voor ons was een vooruitziende hervormer aan het hoofd van de Commissie beter geweest voor de EU."
Wittebroodsweken
Downing Street 10 maakt zich sterk dat ze ondanks het voorspelde verlies in de 'Slag om Juncker' medestanders vinden om de komende jaren de integratie van de EU op een andere leest te schoeien. "Ons credo is: Europa waar nodig, nationaal waar mogelijk. Met dat pleidooi staan we niet alleen. Ook Nederland maakt de oefening om de Europese en nationale bevoegdheden te herbalanceren."
Juncker zal dus geen wittebroodsweken worden gegund als hij in november de fakkel overneemt van José Manuel Barroso. Ook niet door andere regeringsleiders.
Vos: "Juncker is niet meer de meest dynamische figuur in het Europawereldje, drinkt en rookt zich te pletter en maakte al ruzie met talrijke leiders. Maar de meeste leiders beseffen dat het parlement een zodanig sterke positie heeft verworven dat het onmogelijk zou zijn om iemand anders naar voren te schuiven. Er was een zware institutionele clash geweest wanneer iemand anders dan Juncker werd genomineerd."